Thứ bảy, 29/11/2025
Phát hiện chấn động trong giới bảo tồn
Theo bài đăng trên tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam vào tháng 1/2025, nhóm nghiên cứu phối hợp giữa các nhà khoa học Việt Nam và tổ chức bảo tồn đã công bố hình ảnh về ít nhất 11 cá thể mang Pù Hoạt (Muntiacus puhoatensis) được ghi nhận bằng bẫy ảnh tại Vườn Quốc gia Xuân Liên (tỉnh Thanh Hóa). Đây là lần đầu tiên sau gần 100 năm, loài vật này xuất hiện trở lại trong tự nhiên kể từ khi mẫu vật duy nhất của nó được mô tả lần đầu vào năm 1929 từ vùng Pù Hoạt (Nghệ An).

11 cá thể mang Pù Hoạt được ghi nhận bằng bẫy ảnh tại Vườn Quốc gia Xuân Liên. (Ảnh: Vườn Quốc gia Xuân Liên)
Thông tin này lập tức thu hút sự chú ý của báo chí quốc tế. Trang Yahoo News đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Rare creature not seen in 100 years rediscovered deep in Vietnamese jungle", mô tả đây là một "kỳ tích bảo tồn", đồng thời cảnh báo nguy cơ tuyệt chủng vẫn còn hiện hữu với các loài hươu nhỏ ở Đông Nam Á.
Loài vật từng bị xem là tuyệt chủng
Theo dữ liệu từ tổ chức IUCN, loài mang Pù Hoạt được xếp vào nhóm thiếu dữ liệu (Data Deficient) do gần như không có bất kỳ bằng chứng nào về sự tồn tại của nó trong suốt gần một thế kỷ qua (IUCN Red List, 2023). Thậm chí, nhiều chuyên gia quốc tế từng cho rằng Muntiacus puhoatensis chỉ là một dạng hình thái đặc biệt của các loài mang phổ biến khác như mang Roosevelt hay mang Trường Sơn.

Đây là lần đầu tiên sau gần 100 năm, loài vật này xuất hiện trở lại trong tự nhiên kể từ khi mẫu vật duy nhất của nó được mô tả lần đầu vào năm 1929 từ vùng Pù Hoạt. (Ảnh: Vườn Quốc gia Xuân Liên)
Tuy nhiên, phát hiện gần đây tại Xuân Liên đã làm thay đổi hoàn toàn nhận định này. Không chỉ hình ảnh, nhóm nghiên cứu còn thu thập được 42 mẫu ADN từ phân, da, sừng, được phân tích và so sánh với mẫu vật cũ được lưu giữ tại Bảo tàng Field (Mỹ). Kết quả phân tích di truyền cho thấy sự trùng khớp đáng kể, xác nhận Mang Pù Hoạt là một loài độc lập và vẫn còn tồn tại trong tự nhiên.
Đặc điểm sinh học theo mô tả quốc tế
Dựa trên mô tả từ các nghiên cứu của nhóm khoa học quốc tế đăng trên tạp chí Conservation Genetics (2014), mang Pù Hoạt có kích thước nhỏ, chỉ nặng khoảng 14-20 kg, dáng thanh mảnh, chân nhỏ và mảnh. Bộ lông thường có màu nâu gỉ sắt hoặc nâu đỏ. Con đực có sừng ngắn không phân nhánh và cặp răng nanh nhô ra ở hàm trên, đặc trưng của chi mang (Muntiacus).

Mang Pù Hoạt có kích thước nhỏ, chỉ nặng khoảng 14-20 kg, dáng thanh mảnh, chân nhỏ và mảnh. (Ảnh: Uticazoo)
Theo Mongabay, khác với các loài hươu lớn hơn, mang Pù Hoạt có thói quen sống ẩn dật trong rừng rậm thường xanh hoặc rừng núi đá vôi, hoạt động đơn độc và rất nhạy cảm với tiếng động. Chúng là loài ăn tạp, nhưng chủ yếu tiêu thụ các loại lá, chồi non và trái cây rừng.
