Nằm thẳng xuống thì tiện hơn, vậy tại sao con người lại tiến hóa cần đến gối để ngủ ngon hơn?

Gối là sản phẩm của "văn minh". Việc kê cao đầu khi ngủ giúp cột sống vốn đã cong của chúng ta có thể duy trì tốt hơn ở trạng thái đường cong tự nhiên. Nếu bạn muốn duy trì giấc ngủ trong thời gian dài, việc để cột sống ở trạng thái tự nhiên là cần thiết. Nếu không, bạn sẽ gặp phải các vấn đề về cơ và xương khớp do áp lực quá lớn lên các khớp cột sống và các cơ xung quanh.

Lý do cột sống của chúng ta bị cong có liên quan lớn đến việc đi đứng thẳng bằng hai chân. Cột sống cong có thể giúp cân bằng trọng tâm cơ thể, giảm chấn và hỗ trợ đầu tốt hơn.

Do cấu trúc sinh lý này, gối rõ ràng giúp chúng ta ngủ thoải mái hơn và cho phép chúng ta ngủ với nhiều tư thế hơn. Với gối, nhiều tư thế ngủ vẫn có thể đảm bảo cột sống ở trạng thái tự nhiên. Vì vậy, khi điều kiện cho phép, hầu hết mọi người đều muốn có một chiếc gối khi ngủ.

Nhưng điều này tuyệt đối không có nghĩa là chúng ta tiến hóa đến mức cần gối để ngủ. Bằng chứng là không cần gối, chúng ta vẫn có thể ngủ rất ngon. Ví dụ, ngày nay trên Trái đất vẫn tồn tại các bộ lạc nguyên thủy. Họ không có gối và khi ngủ cũng hoàn toàn không cần dùng bất cứ thứ gì để kê cao đầu.

Tôi đã tìm thấy một nghiên cứu, tác giả ghi chép lại cách ngủ của một số người thuộc bộ lạc nguyên thủy không dùng gối. Ông phát hiện ra rằng những người sống đời sống nguyên thủy này hầu như không có vấn đề gì về cơ hay xương khớp. Trong khi đó, những người chúng ta dùng gối để ngủ, có hơn 90% trong đời sẽ gặp phải các vấn đề liên quan.

Ví dụ như tư thế nằm nghiêng trực tiếp. Tư thế ngủ này không cần bất cứ thứ gì để đỡ đầu, mà vẫn có thể giúp cột sống gần như ở trạng thái tự nhiên. Đó là do vai dưới của chúng ta gập hoàn toàn, giúp cổ được đỡ rất tốt.

Có nhiều tư thế ngủ không cân gối vẫn thoải mái

Khỉ đột, tinh tinh và các loài vượn dạng người khác cũng có tư thế ngủ tương tự. Tư thế ngủ này có một lợi ích là miệng có thể khép lại dưới tác dụng của trọng lực, ngăn không cho côn trùng hoặc động vật khác chui vào miệng. Tuy nhiên, tác giả nghiên cứu cho biết, những người trong bộ lạc nguyên thủy không thích tư thế ngủ này, vì nó khiến vùng kín của họ gần mặt đất, dễ bị côn trùng đốt.

Chỉ cần điều chỉnh tư thế ngủ một chút là có thể giải quyết nhiều vấn đề. Nằm nghiêng như thế này có thể bảo vệ vùng kín. Ở tư thế này, còn có thể đặt gân gót chân trước vào khe giữa ngón chân cái và ngón chân thứ hai, giúp điều chỉnh chứng vẹo ngón chân cái. Nhưng nó đòi hỏi phải dùng tay làm gối, chắc không ngủ được lâu vì tay sẽ bị tê. Có lẽ người nguyên thủy không cần ngủ lâu như chúng ta.

Tất nhiên, khỉ đột và tinh tinh cũng ngủ như vậy. Trên cơ sở tư thế nằm nghiêng bảo vệ vùng kín, có thể điều chỉnh đơn giản thêm. Tư thế ngủ này khóa chặt xương chậu, cột sống xoay và cong, khuỷu tay mở rộng ra ngoài, ngực áp xuống đất. Tác giả gọi đây là tư thế nằm của động vật bốn chân. Nó cũng không cần bất cứ thứ gì để kê cao đầu. Hơn nữa, tư thế ngủ này không chỉ giúp cột sống ở trạng thái tự nhiên tốt, mà còn có thể điều chỉnh nhiều tổn thương cột sống, giúp chúng ta giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan.

Ngoài ra còn có tư thế ngủ sử dụng cánh tay làm gối, và cũng có loài linh trưởng áp dụng tư thế ngủ này. Tác giả cho biết ông đã thấy khỉ ở Costa Rica ngủ với tư thế này.

Hơn nữa, con người thậm chí không cần nằm xuống cũng có thể ngủ. Tư thế ngủ này rất phổ biến ở trẻ nhỏ, người lớn thực ra cũng làm được, chỉ là hầu hết chúng ta không quen mà thôi.

Khi sinh tồn trong hoang dã, nếu mặt đất lạnh và ẩm ướt, tư thế ngủ này là một lựa chọn tốt, vì nó làm giảm đáng kể diện tích tiếp xúc giữa cơ thể và mặt đất. Bức ảnh dưới đây được chụp năm 1938 về đoàn lữ hành Tây Tạng, họ đã ngủ như vậy trong hành trình dài.

Tất nhiên, chúng ta cũng có thể thấy các nhà thám hiểm giới thiệu tư thế ngủ này trong các chương trình sinh tồn. Vì vậy, có rất nhiều cách để ngủ mà không cần gối, đặc biệt là các chi linh hoạt của chúng ta có thể đóng tốt vai trò thay thế gối. Và không khó để nhận thấy, một số tư thế ngủ không cần gối thực sự có lợi cho việc điều chỉnh cơ và xương, giảm thiểu các bệnh liên quan.