Mua bán nhà đất, cố tình khai giá thấp coi chừng 'dính' tội trốn thuế

Chiêu trò phổ biến: Thỏa thuận "ngầm", hợp đồng khai man

Theo quy định hiện hành, khi chuyển nhượng bất động sản, người bán phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) với mức 2% tính trên giá trị chuyển nhượng ghi trên hợp đồng công chứng. Trong trường hợp giá ghi trên hợp đồng thấp hơn giá do UBND cấp tỉnh quy định, thuế sẽ được tính theo giá do UBND cấp tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng.

Lợi dụng kẽ hở này, nhiều người mua và bán bất động sản đã thỏa thuận ngầm, khai giá thấp hơn giá trị thực tế giao dịch trên hợp đồng công chứng nhằm giảm số tiền thuế phải nộp.

Coi chừng bị dính trốn thuế khi mua bán nhà đất khai giá thấp (Ảnh minh hoạ)

Điển hình, vụ án xảy ra tại huyện Dầu Tiếng (Bình Dương) năm 2019 cho thấy, bên mua và bên bán đã "bắt tay" để khai giảm giá chuyển nhượng một thửa đất từ hơn 15 tỷ đồng xuống chỉ còn 700 triệu đồng trên hợp đồng. Điều này dẫn đến việc số tiền thuế TNCN thực tế phải nộp chỉ là hơn 87 triệu đồng, thay vì hơn 303 triệu đồng như quy định.

Một trường hợp khác xảy ra tại huyện Krông Búk (Đắk Lắk) vào năm 2021, khi bên bán và bên mua cùng thỏa thuận ký 5 hợp đồng giả tạo với giá trị 50 triệu đồng/hợp đồng cho 5 thửa đất có tổng giá trị giao dịch hơn 22 tỷ đồng. Hành vi này giúp họ trốn được hơn 285 triệu đồng tiền thuế TNCN.

Đối mặt với chế tài nghiêm khắc

Khi phát hiện hành vi trốn thuế thông qua việc khai sai giá mua bán nhà đất, cơ quan thuế có quyền xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 125/2020. Mức phạt có thể lên đến 1-3 lần số tiền thuế trốn, tùy thuộc vào tình tiết giảm nhẹ hoặc tăng nặng. Ngoài ra, người vi phạm còn buộc phải nộp đủ số tiền thuế trốn vào ngân sách nhà nước.

Nghiêm trọng hơn, hành vi trốn thuế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự nếu số tiền trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên, hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này mà chưa được xóa án tích. Hình phạt cho tội trốn thuế có thể là phạt tiền từ 100-500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.

(Ảnh minh hoạ)

Trong các vụ án liên quan đến mua bán bất động sản, hành vi "sử dụng chứng từ, tài liệu không hợp pháp khác để xác định sai số tiền thuế phải nộp" thường được các tòa án áp dụng để xét xử tội trốn thuế.

Điều đáng lưu ý là cả người bán và người mua đều có thể bị xử lý hình sự, và số tiền trốn thuế sẽ bị tịch thu sung công quỹ.

Các vụ án được xét xử gần đây đã cho thấy sự nghiêm minh của pháp luật đối với hành vi trốn thuế trong mua bán bất động sản.

Trong vụ án tại Dầu Tiếng, cả vợ chồng bên bán và những người thuộc bên mua đều bị xử phạt. Thậm chí, vợ chồng bên bán dù không trực tiếp hưởng lợi từ số tiền trốn thuế vẫn bị coi là đồng phạm giúp sức và phải chịu trách nhiệm hình sự.

Tương tự, trong vụ án tại Krông Búk, cả người bán và người mua đều bị tòa án xử phạt, trong đó người bán phải chịu án treo.

Những vụ việc này là lời cảnh tỉnh cho những ai đang có ý định "lách luật" để trốn thuế trong giao dịch bất động sản. Việc khai báo trung thực, tuân thủ pháp luật là cách duy nhất để tránh khỏi những hậu quả pháp lý không mong muốn.