Vùng phân bố và môi trường sống
Mang Pù Hoạt từng chỉ được biết đến qua một mẫu vật tại Pù Hoạt, Nghệ An nơi nó được đặt tên theo. Tuy nhiên, các phát hiện mới tại Xuân Liên (Thanh Hóa) cho thấy loài này có thể phân bố rộng hơn, trong vùng sinh cảnh tiếp giáp giữa Vườn Quốc gia Xuân Liên và Khu Bảo tồn Thiên nhiên Pù Hoạt. Đây là khu vực có địa hình rừng đá vôi hiểm trở, độ che phủ thực vật cao, rất thích hợp cho các loài thú nhỏ nhút nhát như mang Pù Hoạt.

Sự biến mất của nhiều loài mang ở Đông Nam Á như mang Roosevelt hay mang vằn Trường Sơn đang là một xu thế đáng lo ngại. (Ảnh: Tra cứu Quy hoạch)
Theo tạp chí Môi trường, nhóm nghiên cứu hiện ước tính quần thể có thể lên tới 30–50 cá thể, tuy số liệu vẫn còn sơ bộ do khu vực có địa hình khó tiếp cận và chưa khảo sát toàn diện.
Nguy cơ tuyệt chủng vẫn hiện hữu
Dù được tái phát hiện, mang Pù Hoạt vẫn đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng cao. Môi trường sống của loài này đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi:
Phá rừng, chuyển đổi đất rừng sang nông nghiệp, làm đường, khai thác khoáng sản.
Săn bắt bằng bẫy dây, súng tự chế do người dân địa phương chưa được tiếp cận giáo dục bảo tồn đầy đủ.
Biến đổi khí hậu, ảnh hưởng đến hệ sinh thái rừng nguyên sinh và chuỗi thức ăn tự nhiên của loài.
Theo trang Mongabay, sự biến mất của nhiều loài mang ở Đông Nam Á như mang Roosevelt hay mang vằn Trường Sơn đang là một xu thế đáng lo ngại, đặc biệt tại những khu vực không có giám sát thường xuyên.
Bước tiến cho nghiên cứu và bảo tồn
Việc tái phát hiện loài mang Pù Hoạt mở ra một cơ hội hiếm hoi để khởi động lại các nỗ lực bảo tồn một cách bài bản và dài hạn. Theo đề xuất của nhóm nghiên cứu và các tổ chức bảo tồn quốc tế, nhiều chiến lược cụ thể đã được đưa ra nhằm đảm bảo tương lai cho loài thú nhỏ này.
Trước hết, cần mở rộng mạng lưới giám sát bằng bẫy ảnh (camera trap) tại các khu vực tiềm năng thuộc Pù Hoạt và Xuân Liên, đặc biệt ở những vùng giáp ranh có địa hình hiểm trở, nơi loài này có thể đang ẩn náu. Việc sử dụng công nghệ này đã từng mang lại thành công trong ghi nhận loài trở lại vào năm 2025.
Tiếp theo là hợp tác chặt chẽ với cộng đồng địa phương, nhằm thu thập thông tin, bảo vệ môi trường sống tự nhiên và nâng cao nhận thức về giá trị của đa dạng sinh học. Các nghiên cứu bảo tồn trên thế giới như của WCS và Mongabay từng chỉ ra rằng, sự tham gia của người dân bản địa là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ các loài thú nhỏ quý hiếm.

Cần mở rộng mạng lưới giám sát bằng bẫy ảnh (camera trap) tại các khu vực tiềm năng thuộc Pù Hoạt và Xuân Liên, đặc biệt ở những vùng giáp ranh có địa hình hiểm trở, nơi loài này có thể đang ẩn náu. (Ảnh: GD&TĐ)
Ngoài ra, các nhà khoa học đề xuất thiết lập hành lang sinh học kết nối giữa Pù Hoạt (Nghệ An) và Xuân Liên (Thanh Hóa), giúp đảm bảo môi trường sống liền mạch và tạo điều kiện cho sự trao đổi di truyền giữa các cá thể. Mô hình hành lang sinh thái này đã được áp dụng thành công với nhiều loài động vật ở khu vực Himalaya và vùng rừng Hạ Lào, Đông Bắc Campuchia.
