Thứ tư, 09/07/2025
Trong một thế giới mà việc tiêu thụ không bền vững của con người tiếp tục đẩy động vật hoang dã đến bờ vực tuyệt chủng, tê tê nổi lên như một trọng tâm trong nỗ lực cứu các loài động vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng hoàn toàn trong tự nhiên.
Hình ảnh một con tê tê đang ngáp ở Khu bảo tồn Khamab Kalahari, Nam Phi. (Nguồn: Workingwithwildlife).
Theo Hiệp hội Bảo tồn Động vật Hoang dã quốc tế (WCS), hoạt động buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp đem lại lợi nhuận lên đến 10 tỷ đô la Mỹ mỗi năm trên quy mô toàn cầu; trong khi đó hoạt động buôn bán gỗ bất hợp pháp có giá trị 7 tỷ đô la mỗi năm; gần 9,5 tỷ đô la mỗi năm là mức lợi nhuận khổng lồ từ buôn bán thủy sản trái phép.
Kết hợp những con số này, tất cả các hoạt động buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp, bao gồm cả nghề cá và gỗ, đã tạo nên hoạt động buôn bán bất hợp pháp lớn thứ 4 trên toàn thế giới sau ma túy, buôn người và hàng giả.
Nguyên nhân cốt lõi của nạn buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp là nhu cầu ngày càng tăng đối với nhiều loại sản phẩm khác nhau trên toàn thế giới: Thịt rừng; nguyên liệu cho y học phương Đông truyền thống; vật nuôi kỳ lạ; đồ trang sức, đồ trang trí và phụ kiện như bộ cờ vua; lông thú cho nhiều mục đích sử dụng, từ áo khoác đến trang phục truyền thống...
Buồn thay cho loài tê tê!
Loài động vật ẩn dật, đơn độc, sống về đêm và có rất ít kẻ thù tự nhiên này đang bị chính loài người giết hại không thương tiếc để bào chế cái gọi là thuốc chữa được bách bệnh.
Chúng là loài động vật có vú duy nhất được bao phủ hoàn toàn bằng vảy và chúng sử dụng những chiếc vảy đó để bảo vệ mình khỏi những kẻ săn mồi trong tự nhiên. Các lớp vảy chồng lên nhau làm từ keratin - cùng loại protein cứng tạo nên móng tay của con người chúng ta. Những lớp vảy này hoạt động như một lá chắn gần như không thể xuyên thủng trước những kẻ săn mồi như sư tử, báo và linh cẩu. Khi bị đe dọa, tê tê sẽ cuộn tròn thành một quả bóng cực kỳ chặt, tạo thành một pháo đài bằng những lớp vảy cứng, sắc nhọn.
Tê tê cuộn tròn mình trong tư thế phòng thủ. (Ảnh chụp tại Khu bảo tồn Khamab Kalahari/Workingwithwildlife).
Chắc hẳn ít người biết, mỗi con tê tê có khả năng tiêu thụ đủ số lượng mối để bảo vệ hơn 40 mẫu Anh đất khỏi bị phá hủy, rất quan trọng đối với sức khỏe của hệ sinh thái. Đổi lại, chính lớp giáp bảo vệ chúng lại là nguyên nhân khiến những con vật nhỏ bé này suy giảm nhanh chóng đến bờ vực tuyệt chủng. Tê tê trở thành loài động vật có vú hoang dã bị buôn bán nhiều nhất trên thế giới, Tổ chức Cứu trợ Hoang dã WildAid (Mỹ) thông tin.
Có tất cả 8 loài tê tê trên thế giới. Cả 8 loài đều nằm trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) với phân hạng từ Cực kỳ nguy cấp/Đe dọa tuyệt chủng (CR) đến Nguy cấp cao (EN) và Bị đe dọa tuyệt chủng (VU). Cả 8 loài hiện đều được bảo vệ theo luật pháp quốc gia và quốc tế.
Bất chấp điều đó, nạn săn trộm tê tê lấy thịt và vảy vẫn hoành hành. Dù là ở châu Á hay châu Phi; dù là tê tê Java, tê tê vàng hay tê tê đất khổng lồ, tất cả đều bị săn tìm và giết hại.
