Nghề lạ ở Việt Nam: Cây dại có cả thân và lá đều bán đắt tiền, trồng một lần thu hoạch quanh năm, nhiều người 'thi nhau' đổi đời

Sâm Ngọc Linh thuộc họ Nhân sâm (Araliaceae), được biết đến là một trong những loại sâm tốt nhất trên thế giới. Theo các nghiên cứu dược lý, loại sâm này sở hữu những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe con người, bao gồm khả năng chống stress, cải thiện tình trạng trầm cảm, tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ gan, hỗ trợ phòng chống ung thư và phục hồi cơ thể sau những giai đoạn suy nhược. Thậm chí, sâm Ngọc Linh còn được cho là có tác dụng kéo dài tuổi thọ tế bào và kích thích quá trình sản sinh tế bào mới.

Chính vì những giá trị vượt trội này, sâm Ngọc Linh có mức giá "cắt cổ" trên thị trường. Sâm củ có thể đạt mức từ 130 đến 300 triệu đồng/kg, tùy thuộc vào độ tuổi và trọng lượng của củ. Không kém cạnh, lá sâm tươi cũng có giá dao động từ 10 đến 12 triệu đồng/kg, hoa sâm khoảng 15 đến 17 triệu đồng/kg, còn 1.000 hạt giống đã có giá từ 80 đến 100 triệu đồng. Mức giá này cho thấy rõ sự quý hiếm và nhu cầu cao của thị trường đối với loại "quốc bảo" này.

Sâm Ngọc Linh

Câu chuyện về hành trình làm giàu từ sâm Ngọc Linh của chị Nguyễn Thị Hồng Thương (SN 1985, Quảng Nam) là một minh chứng sống động cho ý chí kiên cường và tầm nhìn xa trông rộng. Sinh ra trong hoàn cảnh khó khăn, chị đã phải trải qua nhiều công việc vất vả như làm người giúp việc, công nhân để kiếm sống. Sau đó, chị quyết định lên vùng núi Trà Cang (huyện Nam Trà My) để mở một tiệm tạp hóa nhỏ và kiêm thu mua dược liệu của bà con địa phương.

Chính tại nơi đây, chị Thương đã nhận ra tiềm năng to lớn của sâm Ngọc Linh – một loài sâm quý chỉ mọc ở vùng núi cao, mang lại giá trị dược liệu và kinh tế vượt trội. Năm 2012, với số vốn ít ỏi, chị mạnh dạn bắt đầu trồng thử nghiệm 50 cây sâm. Tuy nhiên, ước mơ ban đầu đã gặp phải thách thức khi toàn bộ số cây đều chết chỉ sau một đêm. Không nản lòng, chị tiếp tục dồn toàn bộ số tiền tích lũy được trong suốt 6 năm để đầu tư vào việc trồng sâm. Nhưng khó khăn vẫn bủa vây, từ sâu bệnh, chuột phá hoại đến tình trạng cây bị thối rễ. Những thất bại liên tiếp khiến chị nhiều lần trắng tay, nhưng niềm đam mê và sự quyết tâm đã thôi thúc chị không bỏ cuộc.

Bằng sự kiên trì, chị Thương bắt đầu tìm hiểu sâu về kỹ thuật trồng sâm, học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước. Đồng thời, chị đầu tư xây dựng hệ thống lưới bảo vệ và lựa chọn giống cây kỹ lưỡng. Bước ngoặt đến vào năm 2019, khi chị mạnh dạn vay 100 triệu đồng để mở rộng quy mô trồng sâm. Nhờ sự kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật, hiện nay, vườn sâm của chị đã có gần 4.000 gốc sâm Ngọc Linh, trong đó có hơn 500 cây đã bắt đầu cho thu hoạch hạt và lá có giá trị kinh tế cao.

Chị Thương chia sẻ: "Cây sâm không đòi hỏi sự chăm sóc cầu kỳ, điều quan trọng nhất là sự kiên trì và nắm vững kỹ thuật trồng phù hợp với điều kiện địa hình". Thu nhập từ lá sâm đã lên đến 10-12 triệu đồng/kg, còn hạt sâm có giá từ 80.000 đến 150.000 đồng/hạt. Không chỉ tập trung vào phát triển kinh tế gia đình, chị Thương còn tích cực thu mua các loại dược liệu và đặc sản núi rừng khác để hỗ trợ bà con tiêu thụ sản phẩm, tạo nên một chuỗi giá trị bền vững. Ngoài sâm Ngọc Linh, chị còn trồng thêm các loại dược liệu quý khác như giảo cổ lam, thất diệp nhất chi hoa, sâm 7 lá, góp phần đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao thu nhập cho cộng đồng.

Không đi theo phương pháp truyền thống trồng sâm dưới tán rừng, chàng trai trẻ Trần Cao Nguyên (26 tuổi, Kon Tum) đã có một cách tiếp cận táo bạo và hiệu quả hơn. Anh mạnh dạn đầu tư vào hệ thống nhà lưới hiện đại và hệ thống tưới phun sương để trồng sâm tại Lâm Đồng. Sau nhiều lần thất bại do kỹ thuật chưa hoàn thiện, Nguyên đã không ngừng học hỏi, thử nghiệm và điều chỉnh phương pháp để phù hợp với điều kiện trồng trong nhà lưới.

Hiện tại, trang trại sâm của Nguyên sở hữu khoảng 8.000 cây sâm 1 năm tuổi. Lá sâm được bán với giá 4-5 triệu đồng/kg, hạt giống có giá 70.000-100.000 đồng/hạt, còn cây giống 1-3 năm tuổi dao động từ 150.000-300.000 đồng/cây. Những củ sâm đầu tiên đã bắt đầu cho thu hoạch và được thị trường đón nhận với mức giá từ 40 triệu đồng/kg. Theo chia sẻ của Nguyên, doanh thu hiện tại của trang trại đã vượt mốc 1 tỷ đồng/năm. Anh dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng sản xuất, ươm thêm 10.000-15.000 hạt để đảm bảo nguồn cung sâm tươi ổn định trước khi chuyển sang sản xuất các sản phẩm tinh chế.

Bên cạnh đó, trang trại của Nguyên còn có một số luống sâm Ngọc Linh được di thực từ Kon Tum với tuổi đời khoảng 2-3 năm. Những cây sâm này đã thích nghi tốt với môi trường mới, sinh trưởng ổn định và hiện đang cho thu hoạch củ với kích thước khá lớn. Với mục tiêu phát triển bền vững, Nguyên cho biết, hiện tại trang trại chủ yếu tập trung vào kinh doanh sâm tươi, mang lại doanh thu hơn 1 tỷ đồng mỗi năm. Trong vài năm tới, khi nguồn nguyên liệu dồi dào hơn, anh mới có kế hoạch sản xuất các dòng sản phẩm tinh chế để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường và tránh tình trạng thiếu hàng cung ứng.