Tại sao bệnh scorbut là cơn ác mộng trong lịch sử hàng hải phương Tây?

Trong suốt lịch sử thế giới, những người phương Tây giỏi chinh phục thường táo bạo hơn những người phương Đông bảo thủ, ngay từ giữa đến cuối thế kỷ 15, do tính tò mò và sở thích, họ đã phát động các hoạt động xuyên đại dương rộng khắp.

Thời đại khám phá

Vào cuối thế kỷ 15, khi nền kinh tế tiền tệ hàng hóa bùng nổ, nhu cầu về tiền tệ tăng lên rất nhiều, tiền tệ không chỉ là phương tiện trao đổi hàng hóa mà còn là biểu tượng của sự giàu có và quyền lực. Ở Tây Âu trong thời Trung cổ, tiền vàng và tiền bạc là những loại tiền kim loại quý được lưu hành rộng rãi nhất, tuy nhiên, ở châu Âu nói chung không có nhiều sản lượng vàng và hầu hết các mỏ bạc đều thuộc sở hữu của Đức. Các thương gia Tây Âu thường xuyên mua lụa và gia vị đắt tiền từ phương Đông, điều này cũng khiến một lượng lớn kim loại quý chảy ra ngoài. Trong lịch sử, người Bồ Đào Nha đi tìm vàng ở bờ biển châu Phi, Ấn Độ và toàn bộ vùng Viễn Đông. Vàng chính là câu thần chú đã thúc đẩy người Tây Ban Nha vượt Đại Tây Dương đến châu Mỹ. Việc đầu tiên họ làm khi đặt chân đến những vùng đất xa lạ là để tìm vàng.

“La bàn”, một trong bốn phát minh vĩ đại của Trung Quốc, được người Ả Rập đưa vào châu Âu ngay từ thế kỷ 14. Năm 1477, nhà địa lý người Florentine Toscanelli đã vẽ bằng tay bản đồ thế giới đầu tiên. Đến cuối thế kỷ 15, người châu Âu đã chế tạo những con tàu khổng lồ thích hợp cho những chuyến đi dài. Với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ và sự phong phú của kiến ​​thức địa lý, việc điều hướng trên biển đã trở thành một khả năng.

Hoạt động hàng hải không chỉ giúp nhân loại hiểu biết sâu hơn về đại dương mà còn tạo nên bước đột phá lớn về mặt địa lý. Với việc mở ra những tuyến đường mới, các châu lục bắt đầu hiểu biết và giao tiếp với nhau, văn hóa, thương mại phương Đông và phương Tây cũng bắt đầu giao lưu và phát triển với nhau. Bắt đầu từ cuối thế kỷ 15, Thời đại Khám phá đã đến!

Sự nguy hiểm của việc đi lại trên biển

Chèo thuyền vượt biển nghe có vẻ hào hứng và hào hùng nhưng thực tế nó ẩn chứa nhiều rủi ro và khó khăn. Tục ngữ có câu, việc đi biển phụ thuộc vào người cầm lái. Sự thành công của mỗi chuyến đi đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ của tất cả các thuyền viên, ngoài việc phải đối mặt với những vùng biển xa lạ, thời tiết khắc nghiệt, thiếu lương thực, người đi biển còn phải vượt qua bệnh tật. Kỹ thuật y tế lúc đó chưa phát triển, người bình thường có khỏi bệnh suôn sẻ hay không đều phải dựa vào may mắn, một khi những thủy thủ phải sống lâu ngày trên biển mắc bệnh, sẽ thiếu thuốc men và thuốc chữa trị, bị nguy hiểm đến tính mạng.

Cơn ác mộng của bệnh scorbut

Sau thế kỷ 15, một số nước châu Âu bắt đầu tổ chức thủy thủ thực hiện những chuyến đi dài ngày, để thích nghi với cuộc sống lâu dài trên biển, các thủy thủ chuẩn bị đầy đủ thịt hộp, phô mai khô, xúc xích khô, cá khô, rượu, những hũ nước ngọt lớn và những thực phẩm khác thích hợp cho những chuyến đi xa... Chỉ cần đóng gói, một số loại thuốc cần thiết, cùng một ít quần áo và đồ bảo hộ rồi lên đường.

