Chủ nhật, 07/12/2025
Trong một thế giới mà việc tiêu thụ không bền vững của con người tiếp tục đẩy động vật hoang dã đến bờ vực tuyệt chủng, tê tê nổi lên như một trọng tâm trong nỗ lực cứu các loài động vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng hoàn toàn trong tự nhiên.

Hình ảnh một con tê tê đang ngáp ở Khu bảo tồn Khamab Kalahari, Nam Phi. (Nguồn: Workingwithwildlife).
Theo Hiệp hội Bảo tồn Động vật Hoang dã quốc tế (WCS), hoạt động buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp đem lại lợi nhuận lên đến 10 tỷ đô la Mỹ mỗi năm trên quy mô toàn cầu; trong khi đó hoạt động buôn bán gỗ bất hợp pháp có giá trị 7 tỷ đô la mỗi năm; gần 9,5 tỷ đô la mỗi năm là mức lợi nhuận khổng lồ từ buôn bán thủy sản trái phép.
Kết hợp những con số này, tất cả các hoạt động buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp, bao gồm cả nghề cá và gỗ, đã tạo nên hoạt động buôn bán bất hợp pháp lớn thứ 4 trên toàn thế giới sau ma túy, buôn người và hàng giả.
Nguyên nhân cốt lõi của nạn buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp là nhu cầu ngày càng tăng đối với nhiều loại sản phẩm khác nhau trên toàn thế giới: Thịt rừng; nguyên liệu cho y học phương Đông truyền thống; vật nuôi kỳ lạ; đồ trang sức, đồ trang trí và phụ kiện như bộ cờ vua; lông thú cho nhiều mục đích sử dụng, từ áo khoác đến trang phục truyền thống...
Buồn thay cho loài tê tê!
Loài động vật ẩn dật, đơn độc, sống về đêm và có rất ít kẻ thù tự nhiên này đang bị chính loài người giết hại không thương tiếc để bào chế cái gọi là thuốc chữa được bách bệnh.
Chúng là loài động vật có vú duy nhất được bao phủ hoàn toàn bằng vảy và chúng sử dụng những chiếc vảy đó để bảo vệ mình khỏi những kẻ săn mồi trong tự nhiên. Các lớp vảy chồng lên nhau làm từ keratin - cùng loại protein cứng tạo nên móng tay của con người chúng ta. Những lớp vảy này hoạt động như một lá chắn gần như không thể xuyên thủng trước những kẻ săn mồi như sư tử, báo và linh cẩu. Khi bị đe dọa, tê tê sẽ cuộn tròn thành một quả bóng cực kỳ chặt, tạo thành một pháo đài bằng những lớp vảy cứng, sắc nhọn.

Tê tê cuộn tròn mình trong tư thế phòng thủ. (Ảnh chụp tại Khu bảo tồn Khamab Kalahari/Workingwithwildlife).
Chắc hẳn ít người biết, mỗi con tê tê có khả năng tiêu thụ đủ số lượng mối để bảo vệ hơn 40 mẫu Anh đất khỏi bị phá hủy, rất quan trọng đối với sức khỏe của hệ sinh thái. Đổi lại, chính lớp giáp bảo vệ chúng lại là nguyên nhân khiến những con vật nhỏ bé này suy giảm nhanh chóng đến bờ vực tuyệt chủng. Tê tê trở thành loài động vật có vú hoang dã bị buôn bán nhiều nhất trên thế giới, Tổ chức Cứu trợ Hoang dã WildAid (Mỹ) thông tin.
Có tất cả 8 loài tê tê trên thế giới. Cả 8 loài đều nằm trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) với phân hạng từ Cực kỳ nguy cấp/Đe dọa tuyệt chủng (CR) đến Nguy cấp cao (EN) và Bị đe dọa tuyệt chủng (VU). Cả 8 loài hiện đều được bảo vệ theo luật pháp quốc gia và quốc tế.
Bất chấp điều đó, nạn săn trộm tê tê lấy thịt và vảy vẫn hoành hành. Dù là ở châu Á hay châu Phi; dù là tê tê Java, tê tê vàng hay tê tê đất khổng lồ, tất cả đều bị săn tìm và giết hại.
