Rõ ràng trên Trái Đất có loài sâu có thể ăn nhựa, nhưng tại sao chúng chưa được nuôi hàng loạt để 'dọn rác' cho con người?

07:31 26/06/2025

Nhựa đang tràn ngập hành tinh, nhưng kỳ lạ thay, dù đã có những loài sâu và vi khuẩn có thể “ăn nhựa”, chúng vẫn chưa được con người tận dụng rộng rãi. Vì sao những sinh vật tưởng chừng là cứu tinh của môi trường lại bị “bỏ quên”?

Hiện nay, chúng ta đang sử dụng rất nhiều loại nhựa khác nhau. Về bản chất, nhựa là các polymer nhân tạo - những chuỗi phân tử dài được tạo thành từ các đơn vị monomer carbon lặp đi lặp lại. Điều này có nghĩa rằng nhựa cũng là hợp chất hữu cơ, và trong tự nhiên cũng có nhiều hợp chất tương tự như lignin, cellulose... vốn có thể bị phân hủy sinh học nhờ vi sinh vật. Đây là quá trình mà con người vẫn gọi là "phân hủy" hay "thối rữa".

sâu ăn nhựa

Thực tế, nhiều loài động vật ăn cỏ cũng có thể tiêu hóa được các polymer tự nhiên này nhờ hệ vi sinh vật cộng sinh trong đường ruột.

Nhựa chưa bị phân hủy đơn giản vì chúng quá mới, chỉ mới xuất hiện trên Trái Đất khoảng 70 năm. Các sinh vật sống chưa có đủ thời gian tiến hóa để "trang bị" bộ công cụ sinh học giúp xử lý các loại vật liệu nhân tạo này.

Tuy nhiên, nhờ khả năng thích nghi nhanh của vi sinh vật, giới khoa học đã phát hiện ra một số loại vi khuẩn có thể phân hủy nhựa, cũng như một số loài côn trùng có khả năng ăn nhựa. Thực chất là nhờ hệ vi sinh vật cộng sinh trong cơ thể chúng, tương tự như cách động vật ăn cỏ tiêu hóa cellulose.

sâu ăn nhựa

Vậy tại sao những sinh vật "ăn nhựa" này chưa được nuôi phổ biến?

Có nhiều lý do, nhưng nguyên nhân cốt lõi là do sự đa dạng trong thành phần hóa học của các loại nhựa. Mỗi loại nhựa có công thức cấu tạo khác nhau, trong khi đó, mỗi sinh vật chỉ có thể xử lý được một loại nhựa nhất định. Vì vậy, để ứng dụng rộng rãi các sinh vật này, cần phải phân loại rác nhựa cực kỳ chính xác, điều này đòi hỏi chi phí cao và công nghệ phức tạp.

Ví dụ, một loài sâu bột màu vàng nổi tiếng với khả năng ăn xốp (polystyrene - loại nhựa dùng làm mút xốp). Tuy hiệu quả xử lý không tệ, nhưng để tách riêng được lượng lớn nhựa xốp cho chúng ăn là điều không dễ. Bên cạnh đó, mô hình nuôi sâu bột để “xử lý rác” vẫn chưa có giá trị kinh tế rõ ràng, dù tiềm năng sử dụng sâu bột làm nguồn protein cho vật nuôi là khá lớn.

sâu ăn nhựa

Dù các nhà khoa học đã phát hiện ra nhiều loại vi sinh vật và côn trùng có khả năng "ăn nhựa", nhưng công nghệ xử lý nhựa sinh học đến nay vẫn chưa được phổ cập do nhiều nguyên nhân

Một vấn đề khác là tốc độ phân hủy nhựa của vi sinh vật còn quá chậm. Chẳng hạn, vi khuẩn Ideonella sakaiensis (được phát hiện gần đây tại Nhật Bản) có thể phân hủy PET - loại nhựa phổ biến dùng làm chai nhựa và sợi vải. Tuy nhiên, để phân hủy chỉ một mảnh nhựa nhỏ bằng đầu đinh, vi khuẩn này cần tới 6 ngày, quá chậm so với tốc độ sản xuất rác thải hiện nay.

