Loại cây mọc dại ven rừng, xuống phố thành 'gia vị vàng', hái lá bán thu về 100.000 đồng/kg

Từ lâu, đồng bào Tây Bắc đã sử dụng lá mắc khén trong ẩm thực, nhưng do chưa phổ biến rộng rãi nên ít người biết đến. Khác với hạt mắc khén có vị cay tê nhẹ, lá mắc khén không cay nhưng lại giòn và có hương thơm đặc trưng. Người dân vùng cao thường hái lá non để chế biến món ăn, còn lá già cứng và có gai nên ít được sử dụng.

Một số món ăn quen thuộc của đồng bào dân tộc có sự góp mặt của lá mắc khén có thể kể đến như gỏi lá mắc khén tôm thịt, canh lá mắc khén nấu thịt băm, trứng tráng lá mắc khén hay lá mắc khén tẩm bột chiên giòn. Hương thơm nhẹ nhàng, vị giòn sần sật khiến loại lá này tạo nên điểm nhấn riêng cho món ăn, thu hút cả những thực khách khó tính.

Trước đây, lá mắc khén chỉ phổ biến trong cộng đồng người vùng cao, nhưng trong vài năm gần đây, nó dần xuất hiện trong các nhà hàng chuyên về ẩm thực Tây Bắc. Một số đầu bếp cho biết, họ đã sáng tạo ra nhiều món ăn từ loại lá này để mang đến trải nghiệm mới lạ cho thực khách.

Anh Phi, một thực khách tại Hà Nội, chia sẻ: “Mình biết đến lá mắc khén khi về nhà bạn chơi ở Sơn La. Trước đây, mình chỉ dùng hạt mắc khén, không biết lá cũng ăn được. Thấy ngon và lạ miệng, mình nhờ mua hộ 2kg mang về làm quà. Ai ăn thử cũng khen hết lời”.

Lá mắc khén được đưa về xuôi bán với giá cao. Ảnh minh họa

Tại các chợ vùng cao, lá mắc khén thường được bó thành từng bó nhỏ, bán với giá khoảng 40.000 đồng/kg. Tuy nhiên, khi đưa xuống xuôi và bán trên chợ mạng, giá của loại lá này có thể lên tới 100.000 đồng/kg. Một số thời điểm, người tiêu dùng thậm chí khó mua được do lá mắc khén không phải lúc nào cũng có sẵn.

Việc lá mắc khén ngày càng được nhiều người biết đến mở ra cơ hội phát triển cho người dân vùng cao. Trước đây, họ chỉ thu hái hạt mắc khén để bán, nhưng nay có thể tận dụng cả lá để tăng thêm nguồn thu nhập. Tuy nhiên, do chưa có mô hình canh tác bài bản, nguồn cung lá mắc khén vẫn chủ yếu phụ thuộc vào tự nhiên, chưa thực sự ổn định.

Một vấn đề khác là việc bảo quản và vận chuyển lá mắc khén còn gặp nhiều khó khăn. Khác với hạt mắc khén có thể phơi khô và bảo quản lâu dài, lá mắc khén tươi chỉ giữ được độ giòn ngon trong thời gian ngắn. Điều này đặt ra yêu cầu về phương pháp bảo quản phù hợp để giữ được chất lượng khi đưa đến tay người tiêu dùng.

Dù vậy, với xu hướng ẩm thực ngày càng phong phú, lá mắc khén có tiềm năng trở thành một sản phẩm đặc trưng không chỉ trong nước mà còn có thể vươn xa ra thị trường quốc tế. Nếu được đầu tư đúng mức, loại gia vị này có thể trở thành một sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) có giá trị cao của vùng Tây Bắc.