Worldwildlife cho biết, từ năm 2011 đến năm 2013, ước tính có khoảng 116.990 đến 233.980 con tê tê đã bị giết, con số này chỉ là phần nổi của hoạt động buôn bán bất hợp pháp. Các chuyên gia tin rằng các vụ bắt giữ chỉ chiếm 10% số lượng thực tế của tê tê trong hoạt động buôn lậu của những tay săn trộm toàn cầu.
Vậy đâu là loài tê tê bị giết hại đến mức bên bờ tuyệt chủng nhất?
Tê tê Java - Báu vật ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam
Trong số 8 loài tê tê trên thế giới, tê tê Java (danh pháp khoa học: Manis javanica) được Sách Đỏ IUCN năm 2019 phân hạng CR - Cực kỳ nguy cấp/Đe dọa tuyệt chủng do quần thể loài này đã giảm 80% trong 21 năm qua.
[Còn 2 loài tê tê nữa cũng được Sách Đỏ IUCN phân hạng CR là tê tê Philippines (danh pháp khoa học: Manis Culionensis) và tê tê Trung Quốc (danh pháp khoa học: Manis pentadactyla). Tuy nhiên, khuôn khổ bài viết này chỉ đề cập tập trung vào tê tê Java].
Tê tê Java là loài chỉ sống ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Tê tê Java - còn gọi là tê tê Sunda - là một trong 4 loài phân bố ở châu Á (4 loài còn lại phân bố ở châu Phi). Tê tê Java là loài chỉ có ở Đông Nam Á, sinh sống chủ yếu tại đất liền và hải đảo của 9 quốc gia Đông Nam Á. Cụ thể là ở Việt Nam (miền Trung và miền Nam), Myanmar (miền Trung), Thái Lan (Đông Nam), Lào (vùng đất thấp), Campuchia, Malaysia, Singapore, Indonesia và Brunei.
Tổng chiều dài tính từ đầu đến đuôi của tê tê Java trưởng thành khoảng 75 - 121 cm, và trọng lượng đạt 10 kg. Con đực lớn hơn con cái.
IUCN cho biết, tê tê Java được liệt kê là loài nguy cấp ở Việt Nam. Tại ba khu vực của Việt Nam là Khu bảo tồn thiên nhiên Khe Nét (Quảng Bình); Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ (Hà Tĩnh); và Vườn quốc gia Sông Thanh (Quảng Nam), quần thể tê tê Java đã suy giảm nghiêm trọng do áp lực săn bắn trong vài thập kỷ qua, đặc biệt là kể từ khoảng năm 1990, khi hoạt động buôn bán tê tê bắt đầu leo thang để lấy thịt, máu, da và vảy.
Loài này được tìm thấy trong rừng nguyên sinh và thứ sinh, bao gồm rừng khộp đất thấp và các khu vực canh tác - bao gồm các đồn điền cọ dầu và cao su - và gần khu định cư của con người.
Giống như hầu hết các loài tê tê khác, tê tê Java chủ yếu hoạt động về đêm, sống đơn độc - ngoại trừ khi sinh sản - và là loài chuyên ăn kiến và mối. Người ta cho rằng loài này đóng vai trò trong việc điều chỉnh quần thể côn trùng. Ngoài ra, chúng cũng ăn ấu trùng kiến, nhộng ong, ruồi, giun, dế và các ấu trùng côn trùng khác, cũng như cát và cỏ.
Tê tê Java là tay leo trèo và bơi lội tài ba. (Ảnh: CC BY-SA 4.0).
Tê tê Java nổi tiếng với khả năng leo trèo và bơi lội khá giỏi. Chúng có vẻ thích nghi tốt với hệ sinh thái đất ngập nước, ví dụ như vùng đất ngập nước U Minh ở Việt Nam.
Với mục tiêu bảo vệ đa dạng sinh học động thực vật Đông Nam Á nói riêng, thế giới nói chung, các quốc gia có tê tê Java sinh sống nhất loạt được chính phủ, pháp luật bảo vệ.