Ngoài ra, nhiều loại vi khuẩn phân hủy nhựa là vi khuẩn ưa khí (hiếu khí), nên không thể hoạt động trong môi trường chôn lấp. Nếu áp dụng công nghệ sinh học để xử lý nhựa, các bãi rác sẽ nhanh chóng chất đống, gây áp lực lớn về không gian và môi trường.

Lý do cuối cùng: Xử lý nhựa quá hiệu quả có thể... gây hại!

sâu ăn nhựa

Nếu vi khuẩn phân hủy nhựa trở nên quá phổ biến và hoạt động hiệu quả, chúng có thể bắt đầu phá hoại cả những sản phẩm đang được con người sử dụng như chai nhựa, quần áo sợi tổng hợp, bao bì đóng gói... Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ chuỗi cung ứng công nghiệp nhựa.

Một ví dụ điển hình là vi khuẩn Pseudomonas putida, được phát triển vào năm 1971 để xử lý sự cố tràn dầu. Nhưng do khả năng phân giải mạnh mẽ, chúng không chỉ tiêu hủy dầu bị rò rỉ mà còn phá luôn cả dầu trong quá trình khai thác bình thường. Kết quả là chúng nhanh chóng bị loại bỏ vì gây ra "thảm họa sinh học".

sâu ăn nhựa

Chính vì vậy, giới đầu tư cũng không mấy mặn mà với các công nghệ sinh học xử lý nhựa, khi mà rủi ro về mặt môi trường và tác động đến nền kinh tế là rất lớn.

Dù sinh vật ăn nhựa đã được phát hiện và có tiềm năng nhất định, nhưng do hiệu quả thấp, yêu cầu kỹ thuật cao, và nguy cơ gây ra tác dụng ngược trong hệ sinh thái công nghiệp, nên đến nay, chúng vẫn chưa thể được áp dụng rộng rãi. Công nghệ này cần thêm thời gian, cải tiến và một hệ thống quản lý rác thải chặt chẽ để có thể trở thành giải pháp thực sự hiệu quả cho vấn nạn nhựa toàn cầu.

Nguyễn Giang (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)
'Không ai giàu 3 họ' nhưng gia tộc này lại thịnh vượng tới 15 đời, sở hữu hàng nghìn bất động sản: Dạy con bí quyết 'Tiền bạc là thứ giúp ích ít nhất'

'Không ai giàu 3 họ' nhưng gia tộc này lại thịnh vượng tới 15 đời, sở hữu hàng nghìn bất động sản:...

Tin trong ngày - 6 phút trước

Trái ngược với câu nói dân gian “Không ai giàu ba họ”, gia tộc họ Bối ở Trung Quốc đã chứng minh điều ngược lại khi duy trì sự thịnh vượng suốt hơn nửa...

Cây dại quý hiếm bậc nhất thế giới, vị ngon hơn thịt, cực bổ dưỡng, có giá 13 triệu đồng/kg

Cây dại quý hiếm bậc nhất thế giới, vị ngon hơn thịt, cực bổ dưỡng, có giá 13 triệu đồng/kg

Tin trong ngày - 15 phút trước

Dù có vẻ ngoài kém hấp dẫn nhưng loại cây này vẫn được giới nhà giàu yêu thích vì vị bùi béo như thịt, thơm mùi quả hạch và có giá trị dinh dưỡng...

Ngừng sử dụng Căn cước công dân từ năm 2026, buộc phải đổi sang Căn cước có phải không?

Ngừng sử dụng Căn cước công dân từ năm 2026, buộc phải đổi sang Căn cước có phải không?

Tin trong ngày - 20 phút trước

Luật Căn cước đã có hiệu lực từ 7/2024 nhưng trên thực tế nhiều người còn dùng căn cước công dân. Vậy khi nào CCCD sẽ bị khai tử như Chứng minh nhân dân?...

