Loại chanh tí hon lên 'cơn sốt', hiện đang 'làm mưa làm gió', dân buôn đua nhau thu gom vẫn không kịp bán

Chanh rừng (chanh tí hon) là sản vật đặc trưng của núi rừng Mẫu Sơn, nơi có độ cao từ 800 - 1541m so với mực nước biển. Nhiệt độ trung bình rơi vào khoảng từ 15 đến 22 độ C. Điều này rất phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây chanh. Chanh rừng là cây lâu năm, sinh trưởng chậm, lá nhỏ và có gai. Từ bao đời nay, người dân tộc Dao khu vực núi Mẫu Sơn thường sử dụng loại quả này như một loại gia vị làm tăng hương vị món ăn.

Hoa chanh rừng nhỏ màu trắng nở ở những kẽ lá cành cây mọc từ gốc đến tận ngọn. Không giống với các loại chanh khác, quả chanh rừng Mẫu Sơn khá nhỏ, kích thước chỉ như quả quất hoặc to hơn một chút, mỗi quả có từ 3-5 hạt.

Khi chanh chín, vỏ có màu vàng. Nếu ăn cả vỏ sẽ cảm nhận thấy vị ngọt bùi và rất thơm. Còn bóc vỏ ra, người dùng sẽ cảm nhận vị hơi chua. Với chanh rừng Mẫu Sơn, quả còn xanh vỏ sẽ có công dụng tốt hơn những quả đã to và chín vàng.

Thời điểm này, loại chanh này bắt đầu bước vào đầu vụ thu hoạch, giá bán cao hơn nhưng vẫn được rất nhiều người đặt mua.

Vừa đóng xong một thùng chanh rừng Mẫu Sơn gửi cho khách, chị Tin (Lạng Sơn) cho biết hôm nay chỉ gom được hơn chục cân chanh. Do mới vào đầu mùa, số lượng chanh thu được còn rất ít nên chị không đủ để trả đơn cho khách.

Đã hơn 4 năm bán chanh rừng Mẫu Sơn, chị cho biết cứ vào mùa, khách liên hệ đặt mua rất nhiều. Thời điểm đầu mùa, số lượng chanh ít mà giá bán cũng cao. Tuy nhiên, khách vẫn đặt mua khá nhiều. “Vì nhiều người quan niệm chanh đầu mùa có lượng tinh dầu nhiều, để ngâm mật ong trị ho sẽ tốt hơn”, chị chia sẻ.

Vào giữa mùa, lượng chanh thu được rất nhiều. Với những năm chanh được mùa, mỗi ngày, chị thu gom của dân đến vài tạ quả cũng bán hết. Chỉ tính riêng vụ năm ngoái, chị bán được cả tấn chanh rừng.

Hiện tại, lượng chanh đầu mùa chưa có nhiều nên khách đặt hàng có khi phải chờ.

Năm nay, chị cho biết chanh rừng Mẫu Sơn mất mùa, lượng chanh không có nhiều như năm ngoái. Giá cả chị chưa biết có cao hơn mọi năm hay không. Thời điểm hiện tại, chị đang bán cho khách sỉ giá dao động từ 55.000 - 60.000 đồng/kg. Theo chị, chanh rừng Mẫu Sơn giờ được người dân đem giống về trồng tại khu vực gần nhà để tiện chăm sóc, thu hái. Trên thị trường, những quả chanh được hái từ rừng vẫn có nhưng số lượng rất ít.

Chị cho biết quả chanh hái từ những cây mọc trong rừng và được trồng có chất lượng ngang nhau. Điểm khác biệt giữa 2 loại này, đó là quả chanh hái từ những cây mọc trong rừng sẽ nhỏ hơn và quả không đồng đều. Còn quả được hái từ cây dân trồng có kích thước to và đều, đẹp hơn.

Đem giống chanh rừng Mẫu Sơn về Hà Nội trồng, anh Nguyễn Thanh Sơn (trú lại Long Biên, Hà Nội) cho biết giống chanh này rất dễ trồng, không cần chăm sóc nhiều. Tuy nhiên, chúng phát triển rất chậm, không như các loại chanh khác.

Hiện tại, anh đang trồng khoảng chục cây chanh rừng Mẫu Sơn tại vườn nhà. Anh trồng 4 năm nay, cây đã bắt đầu cho ra quả nhưng tán rất nhỏ, lượng quả thu được khá ít. Mỗi cây, anh chỉ thu được chừng 1-2kg quả.

Cây chanh rừng Mẫu Sơn được anh Thanh Sơn đem về trồng 4 năm nay.

Lượng quả thu hoạch được chỉ đủ dùng cho gia đình nên anh không bán. Thi thoảng, anh có gom chanh rừng lấy trên Mẫu Sơn về để bán cho khách. Hiện, anh cũng đang ghép chanh rừng vào cây bưởi với mong muốn sẽ thu được nhiều quả hơn trong thời gian tới.

Anh cho biết thêm quả chanh rừng chỉ bé như quả quất, thậm chí nhỏ hơn. Chanh rừng có vị chua dịu. “Tôi nghĩ điều làm nên sự đặc biệt của chanh rừng chính là hàm lượng tinh dầu của nó. Nếu sử dụng chanh rừng để ngâm mật ong hay làm chanh muối thì gần như không có loại chanh nào có thể vượt qua được nó”, anh cho hay.

Biết đến cây chanh rừng Mẫu Sơn cách đây hơn chục năm trong một lần tham gia hội chợ nông sản, mấy năm gần đây anh mới có cơ hội để đem giống chanh này về vườn.

Khi đem về trồng tại vườn nhà, anh không quá kỳ vọng vào việc cây có thể ra hoa và đậu quả ở đất Hà Nội. Nhưng thực tế, nó là một trong những loại cây đã phát triển vượt quá sự mong đợi của anh khi hoa và quả đều sai trĩu cành, chất lượng quả ổn định hàng năm.

Dù đây là giống cây bản địa ở nước ta, anh cho biết rất khó để tìm mua cây giống ở trên mạng. Vì vậy, muốn đem cây giống về trồng tại vườn, anh phải lên tận trên Mẫu Sơn (Lạng Sơn).

Chanh rừng ngâm với muối trắng hoặc mật ong có tác dụng tốt trong việc chữa trị viêm họng, chữa ho, chữa cảm lạnh,...