'Tháng 6 nhuận' đã đến, người già nói 'Tháng nhuận kiêng 4 điều, cả năm không tai ương', rốt cuộc kiêng những gì?

Mọi người có để ý không, năm nay trên lịch xuất hiện hai tháng 6, ngày 25/7 dương lịch lại là mùng 1 tháng 6! Nghĩa là năm nay có tháng 6 nhuận hiếm gặp.

Vậy tại sao năm nay lại có tháng 6 nhuận? Tháng 6 nhuận có những tục lệ và kiêng kỵ gì? Nghe các cụ nhắc câu: “Tháng nhuận kiêng 4 điều, cả năm không tai ương”. Vậy 4 điều cần kiêng là gì? Cùng tìm hiểu nhé!

Tại sao năm nay có tháng 6 nhuận?

Muốn hiểu tại sao có tháng 6 nhuận, trước hết phải hiểu về lịch âm. Lịch âm là sự kết hợp giữa âm lịch và dương lịch, vừa tính chu kỳ mặt trăng quay quanh trái đất, vừa cân nhắc chu kỳ trái đất quay quanh mặt trời.

Mặt trăng quay quanh trái đất trung bình mất 29,5306 ngày, nên tháng âm lịch có tháng đủ 30 ngày, tháng thiếu 29 ngày.

Như vậy, một năm 12 tháng âm lịch có 354 hoặc 355 ngày, ít hơn năm dương lịch khoảng 11 ngày.

Nếu cứ như vậy, theo thời gian, tháng âm lịch và mùa sẽ không khớp, chẳng hạn Tết Nguyên đán có thể rơi vào mùa hè.

Để giải quyết, cổ nhân đã nghĩ ra cách “thêm tháng nhuận”, cứ 2-3 năm thêm một tháng nhuận để cân bằng.

Vậy tại sao năm nay là tháng 6 nhuận? Điều này liên quan đến 24 tiết khí. Âm lịch quy định mỗi tháng phải có một trung khí (như Hạ chí, Đại thử, Xử thử…).

Năm nay, 22/7 (28 tháng 6 âm lịch) là trung khí Đại thử, trung khí tiếp theo Xử thử rơi vào 23/8 (mùng 1 tháng 7 âm lịch). Khoảng thời gian từ 25/7 đến 22/8 chỉ có tiết Lập thu, không có trung khí, nên được coi là tháng nhuận. Vì tháng trước là tháng 6, nên gọi là “tháng 6 nhuận”, gồm 29 ngày.

Như vậy, tháng nhuận không phải ngẫu nhiên mà có, mà được tính toán rất kỹ lưỡng!

Người xưa cho rằng, có một số việc nên làm và không nên trong tháng nhuận

Câu nói “Tháng nhuận kiêng 4 điều, cả năm không tai ương”, 4 điều ấy là gì?

Không đi tảo mộ

Theo tục lệ dân gian, tháng nhuận được coi là tháng “dư ra”, có quan niệm “âm dương mất cân bằng”. Người xưa cho rằng tảo mộ là việc giao tiếp với âm khí, trong tháng nhuận dễ làm mất cân bằng, mang lại điều không may.

Một cách giải thích khác là cõi âm không có khái niệm tháng nhuận, con cháu đi cúng bái, người đã khuất không nhận được lễ vật, thậm chí có thể làm phiền sự yên nghỉ của họ.

Dù khoa học không chứng minh được điều này, nhưng đây là tục lệ truyền lại, nhiều người vẫn kiêng kỵ. Ví dụ trước đây còn có tục đổi ngày Thanh minh nếu rơi vào tháng nhuận.

Không kết hôn

Người già thường nói tháng nhuận không thích hợp để cưới hỏi. Theo quan niệm truyền thống, cưới xin là việc lớn, phải chọn ngày lành. Tháng nhuận là tháng “ảo”, phá vỡ trật tự âm dương, bị coi là không tốt, ngụ ý cuộc sống vợ chồng sau này không ổn định.

Hơn nữa, tháng 6 nhuận thường trùng với tiết Tam phục (nóng nhất năm), tổ chức đám cưới dễ khiến cô dâu chú rể và khách mời bị say nắng, các nghi lễ cũng bất tiện.

Ngày nay, giới trẻ ít quan tâm hơn, nhưng các bậc phụ huynh vẫn rất kiêng kỵ.

Không chuyển nhà

Dân gian có câu: “Tháng nhuận không dời nhà, gia đạo bình an”. Một mặt, người xưa cho rằng tháng nhuận là tháng “hư”, chuyển nhà dễ phạm phải thần linh gia trạch.

Mặt khác, thực tế tháng 6 nhuận thời tiết thất thường, hoặc nắng gắt hoặc mưa nhiều, việc chuyển nhà khó khăn, đồ đạc dễ hư hỏng.

Ngoài ra, tháng 6 âm lịch thường là mùa vụ bận rộn, mọi người tập trung thu hoạch, gieo trồng, không có thời gian chuyển nhà.

Không tổ chức sinh nhật hai lần

Dân gian quan niệm tháng nhuận là tháng “thừa”, nếu đã tổ chức sinh nhật vào tháng chính thì không nên tổ chức lại vào tháng nhuận.

Nếu một năm ăn sinh nhật hai lần, giống như “già thêm hai tuổi”, theo quan niệm xưa, điều này mang ý nghĩa giảm thọ, nên người già rất kiêng kỵ.

2 việc nên làm trong tháng nhuận

Dù có nhiều kiêng kỵ, nhưng tháng nhuận cũng có những việc nên làm để mang lại may mắn.

Tặng cha mẹ “giày tháng nhuận”, cầu phúc thọ

Ở nhiều nơi, có tục lệ "con gái tặng giày cho cha mẹ trong tháng nhuận", với câu nói: "Giày tháng nhuận, đi tháng nhuận, cha mẹ sống nghìn năm". Đây không chỉ đơn giản là món quà, mà còn chứa đựng tấm lòng hiếu thảo.

Ngày xưa, giày dép là thứ thiết yếu, con gái sau khi lấy chồng nhân tháng nhuận may giày mới cho cha mẹ, vừa giúp họ đi lại thoải mái, vừa ngụ ý giúp cha mẹ bình an vượt qua tháng nhuận, thêm phúc thọ.

Ăn "cơm tháng nhuận", sum họp gia đình

Còn gọi là "cơm lục thân", ý chỉ con gái đã lấy chồng phải cùng chồng con về nhà ngoại, ăn cơm đoàn viên với cha mẹ và anh chị em.

Bữa cơm này thường có nhiều món ý nghĩa: Cá (niên niên hữu dư - năm nào cũng dư dả); Gà (tượng trưng cát tường như ý); Đậu phụ (đại diện phúc khí đầy nhà).

Người xưa tin rằng bữa cơm này “gắn kết tình thân, xua đuổi tai ương”. Với con cái sống xa nhà, đây là dịp hiếm hoi để sum họp, trò chuyện cùng cha mẹ. Ngày nay dù bận rộn, nhiều gia đình vẫn duy trì tục lệ này, bởi tình cảm gia đình được vun đắp từ những nghi thức như thế.

* Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo