Thứ sáu, 13/06/2025
Hố đen là gì?
Hố đen là một vật thể cực kỳ nặng thường được hình thành khi một ngôi sao sắp chết hoặc tự sụp đổ.
Giống như các hành tinh và ngôi sao, Hố đen có trường hấp dẫn xung quanh chúng. Trường hấp dẫn là thứ giữ chúng ta đứng được trên mặt đất của Trái Đất và giữ cho Trái Đất quay quanh Mặt trời.
Theo quy luật tự nhiên, một vật thể càng nặng thì trường hấp dẫn của nó càng mạnh.
Trường hấp dẫn của Trái Đất khiến việc lên vũ trụ trở nên vô cùng khó khăn. Đó là lý do tại sao chúng ta chế tạo tên lửa, chúng ta phải di chuyển rất nhanh để thoát ra khỏi lực hấp dẫn của Trái Đất.
Trường hấp dẫn của Hố đen mạnh đến mức ngay cả ánh sáng cũng không thể thoát khỏi nó. Điều đó thật ấn tượng, vì ánh sáng là thứ nhanh nhất được khoa học biết đến.
Đó cũng là lý do tại sao các Hố đen lại có màu đen: chúng ta không thể phản chiếu ánh sáng từ một Hố đen theo cách chúng ta có thể phản xạ chùm tia sáng của đèn pin khỏi một cái cây trong bóng tối.
Kéo dài không gian
Thuyết tương đối rộng của Albert Einstein cho chúng ta biết vật chất và năng lượng có tác động kỳ lạ đến vũ trụ. Vật chất và năng lượng uốn cong và kéo dài không gian. Một vật thể càng nặng thì không gian càng bị kéo dài và uốn cong xung quanh nó.
Một vật thể có khối lượng lớn tạo ra một loại “thung lũng” hay hố trong không gian. Khi các vật thể đến gần, chúng rơi vào "thung lũng".
Hình minh họa Mặt Trời và Trái Đất trên một không gian bị bóp méo. Ảnh: LiveScience
Đó là lý do tại sao khi bạn đến đủ gần bất kỳ vật thể khối lượng nào, bao gồm cả Hố đen, bạn sẽ rơi về phía nó. Đó cũng là lý do tại sao ánh sáng không thể thoát ra khỏi Hố đen: các cạnh của hố quá dốc nên ánh sáng không đủ nhanh để thoát ra ngoài.
Thung lũng được tạo ra bởi Hố đen ngày càng dốc hơn khi bạn tiếp cận nó từ xa. Điểm mà tại đó, nó dốc đến mức ánh sáng không thể thoát ra được gọi là “chân trời sự kiện” (event horizon).
“Chân trời sự kiện” không chỉ thú vị đối với những người muốn trở thành nhà du hành thời gian: chúng còn thú vị đối với các nhà triết học, bởi vì chúng có ý nghĩa đối với cách chúng ta hiểu bản chất của thời gian.
Chân trời sự kiện là biên phía trong của không-thời gian gần một điểm kỳ dị, tất cả các loại vật chất nếu nằm dưới giới hạn này, kể cả các sóng điện từ đều không thể vượt ra ngoài để đến với người quan sát.
Kéo dài thời gian
Khi không gian bị kéo giãn thì thời gian cũng vậy. Đồng hồ ở gần vật có khối lượng lớn sẽ chạy chậm hơn đồng hồ ở gần vật có khối lượng nhỏ hơn nhiều.
Đồng hồ gần Hố đen sẽ kêu rất chậm so với đồng hồ trên Trái đất. Một năm ở gần Hố đen có thể tương đương 80 năm trên Trái Đất, như bạn có thể đã thấy minh họa trong phim Hố đen tử thần (2014).
Bằng cách này, Hố đen có thể được sử dụng để du hành tới tương lai. Nếu bạn muốn đến tương lai của Trái Đất, chỉ cần bay gần một Hố đen và sau đó quay trở lại Trái Đất.
Nếu bạn đến đủ gần tâm lỗ đen, đồng hồ của bạn sẽ chạy chậm hơn, nhưng bạn vẫn có thể thoát ra ngoài miễn là bạn không vượt qua “chân trời sự kiện”.
