Người xưa nói: 'Một người không vào chùa, hai người không cùng nhau nhìn xuống giếng, ba người không ôm cây một mình, và một người không nên dựa vào lan can một mình', tại sao?

Câu nói "Một người không nên vào chùa một mình, hai người không nên nhìn giếng, ba người không nên ôm cây, một người không nên dựa vào lan can khi ngồi một mình" là một lời khuyên được người xưa đúc kết lại. Nó được lưu truyền rộng rãi trong nhân dân nước tôi và vẫn thường được các bậc cao niên nhắc đến ngày nay!

Vậy nó có nghĩa là gì? Bốn câu này không phải là mê tín dị đoan thời phong kiến, mà là kim chỉ nam sinh tồn được người xưa tích lũy qua kinh nghiệm, thậm chí là những bài học rút ra trong suốt cuộc đời dài đằng đẵng.

Đằng sau điều cấm kỵ có vẻ đơn giản là từ "không" là sự hiểu biết sâu sắc về bản chất con người, mối nguy hiểm và cách ứng xử trên thế giới, điều này vẫn đáng để suy ngẫm cho đến ngày nay.

Một không vào chùa

Ngày xưa, cuộc sống của người dân vô cùng khó khăn, tạo điều kiện cho sự xuất hiện của bọn cướp bóc. Những kẻ này thường không có chốn dung thân và để tránh sự truy lùng của quân lính, họ thường tìm đến những nơi kín đáo, trong đó có chùa.

Chùa thường được xây dựng trên núi hoặc ở những nơi hẻo lánh, tạo điều kiện thuận lợi cho bọn cướp bóc trốn tránh. Đối với những người đi đường, chùa còn là nơi trú mưa. Đó là lý do vì sao không nên đi chùa một mình, bởi có thể gặp phải nguy hiểm về tính mạng và tài sản.

Ngoài ra, nhiều ngôi chùa thường có những thứ có giá trị, chẳng hạn như tiền do khách hành hương cúng dường, đồ vàng bạc do người giàu tặng... Vì vậy, để tránh bị hiềm nghi khi lỡ xảy ra mất đồ, người xưa thường sẽ không đi chùa một mình.

Tuy nhiên, đây chỉ là quan niệm ngày xưa, cho tới nay điều này hoàn toàn không còn đúng nữa. Các ngôi chùa ngày nay đã được chú ý, tu sửa sạch đẹp, linh thiêng. Việc người dân đi chùa một mình cũng trở nên phổ biến, xuất phát từ tâm của mỗi người muốn vào chùa để cầu bình an, may mắn, bạn hoàn toàn có thể đi chùa cầu an bất cứ khi nào bạn muốn. Việc bạn đi một mình hay đông người cũng không ảnh hưởng gì, chỉ cần bạn có tâm là được.

Hai người không nhìn xuống giếng

Đối với việc lấy nước sạch ở thời cổ đại là một thách thức lớn. Người xưa thường phải đi xa để lấy nước, không giống như hiện nay, chỉ cần vặn vòi là có nước. Để giải quyết vấn đề này, họ thường đào giếng ngay trước cửa nhà để tiện lấy nước. Tuy nhiên, giếng nước ở cửa nhà lại tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, nhất là với trẻ nhỏ, có thể rơi xuống giếng khi chơi đùa.

Sở dĩ người xưa cho rằng hai người không nên cùng nhau nhìn xuống giếng, thực ra là để tránh bị hiềm nghi và để đảm bảo an toàn cho bản thân. Bởi nếu chẳng may một trong hai người rơi xuống nước thì nhất định người còn lại có điều gì đó khó nói, dù sao lúc đó cũng chỉ có hai người mà thôi. Một điểm khác là vì sự an toàn của bản thân, dù sao người xưa có câu "phòng bệnh là tất yếu". Đó là lý do tại sao câu "Hai người không nhìn chung một giếng", câu nói này vẫn còn rất được áp dụng cho đến ngày nay.

Ba người không ôm cây

Về việc "Ba người không ôm cây", cây cối rất quan trọng đối với đời sống của người xưa, từ việc xây dựng nhà cửa, cầu cống cho đến làm đồ dùng gia đình. Việc trồng cây không hề dễ dàng mà cần sự cố gắng lớn từ con người, không có sự trợ giúp của máy móc. Cây rất nặng, thường cần hai ba người cùng nhấc. Khi chỉ có hai người, mọi việc có thể diễn ra suôn sẻ, nhưng với ba người, khả năng xảy ra mâu thuẫn cao hơn nếu một người lười biếng, khiến hai người còn lại bất bình và cuối cùng không thể hoàn thành công việc.

Câu thơ cuối cùng, "Đừng ngồi một mình dựa vào lan can", thể hiện sự tôn kính đối với "điều bất ngờ và không thể đoán trước". Ngồi bên lan can là một việc thanh lịch, nhưng nếu một người ngồi một mình trên lan can cạnh bờ sông hay vách đá, thì rủi ro nằm ở mọi chi tiết - có thể lan can sẽ đột ngột gãy do hư hỏng, có thể một cơn gió mạnh khiến người ta mất thăng bằng, hoặc có thể người ta bị trượt chân khi đứng dậy.

Một người không nên dựa lan can

Nếu bạn trượt chân ngã, và xung quanh chẳng có ai để kêu cứu, cảm giác thật sự giống như "kêu trời kêu đất trong vô vọng". Đây không phải là sự hèn nhát, mà là sự trân trọng sâu sắc đối với cuộc sống. Có những nguy hiểm, một khi đã xảy ra, là không thể đảo ngược. Thận trọng hơn khi ở một mình sẽ giúp bạn có cơ hội sống sót cao hơn.

Bốn câu nói cổ này, có vẻ như là một "danh sách những điều cấm kỵ", thực chất là triết lý sinh tồn của người xưa: không vào đền chùa là để phòng ngừa những nguy hiểm trong lòng người; không nhìn giếng là để tránh rơi vào tình huống thỏa hiệp; không ôm cây là để hiểu những điều cấm kỵ trong hợp tác; không dựa vào lan can là để tôn trọng lẽ thường tình trước những điều bất ngờ.

Chúng không nhằm mục đích hạn chế bước đi của mọi người, mà là dạy chúng ta cách duy trì thiện chí trong khi tuân thủ các nguyên tắc cơ bản trong một thế giới phức tạp; cách tận hưởng tự do trong khi tôn trọng rủi ro.

Lời khuyên của tổ tiên không phải là những lời cằn nhằn lỗi thời, mà là những lời khuyên quý báu đáng được truyền lại qua nhiều thế hệ.