Loại quả hình bầu dục được người dân gọi là 'quả lộc trời' trồng nhiều ở xã mới của Bắc Ninh, là quả gì?

Quả trám đen

Thu hoạch trám đen, quả đặc sản ví như "quả trời ban, lộc trời" ở xã Hoàng Vân, tỉnh Bắc Ninh. Xã Hoàng Vân vốn thuộc huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023-2025, xã Hoàng Vân bao gồm một phần diện tích và quy mô dân số của các xã Đồng Tiến, Toàn Thắng, Ngọc Sơn (huyện Hiệp Hòa) và xã Hoàng Vân cũ.

Từ cuối tháng 6 đến đầu tháng 8 âm lịch, xã Hoàng Vân bước vào vụ thu hoạch trám đen trên diện tích hơn 30 ha, tập trung tại các thôn Vân Xuyên, Vạn Thạch, Lạc Yên 1… Trong đó, riêng thôn Vân Xuyên có gần 17 ha với hơn 400 cây trám từ 30 đến trên 100 năm tuổi.

Trám đen đã trở thành nguồn thu chính của nhiều hộ dân.

Gia đình ông Nguyễn Văn Dương ngoài hơn 20 cây trám, mỗi vụ còn thu mua hàng tấn quả từ các hộ khác để chế biến, cung cấp cho nhà hàng, lãi hơn 200 triệu đồng. Các hộ như ông Ngô Quốc Việt, Nguyễn Văn Nhang, Nguyễn Văn Cường… cũng thu về hơn 100 triệu đồng/vụ.

Một số hộ còn ươm cây giống trám đen bán cho người dân các địa phương. Ông Ngô Văn Lập, Bí thư Chi bộ thôn Vân Xuyên cho biết: Trung bình mỗi năm, toàn thôn thu 40 - 50 tấn quả trám đen, riêng năm nay ước đạt khoảng 60 tấn.

Với giá bán quả trám đen là 120.000-150.000 đồng/kg, nhiều hộ thu hàng trăm triệu đồng mỗi vụ.

Trước hiệu quả kinh tế, Chi bộ thôn đã có nghị quyết mở rộng diện tích trồng cây trám đen, phấn đấu mỗi năm trồng thêm ít nhất 100 cây trám đen.

Món ngon từ trám đen

Trám đen Hoàng Vân hấp dẫn thực khách bởi hương vị đặc trưng, nhiều dinh dưỡng. Khi chín, quả trám đen có vỏ tím đen bóng mẩy, cùi dày, bùi ngậy, nhân giòn ngọt.

Người nội trợ có thể chế biến quả trám đen thành nhiều món ăn dân dã, đậm đà: Trám om thịt, cá kho trám, trám ngâm mắm, xôi trám, nham trám…

Bà Dương Thị Liễu, thôn Vân Xuyên, xã Hoàng Vân, tỉnh Bắc Ninh vừa bán trám đen của gia đình vừa thu mua quả của các hộ trong làng, xã để chế biến cung cấp cho các quán ăn, nhà hàng và người dân các nơi.

Bà chia sẻ: “Việc chế biến quả trám đen cầu kỳ, công phu song phải làm đúng cách mới cảm nhận được hết sự hấp dẫn của loại quả này”.

Đặc biệt, vào ngày Rằm, mùng Một, hầu như gia đình nào ở xã Hoàng Vân cũng có đĩa trám đen hoặc món ăn từ trám dâng cúng tổ tiên.

Quả trám đen ở xã Hoàng Vân thực sự là "lộc trời" ban. Nhiều khi cung không đủ cầu, khách hàng phải đặt trước để có quả ngon chế biến cho nhà hàng, quán ăn hoặc mua về làm quà.

Nắm bắt lợi thế này, lãnh đạo UBND xã Hoàng Vân, tỉnh Bắc Ninh cho biết đã phối hợp với cơ quan chuyên môn chuẩn hóa quy trình chăm sóc, quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu “Trám đen Hoàng Vân” thành sản phẩm OCOP đặc trưng.

Đồng thời, xã liên kết với Viện Cải thiện giống và phát triển cây lâm sản Việt Nam nhân giống trám đen, ghép mắt để bảo tồn, nâng cao chất lượng cây trồng.

Bao năm nay, sắc tím đen óng của quả trám Hoàng Vân vẫn gắn bó với làng quê cách mạng, là niềm tự hào của người dân để ai đi xa cũng nhớ mãi hương vị bùi ngậy, thơm ngọt của loại quả đặc sản.