Ông bà ta thường khuyên: “Chớ đi ngày 7, chớ về ngày 3”. Tại sao lại nói như vậy?

Nguồn gốc của những ngày xấu

Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Giáo dục, câu nói trên trong quan niệm dân gian là để chỉ ngày “Tam nương”. Đây được coi là những ngày không may mắn cho việc khởi sự hay xuất hành.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Vịnh giải thích rằng, theo sự tích, mỗi tháng âm lịch không chỉ có hai mà có tới sáu ngày Tam nương, bao gồm các ngày 3, 7, 13, 18, 22 và 27. Ông lý giải nguồn gốc của quan niệm này đến từ hai yếu tố chính.

Câu “Chớ đi ngày 7, chớ về ngày 3” để chỉ những ngày xấu, không may mắn

Thứ nhất, do cách tính lịch âm xưa kia phức tạp (một vòng mặt trăng quay quanh trái đất là 29,5 ngày), người xưa quy ước tháng 29 ngày là tháng thiếu, 30 ngày là tháng đủ. Dần dần hình thành quan niệm số chẵn là tốt, dùng cho việc trong nhà, còn số lẻ dùng cho những việc bên ngoài.

Thứ hai, quan niệm này còn chịu ảnh hưởng của Đạo giáo. Ngoài 6 ngày Tam nương, dân gian còn kiêng cả 3 ngày Nguyệt kỵ (mùng 5, 14, 23). “Trong đạo giáo, đạo mẫu các ngày này là ngày các quan đi tuần nên dân phải tránh. Việc quan đi được mà dân không đi được bản thân nó là một sự phân biệt”, Tiến sĩ Vịnh nhận định.

Góc nhìn khoa học và lời khuyên thiết thực

Dưới góc độ khoa học, các chuyên gia cho rằng việc kiêng kỵ quá nhiều ngày trong tháng là không cần thiết và dễ sa đà vào mê tín. Tiến sĩ Vịnh chỉ ra rằng hiệu ứng của mặt trăng chỉ thực sự ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý con người vào những ngày không có trăng (mùng 1) và ngày trăng sáng nhất (ngày rằm).

Ông bày tỏ quan điểm: "Về nguyên tắc, lịch can chi không kiêng tuyệt đối như thế nên nếu mỗi tháng kiêng 6 ngày Tam nương, 3 ngày Nguyệt kỵ, 2 ngày sóc (mùng 1 âm lịch), vọng (ngày rằm) thì mất 11 ngày thì dễ gây hỏng việc và sa đà vào mê tín dị đoan. Thực tế khi làm những việc lớn như mua nhà, đất, động thổ, cưới xin hay tang lễ thì cần quan tâm đến những ngày trên, còn bình thường không nên quá quan tâm đến những ngày này".

(Ảnh minh hoạ)

Đồng quan điểm, Nhà Nghiên cứu văn hóa, PGS.TS Nguyễn Thanh Tú cũng khẳng định trong khoa học không có bất kỳ căn cứ nào cho thấy những ngày Tam nương, Nguyệt kỵ là ngày xui xẻo. Ông đưa ra một góc nhìn khác về văn hóa: “Về mặt bản chất, người Việt quan niệm là số lẻ là số sinh sôi nảy nở nhưng do quá yêu số lẻ nên thành sợ rồi sau này nảy sinh ra kiêng kị”.

Thay vì dựa vào những quan niệm cũ, PGS.TS Nguyễn Thanh Tú cho rằng yếu tố may rủi nên được nhìn nhận theo góc độ cá nhân hóa hơn. “Theo khoa học thì với từng người có ngày tốt, ngày xấu khác nhau tính theo chu kỳ sinh học”, ông chia sẻ.