Bộ Công an có đề xuất quan trọng liên quan tới giấy phép lái xe của hàng triệu tài xế trên toàn quốc

Bộ Công an có đề xuất quan trọng liên quan tới giấy phép lái xe của hàng triệu tài xế trên toàn...

Tin trong ngày - 32 phút trước

Theo dự thảo, người được cấp giấy phép lái xe có hành vi gian dối để được cấp, đổi, cấp lại giấy phép lái xe thì sẽ bị thu hồi giấy phép lái xe....

Truy thu BHXH bắt buộc là gì? 3 trường hợp truy thu theo quy định mới nhất

Truy thu BHXH bắt buộc là gì? 3 trường hợp truy thu theo quy định mới nhất

Tin trong ngày - 1 giờ, 10 phút trước

Truy thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc không chỉ là nghĩa vụ tài chính phát sinh thêm, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và uy...

Hai kiểu đàn ông này không thể chiều chuộng được, càng chiều chuộng thì càng trở nên khốn nạn

Hai kiểu đàn ông này không thể chiều chuộng được, càng chiều chuộng thì càng trở nên khốn nạn

Yêu - 1 giờ, 4 phút trước

Tình yêu đích thực phải là sự trân quý lẫn nhau, cùng chia sẻ trách nhiệm, cùng giữ lời đã hứa. Đừng để sự nuông chiều của bạn trở thành mảnh đất nuôi dưỡng...

Truy thu BHXH bắt buộc là gì? 3 trường hợp truy thu theo quy định mới nhất

Truy thu BHXH bắt buộc là gì? 3 trường hợp truy thu theo quy định mới nhất

Tin trong ngày - 1 giờ, 10 phút trước

Truy thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc không chỉ là nghĩa vụ tài chính phát sinh thêm, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và uy...

Toyota, Honda, Nissan hãng nào bền nhất? Thợ sửa xe 20 năm xếp hạng: Không ngờ Nissan lại đứng cuối

Toyota, Honda, Nissan hãng nào bền nhất? Thợ sửa xe 20 năm xếp hạng: Không ngờ Nissan lại đứng cuối

Đi gì - 1 giờ, 12 phút trước

Trong cuộc trò chuyện với ông Vương - một thợ sửa xe đã có gần 20 năm kinh nghiệm, câu hỏi được đặt ra là: giữa Toyota, Honda và Nissan, đâu là thương hiệu...

Mới: Giáo viên, công chức, người tham gia BHYT chính thức được hưởng nhiều quyền lợi lớn, đó là?

Mới: Giáo viên, công chức, người tham gia BHYT chính thức được hưởng nhiều quyền lợi lớn, đó là?

Kiến thức - 1 giờ, 13 phút trước

Từ đầu tháng 8/2025, nhiều quy định mới liên quan đến bảo hiểm y tế với các nhóm đối tượng khác nhau từ học sinh, giáo viên đến công chức chính thức có hiệu...

Theo quy định, 05 hành vi có thể bị phạt lên đến 40 triệu đối với xe ô tô vi phạm lỗi này, cụ thể là?

Theo quy định, 05 hành vi có thể bị phạt lên đến 40 triệu đối với xe ô tô vi phạm lỗi...

Tin trong ngày - 1 giờ, 20 phút trước

Tài xế lái ô tô sẽ bị xử phạt mức tiền tới 40 triệu đồng với mỗi hành vi này.

Chu Thanh Huyền dạy con thế nào mà hút hơn 5 triệu lượt xem?

Nuôi loài vật có vẻ ngoài nhìn 'rợn tóc gáy', treo ngược cơ thể khi ngủ, nhiều nông dân hái tiền triệu, làm giàu trong một đêm

Nuôi loài vật có vẻ ngoài nhìn 'rợn tóc gáy', treo ngược cơ thể khi ngủ, nhiều nông dân hái tiền triệu,...

