Thứ ba, 28/10/2025
Trong khi hầu hết các loài cá đều cần nước để tồn tại, có một sinh vật đặc biệt đã tiến hóa vượt bậc: có thể sống trong lòng đất suốt nhiều năm không cần nước, không cần ăn uống, đó chính là cá phổi châu Phi (Protopterus).
Xuất hiện từ cách đây khoảng 390 triệu năm, cá phổi được các nhà khoa học gọi là "hóa thạch sống" vì giữ lại nhiều đặc điểm nguyên thủy. Loài cá này sống chủ yếu ở khu vực sông Bandama, Bờ Biển Ngà và các đầm lầy châu Phi - nơi thường xuyên hứng chịu các đợt hạn hán khốc liệt.

Những con cá này có kích thước dao động trong khoảng từ 44-200 cm khi trưởng thành. Chúng có thân hình thuôn dài, bề ngoài hơi giống cá chình.
Các vây ngực và vây hậu môn của cá có dạng giống như sợi chỉ, còn vây lưng và vây đuôi thì hợp nhất lại thành một cấu trúc duy nhất. Toàn thân cá có vảy mềm bao phủ. Chúng bơi uốn lượn như cá chình hoặc trườn dưới đáy bằng vây ngực.

Do nhiệt độ tại châu Phi cao quanh năm và mùa khô rất khắc nghiệt, thường kéo dài ít nhất 4-5 tháng khiến sông hồ khô cạn nên để tồn tại cá phổi đã phát triển hệ thống hô hấp vô cùng độc đáo khi sở hữu cả mang lẫn hai lá phổi.
Cá phổi có hệ thống hô hấp tiến hóa cao, có thể lấy oxy thẳng từ không khí giống những động vật trên cạn. Do lượng oxy trong nước không đủ để duy trì sự sống, chúng thường xuyên phải ngoi lên mặt nước để hít thở không khí - hành vi hiếm thấy ở cá.
Khi xuống nước, chúng di chuyển và kiếm ăn như những loài cá khác. Còn vào mùa khô, chúng sẽ đào hố sâu trên lớp bùn non bằng cách ăn bùn qua miệng, thải bùn qua mang. Khi đạt độ sâu cần thiết, chúng ngừng đào và tiết chất nhầy qua miệng làm cứng bùn, tạo ra lớp kén bọc ngoài, chỉ lộ miệng để lấy không khí.

Nếu tình trạng khô hạn kéo dài, cá phổi châu Phi bắt đầu kích hoạt trạng thái ngủ hè (aestivation), tương tự ngủ đông ở một số loài động vật vùng lạnh.
Điều đáng kinh ngạc là cá phổi có thể duy trì trạng thái này tới 4-5 năm, không cần nước, không cần ăn.

Các nghiên cứu di truyền và sinh học gần đây đã ghi nhận những thay đổi sâu sắc trong cơ thể cá phổi khi bắt đầu giấc ngủ dài:
Giảm mạnh trao đổi chất: Mức tiêu thụ oxy giảm hơn 50%, nhịp tim từ 25 lần/phút còn khoảng 2 lần/phút.
Ngừng sản xuất ammonia: Giúp giảm áp lực bài tiết, tránh tích tụ độc tố trong điều kiện thiếu nước.
Co nhỏ cơ quan nội tạng: Ruột, thận, tim đều giảm kích thước và hoạt động, tiết kiệm tối đa năng lượng.
Thay đổi hoạt động gen và hormone: Các gen liên quan đến trao đổi chất bị ức chế, trong khi các gen chống oxy hóa và phục hồi tế bào được kích hoạt.

Tất cả những thay đổi này giúp cá phổi bước vào trạng thái "bán sống" - tạm dừng nhưng vẫn duy trì sự sống tiềm tàng trong nhiều năm liền.
Có bốn loài cá phổi châu Phi đã được công nhận, gồm cá phổi cẩm thạch (Protopterus aethiopicus), cá phổi Đông Phi (Protopterus amphibius), cá phổi Tây Phi (Protopterus annectens) và cá phổi đốm châu Phi (Protopterus dolloi). Giữa chúng có một số khác biệt về hình dạng và tập tính.

