Loài cây gỗ quý tại Việt Nam chuyên dùng để đóng tàu thuyền, là 'hàng siêu hiếm' trên toàn thế giới

Là một "báu vật" tự nhiên của Việt Nam, chai lá cong (tên khoa học là Shorea falcata) không chỉ có giá trị về mặt sinh học mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đa dạng sinh học và cân bằng hệ sinh thái. Tuy nhiên, theo danh mục đỏ của Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên thế giới, loài cây này đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng rất cao, đòi hỏi chúng ta phải có những biện pháp bảo tồn khẩn cấp.

Theo thống kê năm 2022 của Viện Tài nguyên và Môi trường (thuộc Đại học Huế), toàn bộ Việt Nam hiện chỉ còn lại 13 cây chai lá cong cổ thụ. Trong đó, thị xã Sông Cầu (Phú Yên) là nơi tập trung số lượng cây chai lá cong lớn nhất với 7 cây. Các cá thể còn lại chủ yếu phân bố dọc theo vùng ven biển Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa. Do tốc độ sinh trưởng vô cùng chậm, việc hình thành một cây chai lá cong cổ thụ đòi hỏi hàng trăm năm.

Chai lá cong là một trong những loài cây đặc hữu của Việt Nam

Tiến sĩ Hồ Đắc Thái Hoàng đã chỉ ra rằng những cây chai lá cong cổ thụ ở Phú Yên có tuổi đời đáng kể, đóng vai trò như những "cây mẹ" trong quần thể. Điều này có nghĩa là chúng là nguồn gen quý giá cho việc phục hồi loài. Hơn nữa, chai lá cong được xem là loài đặc hữu của Việt Nam, có nghĩa là loài cây này chỉ sinh sống và phát triển tự nhiên tại nước ta và không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.

Loài đặc hữu là một phần quý giá và độc đáo của hệ sinh thái. Nếu loài đặc hữu bị tuyệt chủng sẽ một tổn thất không thể khắc phục. Vì vậy, việc bảo vệ chúng là một nhiệm vụ cấp bách và cần thiết ở mỗi quốc gia.

Việt Nam chỉ có 13 cây chai lá cong

Chai lá cong không chỉ có giá trị về mặt sinh thái mà còn mang ý nghĩa quan trọng về mặt kinh tế và văn hóa. Gỗ của cây có chất lượng cao, được sử dụng nhiều trong xây dựng và đóng tàu. Hơn nữa, chai lá cong còn gắn liền với đời sống tinh thần của người dân địa phương, từ lâu đã trở thành một phần di sản văn hóa quý báu.

Tuy nhiên, hiện nay số lượng cây chai lá cong đang giảm sút nghiêm trọng. Để bảo tồn và phát triển loài cây quý hiếm này cần có sự chung tay của chính quyền, các nhà khoa học, cộng đồng địa phương và các tổ chức quốc tế. Cụ thể, chúng ta cần tăng cường nghiên cứu khoa học, xây dựng các chương trình giáo dục về bảo tồn, và có những chính sách quản lý rừng bền vững.

Năm 2020, cây chai lá cong gần 400 tuổi tại Vùng 4 Hải quân, Cam Ranh đã được công nhận là Cây di sản Việt Nam. Với đường kính 1,7m và chiều cao 25m, cây vẫn sinh trưởng tốt và ra hoa kết trái hàng năm. Sự kiện này không chỉ là một cột mốc quan trọng trong công tác bảo tồn mà còn là minh chứng sinh động cho sức sống mãnh liệt của loài cây đặc hữu này.