Đặc biệt, cần tiến hành nghiên cứu di truyền chuyên sâu để xác nhận chắc chắn tính độc lập của loài mang Pù Hoạt so với các loài mang khác trong chi Muntiacus. Trước đó, một số phân tích so sánh mẫu vật tại Bảo tàng Field (Chicago) với các mẫu từ Việt Nam đã chỉ ra rằng mang Pù Hoạt nhiều khả năng là đại diện sống sót cuối cùng của loài mang Roosevelt.
Những nỗ lực này không chỉ phục vụ cho mục tiêu bảo tồn riêng loài mang Pù Hoạt, mà còn giúp bảo vệ tổng thể hệ sinh thái rừng đá vôi miền Bắc Trung Bộ, nơi vẫn còn lưu giữ nhiều loài đặc hữu chưa được biết tới.
Câu chuyện của Mang Pù Hoạt một lần nữa cho thấy Việt Nam không chỉ là điểm nóng về đa dạng sinh học, mà còn là nơi cần được đầu tư nghiên cứu, bảo vệ và nâng cao nhận thức cộng đồng nếu muốn giữ lại những điều kỳ diệu cuối cùng của thiên nhiên.
Nguồn: https://thoitrangvang.com.vn/loai-vat-quy-hiem-tuong-chung-da-tuyet-chung-bat-ngo-xuat-hien-tro-lai-..
Từng là thứ bỏ đi, “cho không ai lấy”, nhưng vài năm trở lại đây,...
Dòng sự kiện - 14 giờ, 51 phút trước
Hai sân bay này khi hình thành sẽ giúp hệ thống cảng hàng không quốc gia có thêm các 'điểm kết nối mới', đóng vai trò quan trọng trong phát triển không gian kinh...
Đời sống số - 14 giờ, 52 phút trước
Đến ngày 15/12/2025, người dân phải đảm bảo thông tin cư trú trên VNeID chính xác và có thể xuất trình khi kiểm tra; nếu không, có thể bị phạt tới 1 triệu đồng....
Tin trong ngày - 14 giờ, 52 phút trước
Đỉnh núi cao Đồng Văn (Tuyên Quang) và Sìn Hồ (Lai Châu) ghi nhận nhiệt độ thấp nhất miền Bắc, chỉ 2 độ C.
Kiến thức - 14 giờ, 53 phút trước
Các chuyên gia của Avison Young Việt Nam nhận định rằng mục đích của việc cấm xe là nhằm giảm ô nhiễm không khí và thúc đẩy giao thông bền vững. Ngoài ra, chính...
Dòng sự kiện - 15 giờ, 18 phút trước
Những ngày vừa qua, thông tin vợ chồng Mailisa gồm Phan Thị Mai (SN 1975) và Hoàng Kim Khánh (SN 1985) bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội buôn lậu...
Tin trong ngày - 6 giờ, 30 phút trước
Dưới đây là những hành vi được xem là gian dối khi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự.
Làm sao - 6 giờ, 30 phút trước
"Nhà hàng xóm cho con học Toán nâng cao, mình có phải theo không?", "Con đồng nghiệp học piano, con mình không học có bị tụt lại?"... khi cơn sốt học thêm lan khắp...
Chăm sóc sức khỏe - 6 giờ, 30 phút trước
Nước chanh là thức uống rất tốt cho sức khỏe. Cùng tìm hiểu xem việc uống nước chanh thường xuyên sẽ có những lợi ích gì?
Tin trong ngày - 6 giờ, 31 phút trước
Khi hoàng hôn ngày 18/11 khép lại, thị trấn Utqiagvik (Alaska) chính thức nói lời tạm biệt với ánh dương. Từ nay cho đến tận ngày 22/1/2026, vùng đất cực bắc nước Mỹ này...
Đời sống số - 6 giờ, 35 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 29/11/2025.
