Thứ năm, 21/08/2025
Hiện nay, chúng ta đang sử dụng rất nhiều loại nhựa khác nhau. Về bản chất, nhựa là các polymer nhân tạo - những chuỗi phân tử dài được tạo thành từ các đơn vị monomer carbon lặp đi lặp lại. Điều này có nghĩa rằng nhựa cũng là hợp chất hữu cơ, và trong tự nhiên cũng có nhiều hợp chất tương tự như lignin, cellulose... vốn có thể bị phân hủy sinh học nhờ vi sinh vật. Đây là quá trình mà con người vẫn gọi là "phân hủy" hay "thối rữa".
Thực tế, nhiều loài động vật ăn cỏ cũng có thể tiêu hóa được các polymer tự nhiên này nhờ hệ vi sinh vật cộng sinh trong đường ruột.
Nhựa chưa bị phân hủy đơn giản vì chúng quá mới, chỉ mới xuất hiện trên Trái Đất khoảng 70 năm. Các sinh vật sống chưa có đủ thời gian tiến hóa để "trang bị" bộ công cụ sinh học giúp xử lý các loại vật liệu nhân tạo này.
Tuy nhiên, nhờ khả năng thích nghi nhanh của vi sinh vật, giới khoa học đã phát hiện ra một số loại vi khuẩn có thể phân hủy nhựa, cũng như một số loài côn trùng có khả năng ăn nhựa. Thực chất là nhờ hệ vi sinh vật cộng sinh trong cơ thể chúng, tương tự như cách động vật ăn cỏ tiêu hóa cellulose.
Vậy tại sao những sinh vật "ăn nhựa" này chưa được nuôi phổ biến?
Có nhiều lý do, nhưng nguyên nhân cốt lõi là do sự đa dạng trong thành phần hóa học của các loại nhựa. Mỗi loại nhựa có công thức cấu tạo khác nhau, trong khi đó, mỗi sinh vật chỉ có thể xử lý được một loại nhựa nhất định. Vì vậy, để ứng dụng rộng rãi các sinh vật này, cần phải phân loại rác nhựa cực kỳ chính xác, điều này đòi hỏi chi phí cao và công nghệ phức tạp.
Ví dụ, một loài sâu bột màu vàng nổi tiếng với khả năng ăn xốp (polystyrene - loại nhựa dùng làm mút xốp). Tuy hiệu quả xử lý không tệ, nhưng để tách riêng được lượng lớn nhựa xốp cho chúng ăn là điều không dễ. Bên cạnh đó, mô hình nuôi sâu bột để “xử lý rác” vẫn chưa có giá trị kinh tế rõ ràng, dù tiềm năng sử dụng sâu bột làm nguồn protein cho vật nuôi là khá lớn.
Dù các nhà khoa học đã phát hiện ra nhiều loại vi sinh vật và côn trùng có khả năng "ăn nhựa", nhưng công nghệ xử lý nhựa sinh học đến nay vẫn chưa được phổ cập do nhiều nguyên nhân
Một vấn đề khác là tốc độ phân hủy nhựa của vi sinh vật còn quá chậm. Chẳng hạn, vi khuẩn Ideonella sakaiensis (được phát hiện gần đây tại Nhật Bản) có thể phân hủy PET - loại nhựa phổ biến dùng làm chai nhựa và sợi vải. Tuy nhiên, để phân hủy chỉ một mảnh nhựa nhỏ bằng đầu đinh, vi khuẩn này cần tới 6 ngày, quá chậm so với tốc độ sản xuất rác thải hiện nay.
Ngoài ra, nhiều loại vi khuẩn phân hủy nhựa là vi khuẩn ưa khí (hiếu khí), nên không thể hoạt động trong môi trường chôn lấp. Nếu áp dụng công nghệ sinh học để xử lý nhựa, các bãi rác sẽ nhanh chóng chất đống, gây áp lực lớn về không gian và môi trường.