Từ xa xưa, người dân bản địa châu Phi đã tìm bắt cá phổi bằng cách đào đất hoặc thả lưới để làm thực phẩm. Thịt của chúng có vị nồng và không được nhiều người ưa thích tuy vậy cá phổi vẫn là loại thực phẩm có giá trị trong điều kiện sống khắc nghiệt ở khu vực này.
Ngày nay, cá phổi Tây Phi đã được nhân nuôi trong các trang trại thủy sản và mua bán trên thị trường quốc tế như một loài cá cảnh độc đáo. Trong tự nhiên, số lượng của chúng đang giảm dần do tình trạng đánh bắt không kiểm soát.
Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/no-la-loai-ca-duy-nhat-tren-the-gioi-co-the-song-5-nam-ma-khong-can-..
Với chính sách mới, điều này đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc tăng...
Đời sống số - 1 ngày, 1 giờ trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 28/10/2025.
Kiến thức - 1 ngày, 1 giờ trước
Đây là một tỉnh miền núi, địa hình hiểm trở, diện tích lớn nhưng dân số thuộc nhóm thấp nhất.
Tin trong ngày - 1 ngày, 1 giờ trước
Cựu Chủ tịch Tập đoàn FLC, ông Trịnh Văn Quyết đã hoàn thành xong nghĩa vụ thi hành án dân sự, theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý thi hành án dân sự (Bộ...
Kiến thức - 1 ngày, 2 giờ trước
Người dân nơi đây luôn xem loài cá này là biểu tượng của sông Hậu. Nó không chỉ là thực phẩm quý mà còn là phần ký ức thiêng liêng của bao thế hệ....
Tin trong ngày - 1 ngày, 2 giờ trước
Mùa đông năm nay, miền Bắc được dự báo có nhiệt độ xấp xỉ trung bình các năm. Tuy nhiên, vẫn có khả năng xảy ra các đợt rét đậm, rét hại, kèm theo...
Kiến thức - 1 giờ, 21 phút trước
Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực vào ngày 1/7/2025, đưa ra nhiều thay đổi quan trọng trong cách tính mức đóng bảo hiểm bắt buộc cho người...
Kiến thức - 2 giờ, 37 phút trước
Với khoảng 14 triệu dân, thành phố mới sau sáp nhập này của Việt Nam sẽ có dân số lớn hơn tổng dân số của một số quốc gia ASEAN.
Kiến thức - 2 giờ, 48 phút trước
Nếu đang ở độ tuổi từ 70 và có đầy đủ yêu cầu dưới đây sẽ thuộc nhóm đối tượng vừa được nhận trợ cấp 500.000 đồng/tháng, vừa được Nhà nước đóng bảo hiểm...
Dòng sự kiện - 2 giờ, 55 phút trước
Theo bảng giá vừa được đề xuất, trong khu vực 1 ở Hà Nội, giá đất có mức cao nhất là hơn 700 triệu đồng/m2.
Đời sống trẻ - 2 giờ, 9 phút trước
Từng khiến fan châu Á “phát sốt” suốt nhiều năm, WATERBOMB – “đại chiến nhạc nước” đình đám nhất Hàn Quốc, chuẩn bị “đổ bộ” TP.HCM với phiên bản được thiết kế riêng cho...
Chuyện làng sao - 3 giờ, 6 phút trước
Ca sĩ Vũ Hà hầu toà vì tội đánh bạc đang gây xôn xao dư luận.
Dòng sự kiện - 3 giờ, 25 phút trước
Do bị cúp điện, một gia đình ở xã Điện Bàn Tây, TP Đà Nẵng chạy máy phát điện để nằm ngủ trong phòng có bật điều hòa và không may bị ngạt khí....
Dòng sự kiện - 3 giờ, 26 phút trước
Khi người xây nhầm có nguyện vọng mua lại lô đất, chủ đất đã đưa ra mức giá cho lô đất là 900 triệu đồng.
Đời sống số - 5 giờ, 47 phút trước
Ngày mùng 9 tháng 9 âm lịch, còn được gọi là ngày Trùng Cửu, tức ngày 29 tháng 10, thứ Tư, đại diện cho năm Tỵ, tháng Bính Tuất và ngày Tân Mùi. Trong...
Đời sống số - 5 giờ, 7 phút trước
Dưới đây là bài trắc nghiệm tâm lý thú vị theo chủ đề bạn gợi ý — “Bạn thích bức ảnh môi trường sống nào ngay từ cái nhìn đầu tiên? Khám phá xem...
Kiến thức - 5 giờ, 15 phút trước
Người dân làng này kiêng gọi cha mình là bố để tỏ lòng tôn kính với ngài Thành hoàng làng và tránh phạm húy.
Kiến thức - 5 giờ, 16 phút trước
Nghị quyết 09/2025/NQ-HĐND quy định chính sách hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho cán bộ công chức viên chức và người lao động trong các cơ quan, tổ chức trên...
Dòng sự kiện - 5 giờ, 16 phút trước
Trình bày báo cáo của đoàn giám sát, Tổng Thư ký Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2020 có hiệu lực, công tác...
Địa chỉ ăn ngon - 5 giờ, 16 phút trước
Giữa tiết trời se lạnh của mùa thu Hà Nội, không gì gợi nhớ hơn hương vị của gói xôi cốm dẻo thơm, bùi ngậy. Nếu bạn muốn thưởng thức món ngon đặc trưng...
Kiến thức - 5 giờ, 16 phút trước
UBND xã Quang Minh (Hà Nội) vừa phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 cho dự án Khu đô thị cao cấp Mê Linh do Sun Group làm chủ đầu...
Đời sống trẻ - 6 giờ, 17 phút trước
Ngày càng nhiều người sau khi nghỉ việc hay thất nghiệp lại không còn muốn quay lại công sở. Họ nhận ra thứ quý giá hơn đồng lương mỗi tháng chính là quyền tự...
Tin trong ngày - 6 giờ, 17 phút trước
Khởi công từ cuối năm 2022, dự án sân vận động này là công trình thể thao trọng điểm của tỉnh, có tổng mức đầu tư 535 tỷ đồng, xây dựng trên khu đất...
Tin trong ngày - 6 giờ, 18 phút trước
Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội vừa có dự thảo tờ trình về việc xây dựng bảng giá đất lần đầu để công bố và áp dụng từ 1/1/2026.
Kiến thức - 6 giờ, 18 phút trước
Cứ đến ngày 9/9 Âm lịch hàng năm, khi tiết trời cuối thu se lạnh bắt đầu, một ngày lễ đặc biệt lại về, đó là Tết Trùng Cửu.
Thời trang + - 6 giờ, 18 phút trước
Sau cơn mưa thu, thời tiết đột nhiên trở nên mát mẻ hơn. Tôi mở tủ quần áo, nhìn đống quần áo chất đầy, nhưng hình như chẳng mặc được gì. Nhất là mấy...