Sau sáp nhập: Tỉnh này sẽ là trung tâm kim loại quý lớn nhất Việt Nam - 'kho báu' lớn thứ 2 thế giới

Năm 2023, Cục Khảo sát địa chất Hoa Kỳ (USGS) đã công bố báo cáo Mineral Commodity Summaries (MCS) về trữ lượng quặng boxit toàn cầu. Việt Nam xếp thứ 2 với trữ lượng quặng bô xít là 5,8 triệu tấn, trong tổng trữ lượng quặng bô xít thế giới là 31 triệu tấn.

Tại Việt Nam, quặng bô xít được phân loại thành hai loại chính. Trong đó, ở các tỉnh miền Bắc như Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang, Sơn La và Nghệ An tập trung chứa quặng bô xít nguồn gốc trầm tích. Các tỉnh miền Nam như Kon Tum, Đắk Nông, Lâm Đồng, Đồng Nai, Bình Dương, Phú Yên và Quảng Ngãi tập trung chứa quặng bô xít phong hóa laterit.

Nhà máy Alumin Nhân Cơ tại Đắk Nông. Ảnh: TKV

Theo dữ liệu từ Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản Việt Nam (TKV), Lâm Đồng và Đắk Nông hiện tại đang là địa phương có trữ lượng bô xít lớn hàng đầu. Riêng Đắk Nông sở hữu trữ lượng tài nguyên khoảng 3,2 tỷ tấn.

Tỉnh Lâm Đồng cũng có các mỏ bô xít lớn tại khu vực Tân Rai (huyện Bảo Lâm). Hai tỉnh này cũng đang có 2 dự án bô xít đã vận hành lớn nhất cả nước. Hai dự án bô xít hiện nay là Tổ hợp Bô xít - Nhôm Lâm Đồng (Tân Rai) và Nhà máy Alumin Nhân Cơ (Đắk Nông), do Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản Việt Nam (TKV) quản lý. Cả hai nhà máy đều có công suất thiết kế 650.000 tấn alumin mỗi năm.

Bô xít là một loại quặng nhôm. Từ bô xít có thể tách ra Alumin (Al2O3 - nguyên liệu chính để luyện nhôm trong các lò điện phân). Quá trình sản xuất nhôm từ quặng bô xít trải qua hai công đoạn quan trọng: Sản xuất alumin (Al2O3) theo công nghệ Bayer và điện phân Alumin thành nhôm (Al).

Lợi thế sau khi hai tỉnh sáp nhập

Đặc biệt, vừa qua, HĐND tỉnh Lâm Đồng, Bình Thuận, Đắk Nông đã thông qua nghị quyết tán thành chủ trương thành lập tỉnh Lâm Đồng mới trên cơ sở sáp nhập thêm 2 tỉnh Bình Thuận và Đắk Nông. Như vậy, sau sáp nhập, Lâm Đồng sẽ trở thành tỉnh lớn nhất cả nước và trở thành trung tâm bô xít - nhôm lớn nhất cả nước.

Ngoài khai thác bô xít, điều chế alumin, các tổ hợp bô xít - nhôm sẽ xuất khẩu thông qua cảng biển của địa phương Lâm Đồng (sau sáp nhập), cụ thể là cảng Kê Gà.

Như vậy, địa phương tham gia vào gần như toàn bộ chuỗi giá trị của ngành công nghiệp này từ khai khoáng, điều chế alumin, điện phân nhôm, và xuất khẩu các sản phẩm liên quan tới điều chế quặng bôxít và nhôm. Do đó các tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông hiện đều có kế hoạch kêu gọi đầu tư vào ngành công nghiệp bô xít - alumin - nhôm với nhiều dự án quy mô hàng tỷ USD chuẩn bị triển khai.

Dự án Nhà máy Điện phân nhôm Đắk Nông, với công suất 450.000 tấn nhôm mỗi năm và tổng vốn đầu tư khoảng 15.480 tỷ đồng, là bước tiến quan trọng để hoàn thiện chuỗi giá trị. Nhà máy này, nằm gần Nhà máy Alumin Nhân Cơ, sẽ tận dụng nguồn alumin tại chỗ để sản xuất nhôm kim loại, phục vụ các ngành công nghiệp như xây dựng, ô tô và hàng không.

Hay dự án Nhà máy Alumin Lâm Đồng 2, dự kiến đặt tại các huyện Bảo Lâm, Đạ Huoai và TP. Bảo Lộc. Mục tiêu là xây dựng một tổ hợp công nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn, kết hợp khai thác khoáng sản, chế biến sâu và phát triển nông nghiệp, du lịch sinh thái. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 103.000 tỷ đồng, dự kiến sẽ triển khai đến năm 2033.