Worldwildlife cho biết, từ năm 2011 đến năm 2013, ước tính có khoảng 116.990 đến 233.980 con tê tê đã bị giết, con số này chỉ là phần nổi của hoạt động buôn bán bất hợp pháp. Các chuyên gia tin rằng các vụ bắt giữ chỉ chiếm 10% số lượng thực tế của tê tê trong hoạt động buôn lậu của những tay săn trộm toàn cầu.
Vậy đâu là loài tê tê bị giết hại đến mức bên bờ tuyệt chủng nhất?
Tê tê Java - Báu vật ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam
Trong số 8 loài tê tê trên thế giới, tê tê Java (danh pháp khoa học: Manis javanica) được Sách Đỏ IUCN năm 2019 phân hạng CR - Cực kỳ nguy cấp/Đe dọa tuyệt chủng do quần thể loài này đã giảm 80% trong 21 năm qua.
[Còn 2 loài tê tê nữa cũng được Sách Đỏ IUCN phân hạng CR là tê tê Philippines (danh pháp khoa học: Manis Culionensis) và tê tê Trung Quốc (danh pháp khoa học: Manis pentadactyla). Tuy nhiên, khuôn khổ bài viết này chỉ đề cập tập trung vào tê tê Java].

Tê tê Java là loài chỉ sống ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Tê tê Java - còn gọi là tê tê Sunda - là một trong 4 loài phân bố ở châu Á (4 loài còn lại phân bố ở châu Phi). Tê tê Java là loài chỉ có ở Đông Nam Á, sinh sống chủ yếu tại đất liền và hải đảo của 9 quốc gia Đông Nam Á. Cụ thể là ở Việt Nam (miền Trung và miền Nam), Myanmar (miền Trung), Thái Lan (Đông Nam), Lào (vùng đất thấp), Campuchia, Malaysia, Singapore, Indonesia và Brunei.
Tổng chiều dài tính từ đầu đến đuôi của tê tê Java trưởng thành khoảng 75 - 121 cm, và trọng lượng đạt 10 kg. Con đực lớn hơn con cái.
IUCN cho biết, tê tê Java được liệt kê là loài nguy cấp ở Việt Nam. Tại ba khu vực của Việt Nam là Khu bảo tồn thiên nhiên Khe Nét (Quảng Bình); Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ (Hà Tĩnh); và Vườn quốc gia Sông Thanh (Quảng Nam), quần thể tê tê Java đã suy giảm nghiêm trọng do áp lực săn bắn trong vài thập kỷ qua, đặc biệt là kể từ khoảng năm 1990, khi hoạt động buôn bán tê tê bắt đầu leo thang để lấy thịt, máu, da và vảy.
Loài này được tìm thấy trong rừng nguyên sinh và thứ sinh, bao gồm rừng khộp đất thấp và các khu vực canh tác - bao gồm các đồn điền cọ dầu và cao su - và gần khu định cư của con người.
Giống như hầu hết các loài tê tê khác, tê tê Java chủ yếu hoạt động về đêm, sống đơn độc - ngoại trừ khi sinh sản - và là loài chuyên ăn kiến và mối. Người ta cho rằng loài này đóng vai trò trong việc điều chỉnh quần thể côn trùng. Ngoài ra, chúng cũng ăn ấu trùng kiến, nhộng ong, ruồi, giun, dế và các ấu trùng côn trùng khác, cũng như cát và cỏ.

Tê tê Java là tay leo trèo và bơi lội tài ba. (Ảnh: CC BY-SA 4.0).
Tê tê Java nổi tiếng với khả năng leo trèo và bơi lội khá giỏi. Chúng có vẻ thích nghi tốt với hệ sinh thái đất ngập nước, ví dụ như vùng đất ngập nước U Minh ở Việt Nam.
Với mục tiêu bảo vệ đa dạng sinh học động thực vật Đông Nam Á nói riêng, thế giới nói chung, các quốc gia có tê tê Java sinh sống nhất loạt được chính phủ, pháp luật bảo vệ.