Kiến thức - 1 giờ, 24 phút trước

Sở hữu vẻ ngoài khiến nhiều người “rợn tóc gáy” và lối sống treo ngược mình khi ngủ, loài dơi đang trở thành “cần câu cơm” giúp nhiều hộ nông dân đổi đời. Bằng...

Ngành học từng được xem như 'tấm vé vàng' vào đời giờ sinh viên chật vật tìm việc, giấc mơ lương nghìn đô tan vỡ

Ngành học từng được xem như 'tấm vé vàng' vào đời giờ sinh viên chật vật tìm việc, giấc mơ lương nghìn...

Kiến thức - 2 giờ, 37 phút trước

Từng là “tấm vé vào đời” vững chắc, ngành Khoa học Máy tính giờ phải đương đầu với “cơn địa chấn” AI.

Tổ Tiên dặn kỹ: Tháng 7 cô hồn 'họa vô đơn chí', nhà nào có 7 thứ này phải vứt ngay kẻo gặp vận xui

Tổ Tiên dặn kỹ: Tháng 7 cô hồn 'họa vô đơn chí', nhà nào có 7 thứ này phải vứt ngay kẻo...

Đời sống số - 2 giờ, 42 phút trước

Trong tháng cô hồn, việc duy trì nhà cửa sạch sẽ, sáng sủa sẽ giúp gia chủ đón thêm nhiều may mắn và thuận lợi hơn.

Sau sáp nhập: Thành phố giàu nhất Việt Nam sẽ sở hữu sân vận động chuẩn quốc tế, đủ lực tổ chức World Cup

Sau sáp nhập: Thành phố giàu nhất Việt Nam sẽ sở hữu sân vận động chuẩn quốc tế, đủ lực tổ chức...

Kiến thức - 2 giờ, 51 phút trước

Bên cạnh đó, thành phố mới sau sáp nhập còn sở hữu cả sân vận động lâu đời nhất Việt Nam.

Đàn ông EQ thấp có 3 dấu hiệu điển hình này, ai cũng muốn né xa

Đàn ông EQ thấp có 3 dấu hiệu điển hình này, ai cũng muốn né xa

Sự nghiệp - 2 giờ, 8 phút trước

Người đàn ông có EQ thấp thường khó duy trì kết nối bền vững, dễ gặp trở ngại trong cuộc sống. Dưới đây là ba dấu hiệu điển hình cho thấy họ khó đạt...

Chính thức từ nay: Công dân Việt Nam có thể thoải mái đi hơn 50 nước này mà không cần hộ chiếu (passport), chỉ cần CCCD

Chính thức từ nay: Công dân Việt Nam có thể thoải mái đi hơn 50 nước này mà không cần hộ chiếu...

Kiến thức - 2 giờ, 9 phút trước

Người dân có thể sử dụng Căn cước công dân (CCCD) để thay thế hộ chiếu khi xuất cảnh, thay vì phải sử dụng hộ chiếu hay giấy thông hành.

Sao nam khổ sở vì không mọc được tóc, giảm trí nhớ vì ngã từ tầng 3, giờ ra sao?

Sao nam khổ sở vì không mọc được tóc, giảm trí nhớ vì ngã từ tầng 3, giờ ra sao?

Chuyện làng sao - 2 giờ, 10 phút trước

Khi gặp sự cố, giọng ca 7x may mắn đã thoát chết nhưng vẫn bị suy giảm trí nhớ.

Chế độ nghỉ dưỡng sức sau sinh là gì? Mức hưởng mới từ 1/7/2025 là bao nhiêu?

Chế độ nghỉ dưỡng sức sau sinh là gì? Mức hưởng mới từ 1/7/2025 là bao nhiêu?

Tin trong ngày - 2 giờ, 20 phút trước

Lao động nữ sau khi sinh con mà sức khỏe chưa hồi phục để có thể sẵn sàng quay trở lại làm việc có thể được nghỉ chế độ dưỡng sức sau sinh và...

