Ngành học đặc biệt có thể sắp được miễn hoàn toàn học phí: Tin vui cho thí sinh trúng tuyển ĐH năm nay

Tiến tới miễn học phí hoàn toàn cho sinh viên ngành năng lượng nguyên tử

Tại cuộc họp triển khai Quyết định 1012/QĐ-TTg về Đề án đào tạo nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh cần có chính sách ưu đãi mạnh mẽ, tiến tới miễn học phí hoàn toàn cho sinh viên ngành năng lượng nguyên tử.

Tiến sĩ Nguyễn Thế Nghĩa, Trưởng Bộ môn Vật lý Hạt nhân, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐHQG Hà Nội) khẳng định nhân lực là yếu tố quyết định sự thành công và an toàn của các chương trình hạt nhân. Đây là lĩnh vực đặc thù, đòi hỏi chuẩn mực nghiêm ngặt, nên đội ngũ phải được đào tạo bài bản để hạn chế rủi ro.

Ông cũng lưu ý Việt Nam chưa có kinh nghiệm xây dựng và quản lý nhà máy điện hạt nhân, vì vậy việc đào tạo không chỉ nhằm tiếp nhận công nghệ mà còn để giảm phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài.

Đề xuất miễn học phí hoàn toàn cho sinh viên ngành năng lượng nguyên tử (Ảnh minh họa).

Theo các chuyên gia, năng lượng nguyên tử còn có ứng dụng rộng rãi trong y tế, nông nghiệp, công nghiệp và môi trường. Nhân lực chất lượng cao sẽ góp phần mở rộng nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, phục vụ phát triển bền vững đất nước.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Nam là Trưởng khoa Điện – Điện tử, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TP.HCM) chỉ rõ: “Chúng ta đang thiếu hụt nguồn nhân lực cả về số lượng lẫn chất lượng”. Theo ông, nguyên nhân chính là Việt Nam chưa từng xây dựng nhà máy điện hạt nhân, nhân lực chủ yếu mới làm việc trong các lĩnh vực hẹp như y học hạt nhân. Thêm vào đó, hiện nay chỉ có một số khoa/viện đào tạo lý thuyết, trong khi chương trình thực hành, mô phỏng hiện đại và chuyên sâu gần như chưa có.

Tầm quan trọng của việc phát triển ngành này

Trước đó, bên lề Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân cán bộ trẻ ngành Năng lượng nguyên tử lần thứ VIII được tổ chức năm 2024, Tiến sỹ Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử cho biết, ngành Năng lượng nguyên tử đang trong giai đoạn phát triển mới với ngày càng nhiều ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong nhiều lĩnh vực được nghiên cứu, thử nghiệm, tạo cơ hội đóng góp vào phát triển kinh tế-xã hội.

Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, với cam kết đưa mức phát thải ròng của nước ta tiến tới bằng 0 vào năm 2050, ngành Năng lượng nguyên tử đóng góp cho quá trình này bằng nỗ lực nghiên cứu những giống cây trồng mới chống hạn, chống mặn; giải quyết các vấn đề về ô nhiễm môi trường, xử lý nguồn nước giúp đảm bảo cuộc sống người dân; công tác chăm sóc sức khỏe, điều trị bệnh…

Tuy nhiên, Tiến sỹ Trần Chí Thành nhận định, khó khăn lớn nhất hiện nay của ngành Năng lượng nguyên tử là nguồn nhân lực. Chỉ tính riêng trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử ứng dụng, số lượng cán bộ đầu đàn cần tăng gấp 2 - 3 lần so với hiện nay mới có thể đáp ứng được nhu cầu phát triển.

(Ảnh minh họa)

Theo Tiến sĩ Trần Chí Thành, năng lượng nguyên tử là một lĩnh vực đặc biệt khó khăn trong học tập và nghiên cứu. Để đào tạo nên một chuyên gia có thể trực tiếp làm việc trong ngành, cần ít nhất 10 năm tích lũy kiến thức và kinh nghiệm. Với những chuyên gia đầu ngành, quãng thời gian này còn dài hơn và đòi hỏi thêm nhiều điều kiện đặc biệt.

Viện Năng lượng nguyên tử đang phát triển kế hoạch đào tạo nhân lực, trong đó ưu tiên đội ngũ cán bộ trẻ. Quy trình đào tạo được thiết kế bài bản, tham khảo theo mô hình của các quốc gia có ngành điện hạt nhân phát triển. Theo kế hoạch, các cán bộ trẻ sau khi được đào tạo trong nước sẽ được lựa chọn để sang làm việc tại các trung tâm nghiên cứu hàng đầu thế giới, nhằm tích lũy kinh nghiệm, tiếp cận công nghệ tiên tiến và bồi dưỡng tinh thần đam mê với lĩnh vực đầy thách thức này.

Tiến sĩ Trần Chí Thành nhấn mạnh, ngoài việc đảm bảo mức lương hợp lý để thu hút nhân lực trẻ, ngành năng lượng nguyên tử cũng rất cần những chính sách đãi ngộ hấp dẫn, cùng sự động viên, truyền lửa từ các thế hệ chuyên gia đi trước.