Không chỉ vậy, tê tê Java nói riêng và loài tê tê nói chung đều được quốc tế bảo vệ. Năm 2016, một hiệp ước của hơn 180 chính phủ đã công bố một thỏa thuận nhằm chấm dứt mọi hoạt động buôn bán tê tê hợp pháp và bảo vệ loài này khỏi nguy cơ tuyệt chủng.
Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) phối hợp cùng với Tổ chức phi chính phủ về vấn đề buôn bán động vật và thực vật hoang (TRAFFIC) vẫn đang nỗ lực bảo vệ các loài khỏi tội phạm động vật hoang dã.
Riêng tại Việt Nam, năm 2019, Chính phủ ban hành Nghị định 06/2019/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 10/03/2019) trong đó xếp tê tê Java vào Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IB.
Cùng với việc được pháp luật bảo vệ khỏi nạn săn trộm, buôn lậu, tê tê Java còn được các chuyên gia chăm sóc rồi thả về tự nhiên.
Tin vui mới nhận: Vào ngày 5/11/2024, Chi cục Kiểm lâm TP.HCM phối hợp với Vườn quốc gia Phước Bình (tỉnh Ninh Thuận) thả 19 động vật hoang dã về môi trường tự nhiên, trong số đó có 1 chú tê tê Java quý hiếm.
Tất cả những nỗ lực không ngừng nghỉ này nhằm bảo vệ loài tê tê Java quý hiếm - báu vật của Việt Nam, Đông Nam Á nói riêng và thế giới nói chung khỏi bờ vực tuyệt chủng!
Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/loai-dong-vat-quy-hiem-ca-the-gioi-chi-9-nuoc-co-viet-nam-vua-don-ti..
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, ngoài những người đủ điều kiện hưởng lương...
Kiến thức - 7 giờ, 40 phút trước
Tại sao nhiều người già dù tắm rửa kỹ vẫn có mùi đặc trưng khó giải thích? Hóa ra, nguyên nhân không nằm ở việc vệ sinh kém, mà do những điều sau đây....
Kiến thức - 7 giờ, 44 phút trước
Nếu bạn mời ai đó đi ăn tối và họ từ chối, đừng ngốc nghếch mà nói rằng hãy đi vào lần sau. Những người có trí tuệ cảm xúc cao sẽ phản ứng...
Làm sao - 7 giờ, 21 phút trước
Mỗi dịp nghỉ hè, với lịch làm việc bận rộn, việc đưa con về quê gửi ông bà chăm hộ là giải pháp duy nhất để bố mẹ yên tâm đi làm. Nhìn cảnh...
Kiến thức - 7 giờ, 22 phút trước
Việc chọn vị trí ngồi trên máy bay gần cửa sổ hay gần lối đi có thể ảnh hưởng rất lớn đến trải nghiệm bay của bạn. Từ việc ngắm mây trời, nghỉ ngơi...
Tin trong ngày - 7 giờ, 22 phút trước
Tại đảo Trinidad trong vùng biển Caribe, tồn tại một hồ nước vô cùng đặc biệt. Thay vì làn nước trong xanh, hồ Pitch lại chứa hàng triệu tấn nhựa đường tự nhiên, tạo...
Tin trong ngày - 4 giờ, 24 phút trước
Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 chính thức có hiệu lực, mang đến những thay đổi đáng kể, đặc biệt là cơ hội nhận lương hưu chưa từng có cho...
Kiến thức - 5 giờ, 6 phút trước
Thay vì nhân viên ngân hàng kiểm tra thông tin khách hàng bằng mắt thường thì trong tương lai gần, việc xác minh sẽ dựa trên công nghệ - so sánh với cơ sở...
Tin trong ngày - 5 giờ, 6 phút trước
Trước đây là loài gây hại nhưng đến nay chúng đã trở thành 'sâu vàng' giúp nhiều nông dân cải thiện thu nhập.
Kiến thức - 5 giờ, 6 phút trước
Sổ BHXH được cấp bằng bản điện tử chậm nhất là ngày 1/1/2026 (tức là khoảng hơn 5 tháng nữa) và có giá trị pháp lý như sổ bảo hiểm xã hội bằng bản...