Vòng lặp thời gian
Còn quá khứ thì sao? Đây là nơi mọi thứ trở nên thực sự thú vị. Một Hố đen bẻ cong thời gian một cách kinh khủng. Hãy tưởng tượng bạn lấy một tờ giấy và nối hai đầu để tạo thành một vòng lặp. Đó là những gì một Hố đen có thể làm với thời gian.
Điều này tạo ra một cỗ máy thời gian tự nhiên. Nếu bằng cách nào đó bạn có thể đi vào vòng lặp, mà các nhà khoa học gọi là đường cong dạng thời gian khép kín, bạn sẽ thấy mình đang đi trên một quỹ đạo xuyên không gian bắt đầu trong tương lai và kết thúc trong quá khứ.
Bên trong vòng lặp, bạn cũng sẽ thấy rằng nguyên nhân và kết quả rất khó gỡ rối. Những điều trong quá khứ gây ra những điều xảy ra trong tương lai, điều này lại gây ra những điều xảy ra trong quá khứ.
Cuộc đuổi bắt
Bạn đã tìm thấy một lỗ đen và bạn muốn sử dụng một con tàu vũ trụ đáng tin cậy để quay lại thăm loài khủng long?
Có ba vấn đề. Đầu tiên, bạn chỉ có thể du hành vào quá khứ của Hố đen. Điều đó có nghĩa là nếu Hố đen được tạo ra sau khi loài khủng long đã tuyệt chủng, thì bạn sẽ không thể quay trở lại vào một thời điểm đã quá xa trong quá khứ.
Thứ hai, bạn có thể phải vượt qua “chân trời sự kiện” để vào vòng lặp. Điều này có nghĩa là để thoát khỏi vòng lặp tại một thời điểm cụ thể trong quá khứ, bạn cần phải thoát khỏi “chân trời sự kiện”. Điều đó có nghĩa là bạn phải di chuyển nhanh hơn cả ánh sáng, điều mà hiện tại là không tưởng.
Hình ảnh một ngôi sao không may mắn bị Hố đen "nghiền" thành những "sợi mì" quấn quanh nó. Bạn có chắc muốn lại gần Hố đen?
Thứ ba, và có lẽ là tồi tệ nhất, bạn và con tàu của bạn sẽ trải qua quá trình “hiệu ứng mì ống” (spaghettification). Nghe có vẻ ngon và hấp dẫn, nhưng nó không như những gì bạn đang nghĩ đâu. Khi bạn vượt qua “chân trời sự kiện”, bạn sẽ bị kéo căng ra, giống như một sợi mì. Trên thực tế, bạn có thể bị kéo giãn mỏng đến mức chỉ là một chuỗi nguyên tử xoắn ốc vào khoảng không.
Vì vậy, mặc dù thật thú vị khi nghĩ về các đặc tính uốn cong thời gian của các lỗ đen, nhưng trong tương lai gần, một chuyến thăm loài khủng long hay du hành đến tương lai vẫn chỉ là không tưởng mà thôi.
Xem thêm
Sáng kiến của anh Nguyễn Văn Trí (ngụ ấp Tân Xuân, xã Tân Phú, huyện...
Tin trong ngày - 3 giờ, 26 phút trước
Thực tế, tại nhiều chung cư, ban quản trị nhà chung cư lại đảm nhiệm một phần quản lý vận hành, điều này dẫn đến nhiều sai sót trong việc thực hiện nghĩa vụ...
Tin trong ngày - 3 giờ, 28 phút trước
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã có văn bản hướng dẫn tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng năm 2025 với nhiều điểm đáng lưu ý.
Đời sống số - 6 giờ, 26 phút trước
Đây là bài trắc nghiệm tâm lý trực giác giúp bạn khám phá điểm nổi bật nhất của bản thân trong mắt người khác – dựa vào loài hoa màu đỏ mà bạn bị...
Tin trong ngày - 7 giờ, 43 phút trước
Việc lựa chọn một ngành nghề phù hợp không chỉ là đam mê mà còn là bài toán kinh tế quan trọng. Nếu bạn là một người trẻ tài năng, mong muốn được khẳng...
Tin trong ngày - 7 giờ, 44 phút trước
Theo quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu sẽ giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm. Đây là một...