Lý do cuối cùng: Xử lý nhựa quá hiệu quả có thể... gây hại!
Nếu vi khuẩn phân hủy nhựa trở nên quá phổ biến và hoạt động hiệu quả, chúng có thể bắt đầu phá hoại cả những sản phẩm đang được con người sử dụng như chai nhựa, quần áo sợi tổng hợp, bao bì đóng gói... Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ chuỗi cung ứng công nghiệp nhựa.
Một ví dụ điển hình là vi khuẩn Pseudomonas putida, được phát triển vào năm 1971 để xử lý sự cố tràn dầu. Nhưng do khả năng phân giải mạnh mẽ, chúng không chỉ tiêu hủy dầu bị rò rỉ mà còn phá luôn cả dầu trong quá trình khai thác bình thường. Kết quả là chúng nhanh chóng bị loại bỏ vì gây ra "thảm họa sinh học".
Chính vì vậy, giới đầu tư cũng không mấy mặn mà với các công nghệ sinh học xử lý nhựa, khi mà rủi ro về mặt môi trường và tác động đến nền kinh tế là rất lớn.
Dù sinh vật ăn nhựa đã được phát hiện và có tiềm năng nhất định, nhưng do hiệu quả thấp, yêu cầu kỹ thuật cao, và nguy cơ gây ra tác dụng ngược trong hệ sinh thái công nghiệp, nên đến nay, chúng vẫn chưa thể được áp dụng rộng rãi. Công nghệ này cần thêm thời gian, cải tiến và một hệ thống quản lý rác thải chặt chẽ để có thể trở thành giải pháp thực sự hiệu quả cho vấn nạn nhựa toàn cầu.
Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể về việc xử lý thửa đất có...
Tin trong ngày - 6 phút trước
Trái ngược với câu nói dân gian “Không ai giàu ba họ”, gia tộc họ Bối ở Trung Quốc đã chứng minh điều ngược lại khi duy trì sự thịnh vượng suốt hơn nửa...
Tin trong ngày - 15 phút trước
Dù có vẻ ngoài kém hấp dẫn nhưng loại cây này vẫn được giới nhà giàu yêu thích vì vị bùi béo như thịt, thơm mùi quả hạch và có giá trị dinh dưỡng...
Tin trong ngày - 20 phút trước
Luật Căn cước đã có hiệu lực từ 7/2024 nhưng trên thực tế nhiều người còn dùng căn cước công dân. Vậy khi nào CCCD sẽ bị khai tử như Chứng minh nhân dân?...
Tin trong ngày - 32 phút trước
Theo dự thảo, người được cấp giấy phép lái xe có hành vi gian dối để được cấp, đổi, cấp lại giấy phép lái xe thì sẽ bị thu hồi giấy phép lái xe....
Tin trong ngày - 1 giờ, 10 phút trước
Truy thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc không chỉ là nghĩa vụ tài chính phát sinh thêm, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và uy...
Yêu - 1 giờ, 4 phút trước
Tình yêu đích thực phải là sự trân quý lẫn nhau, cùng chia sẻ trách nhiệm, cùng giữ lời đã hứa. Đừng để sự nuông chiều của bạn trở thành mảnh đất nuôi dưỡng...
Tin trong ngày - 1 giờ, 10 phút trước
Truy thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc không chỉ là nghĩa vụ tài chính phát sinh thêm, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và uy...
Đi gì - 1 giờ, 12 phút trước
Trong cuộc trò chuyện với ông Vương - một thợ sửa xe đã có gần 20 năm kinh nghiệm, câu hỏi được đặt ra là: giữa Toyota, Honda và Nissan, đâu là thương hiệu...
Kiến thức - 1 giờ, 13 phút trước
Từ đầu tháng 8/2025, nhiều quy định mới liên quan đến bảo hiểm y tế với các nhóm đối tượng khác nhau từ học sinh, giáo viên đến công chức chính thức có hiệu...