Tóc đẹp - 5 giờ, 6 phút trước
Khi nói đến việc nâng tầm ngoại hình, nhiều người thường nghĩ ngay đến việc trang điểm hay phối đồ. Trên thực tế, một kiểu tóc phù hợp với gương mặt có thể tạo...
Kiến thức - 5 giờ, 6 phút trước
Khi có khoản tiền dư, hầu hết người dân, đặc biệt là người cao tuổi thường lựa chọn gửi tiết kiệm vào ngân hàng để vừa đảm bảo an toàn, vừa sinh lời từ...
Đời sống số - 6 giờ, 37 phút trước
Ngày 10 tháng 7, thứ năm, ngày 16 tháng 6 âm lịch, sự kết hợp của năm Tỵ, tháng Quý Hợi , ngày Canh Thân. Dưới sự kết hợp như vậy, con giáp nào...
Tin trong ngày - 6 giờ, 48 phút trước
Nghị định 159/2025/NĐ-CP đã quy định rõ về điều kiện hưởng lương hưu đối với lao động nữ đủ 55 tuổi vào năm 2026, áp dụng cho những người tham gia bảo hiểm xã...
Tin trong ngày - 6 giờ, 48 phút trước
Trong bối cảnh Al đang bùng nổ như hiện tại, 3 ngành học này đang dần khẳng định vị thế với nhu cầu tuyển dụng tăng cao, mức thu nhập tốt và triển vọng...
Đời sống trẻ - 6 giờ, 48 phút trước
Nuôi dạy con cái chưa bao giờ là hành trình dễ dàng. Không có một công thức chung nào để tạo ra một đứa trẻ vừa hạnh phúc, vừa tự lập, có trách nhiệm....
Kiến thức - 6 giờ, 48 phút trước
Hà Nội triển khai 54 điểm cấp căn cước công dân trên toàn thành phố, giúp người dân thuận tiện hơn khi thực hiện thủ tục.
Tin trong ngày - 6 giờ, 49 phút trước
Không phải cuộc trò chuyện nào cũng cần đến một cuộc gọi. Với nhiều người, chỉ một tin nhắn đơn giản là đủ để giải quyết mọi việc.
Kiến thức - 6 giờ, 49 phút trước
Nhiều người nghĩ rằng mọi thứ sẽ ổn sau khi dịch bệnh kết thúc, nhưng cuộc sống ngày càng khó khăn hơn qua từng năm. Từ năm 2025, nền kinh tế đã bước vào...
Dòng sự kiện - 7 giờ, 40 phút trước
Từ nay, UBND cấp xã không được làm điều này, người dân cần nắm để đảm bảo quyền lợi của mình.
VIDEO - 7 giờ, 40 phút trước
Hành động 'trượt tay' bất ngờ của nam diễn viên nhanh chóng thu hút sự chú ý từ bạn bè, đồng nghiệp lẫn người hâm mộ. Dưới phần bình luận, nhiều người không ngớt...
Kiến thức - 7 giờ, 40 phút trước
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, ngoài những người đủ điều kiện hưởng lương hưu và đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thì người từ 60 tuổi không có lương...
Kiến thức - 7 giờ, 40 phút trước
Tại sao nhiều người già dù tắm rửa kỹ vẫn có mùi đặc trưng khó giải thích? Hóa ra, nguyên nhân không nằm ở việc vệ sinh kém, mà do những điều sau đây....
Chuyện làng sao - 7 giờ, 41 phút trước
Phan Minh Huyền vẫn khiến dân tình "mắt chữ A miệng chữ O" với loạt ảnh áo tắm khoe vóc dáng nóng bỏng.
Chuyện làng sao - 7 giờ, 43 phút trước
Chồng của diễn viên Thanh Trúc vướng ồn ào về đời tư, bị một người lên tiếng tố trên mạng xã hội.
Kiến thức - 7 giờ, 44 phút trước
Nếu bạn mời ai đó đi ăn tối và họ từ chối, đừng ngốc nghếch mà nói rằng hãy đi vào lần sau. Những người có trí tuệ cảm xúc cao sẽ phản ứng...