Không chỉ vậy, tê tê Java nói riêng và loài tê tê nói chung đều được quốc tế bảo vệ. Năm 2016, một hiệp ước của hơn 180 chính phủ đã công bố một thỏa thuận nhằm chấm dứt mọi hoạt động buôn bán tê tê hợp pháp và bảo vệ loài này khỏi nguy cơ tuyệt chủng.
Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) phối hợp cùng với Tổ chức phi chính phủ về vấn đề buôn bán động vật và thực vật hoang (TRAFFIC) vẫn đang nỗ lực bảo vệ các loài khỏi tội phạm động vật hoang dã.
Riêng tại Việt Nam, năm 2019, Chính phủ ban hành Nghị định 06/2019/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 10/03/2019) trong đó xếp tê tê Java vào Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IB.
Cùng với việc được pháp luật bảo vệ khỏi nạn săn trộm, buôn lậu, tê tê Java còn được các chuyên gia chăm sóc rồi thả về tự nhiên.
Tin vui mới nhận: Vào ngày 5/11/2024, Chi cục Kiểm lâm TP.HCM phối hợp với Vườn quốc gia Phước Bình (tỉnh Ninh Thuận) thả 19 động vật hoang dã về môi trường tự nhiên, trong số đó có 1 chú tê tê Java quý hiếm.
Tất cả những nỗ lực không ngừng nghỉ này nhằm bảo vệ loài tê tê Java quý hiếm - báu vật của Việt Nam, Đông Nam Á nói riêng và thế giới nói chung khỏi bờ vực tuyệt chủng!
Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/loai-dong-vat-quy-hiem-ca-the-gioi-chi-9-nuoc-co-viet-nam-vua-don-ti..
Ngày 5/12, liên quan đến vụ cháy quán ăn trên đường Trần Hưng Đạo (phường...
Tin trong ngày - 1 ngày, 1 giờ trước
Hải Phòng vốn nổi tiếng với hải sản, nhưng thứ đặc sản khiến dân sành ăn phải "canh mùa" không nằm ngoài biển mà lại ẩn mình dưới những bãi phù sa ven sông....
Tin trong ngày - 1 ngày, 1 giờ trước
Các trường Đại học (ĐH) Nha Trang, ĐH Công Thương TP.HCM, ĐH Bách khoa TP.HCM, ĐH Ngân hàng TP.HCM, ĐH Công nghiệp TP.HCM, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã công bố phương án...
Tin trong ngày - 1 ngày, 1 giờ trước
Rạng sáng 6/12, một vụ tai nạn giao thông liên hoàn xảy ra trên tuyến cao tốc Vân Phong - Nha Trang (hướng Nha Trang đi Vân Phong), đoạn qua xã Nam Ninh Hòa,...
Đời sống số - 1 ngày, 2 giờ trước
Ngày 7 tháng 12 (Chủ Nhật) tương ứng với ngày 18 tháng 10 âm lịch, với sự kết hợp của Thiên Can và Địa Chi là năm Tỵ, tháng Đinh Hợi và ngày Canh...
Đời sống số - 1 ngày, 2 giờ trước
Vận may định mệnh của bạn là gì? Hãy đọc câu hỏi và chọn theo trực giác đầu tiên — không suy nghĩ nhiều, để tiềm thức dẫn đường.
Kiến thức - 2 giờ, 15 phút trước
Giấy phép lái xe mẫu mới được thiết kế theo tiêu chuẩn quốc tế với nhiều tính năng bảo mật cao.
Chuyện làng sao - 2 giờ, 16 phút trước
Lễ gia tiên của thiên kim tiểu thư Tiên Nguyễn và chồng ngoại quốc được tổ chức tại tư gia của nhà gái thu hút được nhiều sự chú ý từ công chúng.
Đời sống trẻ - 2 giờ, 16 phút trước
Một trào lưu chụp ảnh mới mang tên thuê "trạm tỷ" (hay fansite), vốn nổi tiếng từ Trung Quốc, đang càn quét mạng xã hội Việt Nam.
Chuyện làng sao - 2 giờ, 18 phút trước
Á hậu Hương Ly đã có những chia sẻ đầy xúc động trên trang cá nhân sau lễ cưới.