Lúc đầu, các thủy thủ ăn thịt nghĩ rằng mọi chuyện đều ổn. Không ngờ sau một chuyến đi dài, hầu hết mọi người trên tàu đều chán ăn và mệt mỏi về thể chất. Sau một thời gian, họ bắt đầu cảm thấy cáu kỉnh, thậm chí chán nản, lúc đầu thuyền trưởng cho rằng mọi người đều có cảm xúc không tốt do ở trên thân tàu với không gian hạn chế quá lâu.

Nhưng sau này người ta phát hiện ra mọi chuyện không đơn giản như vậy: một số thủy thủ có vết chảy máu đỏ trên da nhưng bác sĩ của tàu không quan tâm và cho rằng đó chỉ là vết trầy xước lao động thông thường. Sau đó, những thủy thủ này bắt đầu bị chảy máu nướu răng và lung lay răng. Một số thủy thủ thậm chí còn bị sốt cao và đau nhức cơ xương khớp khắp cơ thể, họ gọi căn bệnh khủng khiếp này là "bệnh scorbut". Bệnh scorbut khiến người ta sợ hãi một thời gian, sau khi mắc bệnh không chỉ khiến người ta chán nản, chán ăn mà còn thường xuyên gây sốt cao, đau nhức cơ thể, trường hợp nặng có thể khiến các thủy thủ phải nằm liệt giường suốt thời gian dài. Từ lâu bệnh scorbut đã trở thành căn bệnh phổ biến của những người đi biển trên khắp thế giới.

Bệnh scorbut khủng khiếp đến mức nó sẽ khiến tất cả những vết sẹo cũ trên cơ thể bạn nứt ra, kể cả sẹo mụn, nghĩa đen là “rụng rời”: những vết thương cũ (như vùng gãy xương đang lành) sẽ mở ra trở lại, nang lông sẽ chảy máu, nướu sẽ chảy máu. và bị viêm, thậm chí chuyển sang màu đen, vì vậy bạn nên ăn nhiều trái cây hơn...

Y học hiện đại cho rằng bệnh scorbut hay còn gọi là "thiếu vitamin C" là một bệnh chảy máu do thiếu vitamin C. Con người không thể tự sản xuất vitamin C mà phải lấy vitamin C từ rau, trái cây tươi.

Sau đó, qua sự quan sát tự tin và các thí nghiệm so sánh, các bác sĩ trên tàu phương Tây cuối cùng đã phát hiện ra rằng việc tiêu thụ thường xuyên các loại trái cây như cam, chanh, quýt có thể giúp các thủy thủ thoát khỏi sự hành hạ của bệnh scorbut. Những quả cam có vỏ dày hơn và bảo quản dễ dàng hơn sau này trở thành lựa chọn hàng đầu của các thủy thủ phương Tây để bổ sung vitamin và ngăn ngừa bệnh scorbut.

Trong lịch sử, dù trải qua bao gian khổ trên biển, các thủy thủ phương Đông và phương Tây vẫn dũng cảm, lạc quan, được dẫn dắt bởi tinh thần mạo hiểm, họ đã vượt qua muôn vàn khó khăn như bệnh scorbut, bão tố, sóng lớn, cướp biển, thiếu lương thực, quần áo,... và phục vụ cho nhân loại đã tạo ra một kỷ nguyên lịch sử mới và thúc đẩy sự phát triển của văn hóa, kinh tế và năng suất của thế giới. Chúng ta vô cùng ngưỡng mộ họ. Tinh thần dũng cảm và trí tuệ tuyệt vời của họ được thể hiện trong lịch sử hàng hải luôn đáng để học hỏi.