Loại gỗ quý như vàng ròng mà Việt Nam đang sở hữu có số lượng gấp 1.000 lần Trung Quốc

Bách vàng Việt Nam (Xanthocyparis vietnamensis), hay còn gọi là hoàng đàn vàng Việt Nam, là một trong những loài thực vật quý hiếm nhất trên thế giới. Bách vàng lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1999 tại dãy núi Bát Đại Sơn, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang. Đây là một phát hiện có ý nghĩa quan trọng trong ngành thực vật học, khi các nhà khoa học xác định rằng loài cây này thuộc họ Hoàng đàn (Cupressaceae) và có nhiều đặc điểm sinh học đặc biệt. Ngoài Hà Giang, bách vàng còn được ghi nhận tại các tỉnh Cao Bằng và Tuyên Quang. Tại Trung Quốc, một cá thể duy nhất được tìm thấy ở Khu Bảo tồn thiên nhiên Mulun, tỉnh Quảng Tây vào năm 2012.

Bách vàng Việt Nam là loài cây gỗ nhỏ đến trung bình, cao từ 10 đến 15 mét, thân thẳng, vỏ màu nâu đỏ hoặc nâu xám. Loài cây này thường sinh trưởng trên địa hình núi đá vôi dốc đứng, những khu vực hẻo lánh và khó tiếp cận. Gỗ của bách vàng có màu nâu vàng, thớ mịn, đặc biệt cứng và có mùi thơm nồng. Chính những đặc điểm này đã khiến bách vàng trở thành loại gỗ quý, được săn lùng để làm đồ thủ công mỹ nghệ, vật phẩm phong thủy và nội thất cao cấp.

Bách vàng Việt Nam có giá trị kinh tế cao

Không chỉ có giá trị về mặt kinh tế, bách vàng còn đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng. Với đặc tính chịu hạn tốt và khả năng sinh trưởng ở điều kiện khắc nghiệt, loài cây này góp phần bảo vệ đất, ngăn chặn xói mòn và duy trì cân bằng sinh thái.

Tuy nhiên, bách vàng Việt Nam đang đối diện với nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng. Nguyên nhân chính đến từ việc khai thác gỗ trái phép. Với giá trị thương mại cao, gỗ bách vàng bị khai thác để phục vụ thị trường trong và ngoài nước, khiến số lượng cây trong tự nhiên sụt giảm nhanh chóng. Bên cạnh đó, sự mở rộng của các hoạt động nông nghiệp, phát triển hạ tầng và nạn phá rừng cũng góp phần thu hẹp môi trường sống của loài cây này.

Loài cây này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng

Theo Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), bách vàng Việt Nam được xếp vào nhóm loài "bị đe dọa tuyệt chủng" (EN - Endangered). Tại Việt Nam, loài cây này được đưa vào danh mục thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IA, đồng nghĩa với việc nghiêm cấm mọi hành vi khai thác, vận chuyển và buôn bán dưới mọi hình thức.

Trước nguy cơ tuyệt chủng, các chương trình bảo tồn bách vàng Việt Nam đang được triển khai. Các nhà khoa học và cơ quan chức năng đã tiến hành khảo sát, xác định vùng phân bố của loài cây này để thực hiện các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt. Một số khu vực có bách vàng đã được đưa vào danh sách rừng đặc dụng, nơi các hoạt động khai thác bị cấm hoàn toàn.

Bên cạnh đó, các chương trình nhân giống và trồng thử nghiệm cũng đang được thực hiện nhằm tăng số lượng cá thể trong tự nhiên. Việc nghiên cứu kỹ thuật nhân giống bằng hạt và giâm cành có thể mở ra cơ hội phục hồi quần thể bách vàng trong tương lai.