Du lịch Việt - 3 giờ, 18 phút trước
Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng một lần nữa làm rạng danh du lịch Việt Nam khi được xướng tên ở hai hạng mục danh giá tại Lễ giao giải Du lịch...
Kiến thức - 3 giờ, 18 phút trước
Trong bối cảnh thị trường lao động toàn cầu biến động mạnh, việc sớm nhận diện những ngành nghề chuẩn bị bùng nổ có thể trở thành lợi thế cạnh tranh quan trọng.
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 18 phút trước
Thuốc tránh thai là biện pháp ngừa thai hiệu quả, được nhiều phụ nữ lựa chọn. Tuy nhiên, không ít người vẫn băn khoăn liệu việc sử dụng lâu dài có ảnh hưởng đến...
Hotgirl, hotboy - 3 giờ, 19 phút trước
Ông 'vua hàng hiệu' Johnathan Hạnh Nguyễn nói: 'Của hồi môn thì thật sự là trong cổ phần công ty là tôi đã chia đều hết rồi'.
VIDEO - 4 giờ, 37 phút trước
Phần đông khán giả cho rằng Lệ Quyên vẫn là 'bản gốc huyền thoại', người đã thổi linh hồn vào ca khúc 'Giấc mơ có thật'. Tuy vậy, cũng có không ít lời khen...
Chuyện làng sao - 4 giờ, 41 phút trước
Lúc sinh thời nhạc sĩ Trịnh Công Sơn rất yêu mến, trân trọng hai mỹ nhân - hai nàng thơ tài sắc đó là danh ca Bảo Yến và Nghệ sĩ Nhân dân Phương...
Kiến thức - 4 giờ, 55 phút trước
Món tiết canh vịt của Việt Nam bất ngờ xuất hiện trong danh sách 50 món ăn làm từ vịt ngon nhất thế giới, gây nhiều tranh cãi.
Tin trong ngày - 4 giờ, 56 phút trước
Bộ Y tế đã ban hành Quyết định đình chỉ lưu hành, thu hồi toàn bộ sản phẩm mỹ phẩm do Công ty MK Skincare của vợ chồng bà Phan Thị Mai và Hoàng...
Tin trong ngày - 4 giờ, 56 phút trước
Thông tin đang được quan tâm nhất lúc này đó chính là lịch nghỉ học kỳ I năm học 2025 - 2026.
Tin trong ngày - 4 giờ, 56 phút trước
Theo dự báo, miền Bắc sắp trải qua một đợt rét mạnh hơn khi không khí lạnh cường độ lớn dự kiến tràn xuống từ giữa tuần sau, kèm khả năng xuất hiện băng...
Tin trong ngày - 4 giờ, 20 phút trước
Ngôi nhà này được xây dựng trên diện tích sàn khoảng 1.000m2, với mái vòm hình tròn, ba tầng mái được thiết kế mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống Việt - trải...
Tin trong ngày - 5 giờ, 35 phút trước
Nhiều người dân có nhu cầu tách sổ đỏ nhưng e ngại không đủ tài chính vì chi phí chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất thổ cư quá cao. Vậy để tách được...
Đời sống số - 5 giờ, 40 phút trước
Zalo hiện là một trong những ứng dụng nhắn tin, gọi điện phổ biến nhất tại Việt Nam. Người dân có thể tra cứu phạt nguội trên Zalo mà không cần truy cập nhiều...
Tin trong ngày - 5 giờ, 41 phút trước
Trước đây, Bắc Ninh vốn là tỉnh có diện tích nhỏ nhất cả nước. Sau khi sáp nhập với Bắc Giang, tỉnh Bắc Ninh mới trở thành "thủ phủ công nghiệp của miền Bắc",...
Tin trong ngày - 5 giờ, 43 phút trước
Ngày 4/12/2025, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ban hành công văn cảnh báo về tình trạng thuốc Clorocid TW3 bị làm giả. Cơ quan này yêu cầu Sở Y tế các...
Tin trong ngày - 5 giờ, 47 phút trước
Dòng sông Đà hùng vĩ là nơi cư trú của nhiều loài "thủy quái" có giá trị kinh tế và ẩm thực cao. Trong đó, cá chình hoa sông Đà nổi tiếng là một...