Sau 11 lần lọc ảo: Điểm chuẩn Trường Đại học Công nghệ Thông tin năm 2025 lên tới 29,5

Sau 11 lần lọc ảo: Điểm chuẩn Trường Đại học Công nghệ Thông tin năm 2025 lên tới 29,5

Tin trong ngày - 2 giờ, 23 phút trước

Phó hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Thông tin cho biết sau 11 lần lọc ảo, điểm chuẩn các ngành của trường dao động từ 24 đến 29,5 điểm ở phương thức xét...

Hàng trăm nghìn giáo viên mầm non đón tin vui lớn, hưởng đặc quyền được nghỉ hưu sớm mà không bị trừ lương hưu

Hàng trăm nghìn giáo viên mầm non đón tin vui lớn, hưởng đặc quyền được nghỉ hưu sớm mà không bị trừ...

Kiến thức - 2 giờ, 23 phút trước

Từ 1/1/2026, khi Luật Nhà giáo có hiệu lực, giáo viên mầm non sẽ được nghỉ hưu sớm hơn so với độ tuổi quy định nhưng không quá 5 năm, nếu có nguyện vọng....

Thứ tiếng 'đắt giá' bậc nhất 2 ĐH đào tạo ngoại ngữ hàng đầu Thủ đô: Trên 96% sinh viên có việc ngay khi ra trường, được các doanh nghiệp thi nhau trải 'thảm đỏ' săn đón

Thứ tiếng 'đắt giá' bậc nhất 2 ĐH đào tạo ngoại ngữ hàng đầu Thủ đô: Trên 96% sinh viên có việc...

Tin trong ngày - 3 giờ, 36 phút trước

Trong bối cảnh hội nhập, ngành Ngôn ngữ Hàn Quốc tại Đại học Hà Nội (HANU) và Trường Đại học Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội (ULIS) đang chứng tỏ sức hút mạnh...

Ở đời, thông minh nhất là biết 'làm ngơ' trước 4 chuyện này, tránh được thị phi, giữ bình yên trong cuộc sống

Ở đời, thông minh nhất là biết 'làm ngơ' trước 4 chuyện này, tránh được thị phi, giữ bình yên trong cuộc...

Kiến thức - 3 giờ, 38 phút trước

Trong dòng đời phức tạp, thị phi và phiền não thường nảy sinh từ thói quen can dự vào chuyện của người khác. Người xưa đã dạy: "Khẩu khai thần khí tán, thiệt động...

Chi tiết mức hưởng BHYT đúng tuyến, trái tuyến mới nhất: Ai được hưởng 100% chi phí điều trị?

Chi tiết mức hưởng BHYT đúng tuyến, trái tuyến mới nhất: Ai được hưởng 100% chi phí điều trị?

Kiến thức - 3 giờ, 4 phút trước

Luật bảo hiểm y tế 2024 quy định chi tiết mức hưởng bảo hiểm y tế (BHYT) trong các trường hợp khám chữa bệnh đúng tuyến và trái tuyến.

Cha mẹ có con học giỏi sẽ có 5 tư duy này, điểm thứ 2 tưởng dễ nhưng rất ít người làm được

Cha mẹ có con học giỏi sẽ có 5 tư duy này, điểm thứ 2 tưởng dễ nhưng rất ít người làm...

Kiến thức - 3 giờ, 12 phút trước

Các nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà tâm lý học Mỹ đã phát hiện ra rằng có năm điểm chung trong cách tư duy của những bậc phụ huynh có con cái...

4 thay đổi bất thường ở đôi mắt chứng tỏ bạn đang bị ung thư, tiếc không ai để ý

4 thay đổi bất thường ở đôi mắt chứng tỏ bạn đang bị ung thư, tiếc không ai để ý

Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 13 phút trước

Không chỉ được ví như 'cửa sổ tâm hồn', đôi mắt còn là chiếc gương phản chiếu tình trạng sức khỏe, thậm chí cảnh báo những căn bệnh ung thư nguy hiểm không hề...