Chuyện làng sao - 2 giờ, 11 phút trước
Ngô Thanh Vân nhận được sự yêu chiều hết mực từ chồng khi bầu bí.
Đời sống số - 2 giờ, 13 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 14/6/2025.
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 22 phút trước
Cá là một trong những loại thịt chất lượng cao, nhưng chúng ta cần biết cách lựa chọn. Không phải loại cá nào cũng có thể ăn, cũng không phải loại cá nào cũng...
Tin trong ngày - 3 giờ, 23 phút trước
Đại học Quốc gia Hà Nội đã ban hành quy chế tuyển sinh đại học chính quy năm 2025 áp dụng cho 12 trường thuộc.
Kiến thức - 3 giờ, 24 phút trước
Sáng kiến của anh Nguyễn Văn Trí (ngụ ấp Tân Xuân, xã Tân Phú, huyện Tân Châu) trong việc bảo vệ vườn bưởi không chỉ thân thiện với môi trường mà còn mang lại...
Chuyện làng sao - 3 giờ, 25 phút trước
Phản ứng của Hoa hậu Ý Nhi khi được netizen réo tên vì tin đồn bỏ học ở Úc khiến nhiều người quan tâm.
Tin trong ngày - 3 giờ, 26 phút trước
Thực tế, tại nhiều chung cư, ban quản trị nhà chung cư lại đảm nhiệm một phần quản lý vận hành, điều này dẫn đến nhiều sai sót trong việc thực hiện nghĩa vụ...
Chuyện làng sao - 3 giờ, 27 phút trước
Tin sao Việt 13/6/2025: Huy Khánh và Mạc Anh Thư xuất hiện cùng nhau làm dấy lên tin đồn cả hai tái hợp. Bà xã Trí Rùa chia sẻ hình ảnh check-in tươi tắn...
Tin trong ngày - 3 giờ, 28 phút trước
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã có văn bản hướng dẫn tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng năm 2025 với nhiều điểm đáng lưu ý.
Thời trang + - 6 giờ, 7 phút trước
Trong chu kỳ của các mùa thay đổi và các điều khoản mặt trời xen kẽ, mỗi thời kỳ có năng lượng và đặc điểm riêng biệt. Ngày 14 tháng 6, thứ bảy, ngày...
Đời sống số - 6 giờ, 26 phút trước
Đây là bài trắc nghiệm tâm lý trực giác giúp bạn khám phá điểm nổi bật nhất của bản thân trong mắt người khác – dựa vào loài hoa màu đỏ mà bạn bị...
Đàn ông yêu - 7 giờ, 33 phút trước
Một người bạn tôi vừa hủy hôn vì bạn gái yêu cầu phải giao hết lương cho cô sau khi cưới. Anh không đồng ý vì cho rằng đó là vấn đề nguyên tắc....
Tin trong ngày - 7 giờ, 43 phút trước
Việc lựa chọn một ngành nghề phù hợp không chỉ là đam mê mà còn là bài toán kinh tế quan trọng. Nếu bạn là một người trẻ tài năng, mong muốn được khẳng...
Tin trong ngày - 7 giờ, 44 phút trước
Theo quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu sẽ giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm. Đây là một...
Kiến thức - 7 giờ, 44 phút trước
Nhiều người nhận xét đây thật sự là một kho báu của thiên nhiên.
Tin trong ngày - 7 giờ, 52 phút trước
TP. HCM vừa được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 1125/QĐ-TTg phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060.
Làm sao - 7 giờ, 24 phút trước
Vay tiền mua nhà từ lâu đã trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều gia đình. Tuy nhiên, khoản vay lớn kèm áp lực trả nợ hàng tháng khiến không ít người "đau...
Kiến thức - 7 giờ, 25 phút trước
Đồi cây toàn gỗ quý này mọc ở độ cao trên 1.000m, có gần 70 cây, chưa kể cây con…
Làm sao - 7 giờ, 25 phút trước
Việc cập nhật số CCCD hoặc số định danh cá nhân là cơ sở để tiến tới đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm. Nhờ đó mà khi tích...
Kiến thức - 7 giờ, 26 phút trước
Các dự án được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, hoàn thiện hạ tầng và tạo đà phát triển đô thị hiện đại cho vùng đất tiềm năng...