Tin trong ngày - 6 giờ, 36 phút trước
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố bà Phan Thị Mai (Mailisa) cùng ông Hoàng Kim Khánh và 6 người khác để điều tra về hành vi Buôn lậu....
Tin trong ngày - 7 giờ, 25 phút trước
Ở góc trên cao diện mạo nhà ga hành khách sân bay Long Thành đã rõ nét như "cánh hoa sen". Đây là công trình được xem là "trái tim" của dự án sân...
Tin trong ngày - 7 giờ, 25 phút trước
Theo cập nhật mới nhất cho thấy ít nhất 128 người thiệt mạng và nhiều người đã bị thương trong vụ hỏa hoạn kinh hoàng ở Hong Kong. Nhiều người vẫn đang mất tích....
Kiến thức - 7 giờ, 26 phút trước
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, dự thảo Thông tư được xây dựng nhằm thay thế Thông tư số 01/2014/TT-BGDĐT ngày 24/01/2014, đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy và học ngoại ngữ...
Kiến thức - 9 giờ, 12 phút trước
Nhiệt độ tại dòng sông này duy trì ở ngưỡng 80 - 90 độ C, có đoạn 100 độ C.
Sản phẩm hot - 9 giờ, 22 phút trước
Tối 22/11, GS25 Việt Nam Music Festival diễn ra tại TP.HCM với sự góp mặt của 19 nghệ sĩ đến từ Việt Nam và Hàn Quốc. Sự kiện được thiết kế với hai sân...
Đời sống số - 10 giờ, 56 phút trước
Ngày 29 tháng 11 (thứ Bảy), tương ứng với ngày 10 tháng 10 âm lịch, là ngày Nhâm Dần của tháng Đinh Hợi năm Ất Tỵ. Dưới ảnh hưởng của môi trường năng lượng...
Đời sống số - 10 giờ, 17 phút trước
Hãy tưởng tượng trước mắt bạn là một bức tranh đa tầng ý nghĩa. Bạn không cần thấy hình thật — chỉ cần chọn điều bạn nghĩ mình sẽ nhìn thấy đầu tiên. Trực...
Sao giải trí - 11 giờ, 57 phút trước
Khi đi nghỉ dưỡng lần đầu tại nơi này, 'Ngọc nữ' Tăng Thanh Hà đã từng chia sẻ: 'Vừa đặt chân tới đã có suy nghĩ sẽ quay lại! Mỗi lần đi lại yêu...
Chăm sóc sức khỏe - 11 giờ, 20 phút trước
Được ví là "nước hạnh phúc" và là món đồ uống yêu thích của cả trẻ em lẫn người lớn, ít ai ngờ rằng đằng sau vị ngọt ngào đó, các loại nước giải...
Chuyện làng sao - 11 giờ, 20 phút trước
Loạt ảnh ngày bé của "nữ hoàng giải trí" Hồ Ngọc Hà thu hút nhiều sự chú ý của công chúng.
Dòng sự kiện - 11 giờ, 21 phút trước
Tối 27/11, hệ thống thẩm mỹ viện Mailisa thông báo tạm ngừng hoạt động nhận về sự quan tâm. Đây cũng là bài đăng đầu tiên của thương hiệu kể từ khi chủ nhân...
Sự nghiệp - 11 giờ, 29 phút trước
Nhiều bậc cha mẹ luôn muốn kiểm soát cuộc sống của trẻ với mong muốn đưa con trở thành những cá nhân xuất sắc mà bỏ qua việc lắng nghe, thấu hiểu. Tuy nhiên,...
Du lịch Việt - 11 giờ, 29 phút trước
Khu du lịch này từng là là “căn cứ hậu cần chiến lược” của Bộ Tư lệnh 559 trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
VIDEO - 12 giờ, 52 phút trước
Không chỉ gây ấn tượng bởi sự chuyên nghiệp trong những khoảnh khắc cuối cùng của nhiệm kỳ, Thanh Thuỷ còn khiến khán giả xúc động khi chia sẻ đoạn video an ủi Kiều...