Tin trong ngày - 1 giờ, 20 phút trước
Tài xế lái ô tô sẽ bị xử phạt mức tiền tới 40 triệu đồng với mỗi hành vi này.
Kiến thức - 1 giờ, 24 phút trước
Sở hữu vẻ ngoài khiến nhiều người “rợn tóc gáy” và lối sống treo ngược mình khi ngủ, loài dơi đang trở thành “cần câu cơm” giúp nhiều hộ nông dân đổi đời. Bằng...
Kiến thức - 2 giờ, 37 phút trước
Từng là “tấm vé vào đời” vững chắc, ngành Khoa học Máy tính giờ phải đương đầu với “cơn địa chấn” AI.
Đời sống số - 2 giờ, 42 phút trước
Trong tháng cô hồn, việc duy trì nhà cửa sạch sẽ, sáng sủa sẽ giúp gia chủ đón thêm nhiều may mắn và thuận lợi hơn.
Kiến thức - 2 giờ, 51 phút trước
Bên cạnh đó, thành phố mới sau sáp nhập còn sở hữu cả sân vận động lâu đời nhất Việt Nam.
Sự nghiệp - 2 giờ, 8 phút trước
Người đàn ông có EQ thấp thường khó duy trì kết nối bền vững, dễ gặp trở ngại trong cuộc sống. Dưới đây là ba dấu hiệu điển hình cho thấy họ khó đạt...
Kiến thức - 2 giờ, 9 phút trước
Người dân có thể sử dụng Căn cước công dân (CCCD) để thay thế hộ chiếu khi xuất cảnh, thay vì phải sử dụng hộ chiếu hay giấy thông hành.
Chuyện làng sao - 2 giờ, 10 phút trước
Khi gặp sự cố, giọng ca 7x may mắn đã thoát chết nhưng vẫn bị suy giảm trí nhớ.
Tin trong ngày - 2 giờ, 20 phút trước
Lao động nữ sau khi sinh con mà sức khỏe chưa hồi phục để có thể sẵn sàng quay trở lại làm việc có thể được nghỉ chế độ dưỡng sức sau sinh và...
Tin trong ngày - 2 giờ, 23 phút trước
Phó hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Thông tin cho biết sau 11 lần lọc ảo, điểm chuẩn các ngành của trường dao động từ 24 đến 29,5 điểm ở phương thức xét...
Kiến thức - 2 giờ, 23 phút trước
Từ 1/1/2026, khi Luật Nhà giáo có hiệu lực, giáo viên mầm non sẽ được nghỉ hưu sớm hơn so với độ tuổi quy định nhưng không quá 5 năm, nếu có nguyện vọng....
Tin trong ngày - 3 giờ, 36 phút trước
Trong bối cảnh hội nhập, ngành Ngôn ngữ Hàn Quốc tại Đại học Hà Nội (HANU) và Trường Đại học Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội (ULIS) đang chứng tỏ sức hút mạnh...
Kiến thức - 3 giờ, 38 phút trước
Trong dòng đời phức tạp, thị phi và phiền não thường nảy sinh từ thói quen can dự vào chuyện của người khác. Người xưa đã dạy: "Khẩu khai thần khí tán, thiệt động...
Kiến thức - 3 giờ, 4 phút trước
Luật bảo hiểm y tế 2024 quy định chi tiết mức hưởng bảo hiểm y tế (BHYT) trong các trường hợp khám chữa bệnh đúng tuyến và trái tuyến.
Kiến thức - 3 giờ, 12 phút trước
Các nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà tâm lý học Mỹ đã phát hiện ra rằng có năm điểm chung trong cách tư duy của những bậc phụ huynh có con cái...
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 13 phút trước
Không chỉ được ví như 'cửa sổ tâm hồn', đôi mắt còn là chiếc gương phản chiếu tình trạng sức khỏe, thậm chí cảnh báo những căn bệnh ung thư nguy hiểm không hề...