Loại gỗ quý hiếm bậc nhất, thế giới chỉ có 2 quốc gia sở hữu trong đó có Việt Nam, giá cả đắt đỏ, có tiền cũng không mua được

Loài cây này được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 10/1999 tại huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang. Ban đầu được xếp vào chi Xanthocyparis, bách vàng sau đó được chuyển sang chi Callitropsis, thể hiện mối quan hệ họ hàng gần gũi với bách Nootka (Callitropsis nootkatensis). Tuy nhiên, sự phân bố hạn hẹp và tình trạng suy giảm số lượng cá thể nghiêm trọng đã khiến bách vàng được đưa vào Sách Đỏ của IUCN, được phân loại là loài cực kỳ nguy cấp (Critically Endangered). Theo ước tính hiện tại, số lượng cây bách vàng còn sót lại trong môi trường hoang dã chỉ khoảng 1000 cá thể.

Bách vàng hay còn gọi là hoàng đàn vàng Việt Nam, là một loài cây quý hiếm bậc nhất thế giới

Một trong những đặc điểm độc đáo của bách vàng là sự xuất hiện của hai dạng lá khác nhau trên cùng một cây. Bên cạnh lá hình vảy dẹt, nhọn, mọc xen kẽ, còn có lá kim dài, dẹt, xếp thành vòng bốn lá. Nón quả của cây tương tự như hoàng đàn giả, nhưng khác biệt ở chỗ chỉ có bốn vảy mọc từ gốc cành lá thay vì từ đỉnh cành. Bách vàng thường mọc ở vùng núi đá vôi, độ cao từ 700 đến 1.500 mét, nơi có điều kiện khí hậu nắng và mưa nhiều.

Gỗ bách vàng được đánh giá cao bởi mùi thơm đặc trưng và khả năng chống mối mọt tự nhiên. Trong văn hóa địa phương, gỗ bách vàng được sử dụng để chế tác các vật phẩm thờ cúng, với niềm tin rằng hương thơm của nó có thể bảo quản thi hài. Chính vì giá trị này, các cây bách vàng lớn ở độ cao thấp đã bị khai thác gần như hoàn toàn, chỉ còn lại những cây nhỏ, cong queo. Cây lớn nhất được ghi nhận hiện nay chỉ có đường kính khoảng 40 cm.

Mặc dù bách vàng vẫn ra nón và kết hạt trong môi trường tự nhiên, nhưng đáng lo ngại là không có sự tái sinh của cây con được ghi nhận. Điều này cho thấy, ngay cả với những nỗ lực bảo tồn hiện tại, loài cây này vẫn đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng rất cao. Cần có những biện pháp bảo tồn quyết liệt và hiệu quả hơn nữa để bảo vệ báu vật thiên nhiên độc đáo này cho các thế hệ tương lai. Sự tồn tại của bách vàng không chỉ là trách nhiệm của riêng Việt Nam mà còn là của cả cộng đồng quốc tế, bởi sự mất đi của một loài cây quý hiếm như bách vàng là một tổn thất không thể bù đắp cho đa dạng sinh học toàn cầu.