Người xưa có câu căn dặn con cháu: 'Bảy không chôn cha, tám không chôn mẹ', ý nghĩa là gì?

Thời xưa không có nhiều sách vở, cùng không có các phương tiện thông tin hiện đại, tất cả những gì người xưa đúc rút ra đều là từ trải nghiệm sống mà thành. Có một câu thế này: "Bảy không chôn cha, tám không chôn mẹ", bạn có hiểu điều họ muốn dưỡng dục là gì không?

Dân gian có câu: 'Bảy không chôn cha, tám không chôn mẹ', có nghĩa là gì? (Ảnh minh hoạ)

Để lý giải, cần tìm về hệ thống tư tưởng của Kinh Dịch - nơi quan niệm rằng số không chỉ để đếm, mà còn phản ánh quy luật vận hành của vũ trụ. Theo đó, số lẻ thuộc "dương", tượng trưng cho nam giới. Số chẵn thuộc "âm", tượng trưng cho nữ giới. Con số 7 mang tính thiếu dương, còn 8 mang tính thiếu âm. Vì vậy, dân gian cho rằng cha thuộc dương, không nên an táng vào ngày mang số 7. Mẹ thuộc âm, nên tránh ngày mang số 8 để không làm lệch sự hài hòa âm dương.

Nhiều người hiểu nhầm rằng điều kiêng kỵ chỉ áp dụng với ngày mùng 7 và mùng 8 âm lịch. Thực tế, phạm vi rộng hơn: mọi ngày có số 7 (mùng 7, 17, 27) và mọi ngày có số 8 (mùng 8, 18, 28) đều nằm trong điều cấm kỵ của quan niệm này. Trong các gia đình xưa, khi cha mẹ qua đời, việc xem ngày là thủ tục quan trọng. Và nếu trùng những con số này, người ta thường tránh để giữ tâm an.

Ngoài yếu tố lý luận từ Kinh Dịch, phong tục này còn chịu ảnh hưởng từ nhiều tầng văn hóa - tâm lý khác.

Theo dân gian, con số 7 đọc là "thất", có ý nghĩa là mất mát, hao tổn. Còn số 8, đọc theo Hán - Việt là "bát" - gần âm với "bạt", nghĩa là cuốn đi, làm tiêu tán, không giữ được. Vì thế người xưa nói rằng việc chôn cha vào ngày mùng 7 bị cho là xui xẻo, bởi có thể kéo theo nhiều điều không may mắn, thậm chí ảnh hưởng đến phúc phần, sự yên ổn của dòng tộc. Còn ngày mùng 8, nếu chôn mẹ, thì lo sợ vận khí của gia đình sẽ bị cuốn trôi, gia đạo lục đục, đói kém.

Thứ ba, tâm lý cộng đồng cũng đóng vai trò lớn. Trong bối cảnh truyền thống, nhiều gia đình tin rằng "mọi người đều tránh, mình không tránh" sẽ gây bất an, nhất là khi gia đình gặp chuyện không may sau này. Vì vậy, tuân theo tập tục giúp thân nhân giữ được sự bình ổn về tinh thần trong giai đoạn tang thương.

Ngày nay, nhiều quan niệm cũ đã thay đổi theo nhịp sống hiện đại. Các gia đình chủ yếu tuân thủ quy định pháp luật, hoàn cảnh thực tế và mong muốn của người đã khuất, nhưng vẫn dành sự tôn trọng nhất định với các phong tục truyền thống.

Thực tế, ngay cả ở chốn đô thị hiện đại hay các tầng lớp khác nhau, nhiều gia đình vẫn giữ thói quen chọn ngày giờ chôn cất dựa theo lịch âm, thậm chí tham khảo ý kiến của thầy phong thủy để "an lòng người sống, yên giấc người mất". Điều này không hoàn toàn mê tín, mà thể hiện sự thấu đáo, lòng hiếu thảo và sự gắn kết giữa truyền thống và hiện đại.

* Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm!