Loài cá duy nhất trên thế giới có thể sống 5 năm không cần nước, xuất hiện từ cách đây 390 triệu năm

19:00 24/07/2025

Loài cá này có hệ thống hô hấp tiến hóa cao, lấy oxy thẳng từ không khí giống những động vật trên cạn.

Trong khi hầu hết các loài cá đều cần nước để tồn tại, có một sinh vật đặc biệt đã tiến hóa vượt bậc: có thể sống trong lòng đất suốt nhiều năm không cần nước, không cần ăn uống, đó chính là cá phổi châu Phi (Protopterus).

Xuất hiện từ cách đây khoảng 390 triệu năm, cá phổi được các nhà khoa học gọi là "hóa thạch sống" vì giữ lại nhiều đặc điểm nguyên thủy. Loài cá này sống chủ yếu ở khu vực sông Bandama, Bờ Biển Ngà và các đầm lầy châu Phi - nơi thường xuyên hứng chịu các đợt hạn hán khốc liệt.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi

Những con cá này có kích thước dao động trong khoảng từ 44-200 cm khi trưởng thành. Chúng có thân hình thuôn dài, bề ngoài hơi giống cá chình.

Các vây ngực và vây hậu môn của cá có dạng giống như sợi chỉ, còn vây lưng và vây đuôi thì hợp nhất lại thành một cấu trúc duy nhất. Toàn thân cá có vảy mềm bao phủ. Chúng bơi uốn lượn như cá chình hoặc trườn dưới đáy bằng vây ngực.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi

Do nhiệt độ tại châu Phi cao quanh năm và mùa khô rất khắc nghiệt, thường kéo dài ít nhất 4-5 tháng khiến sông hồ khô cạn nên để tồn tại cá phổi đã phát triển hệ thống hô hấp vô cùng độc đáo khi sở hữu cả mang lẫn hai lá phổi.

Cá phổi có hệ thống hô hấp tiến hóa cao, có thể lấy oxy thẳng từ không khí giống những động vật trên cạn. Do lượng oxy trong nước không đủ để duy trì sự sống, chúng thường xuyên phải ngoi lên mặt nước để hít thở không khí - hành vi hiếm thấy ở cá.

Khi xuống nước, chúng di chuyển và kiếm ăn như những loài cá khác. Còn vào mùa khô, chúng sẽ đào hố sâu trên lớp bùn non bằng cách ăn bùn qua miệng, thải bùn qua mang. Khi đạt độ sâu cần thiết, chúng ngừng đào và tiết chất nhầy qua miệng làm cứng bùn, tạo ra lớp kén bọc ngoài, chỉ lộ miệng để lấy không khí.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi

Nếu tình trạng khô hạn kéo dài, cá phổi châu Phi bắt đầu kích hoạt trạng thái ngủ hè (aestivation), tương tự ngủ đông ở một số loài động vật vùng lạnh.

Điều đáng kinh ngạc là cá phổi có thể duy trì trạng thái này tới 4-5 năm, không cần nước, không cần ăn.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi

Ads

Các nghiên cứu di truyền và sinh học gần đây đã ghi nhận những thay đổi sâu sắc trong cơ thể cá phổi khi bắt đầu giấc ngủ dài:

Giảm mạnh trao đổi chất: Mức tiêu thụ oxy giảm hơn 50%, nhịp tim từ 25 lần/phút còn khoảng 2 lần/phút.

Ngừng sản xuất ammonia: Giúp giảm áp lực bài tiết, tránh tích tụ độc tố trong điều kiện thiếu nước.

Co nhỏ cơ quan nội tạng: Ruột, thận, tim đều giảm kích thước và hoạt động, tiết kiệm tối đa năng lượng.

Thay đổi hoạt động gen và hormone: Các gen liên quan đến trao đổi chất bị ức chế, trong khi các gen chống oxy hóa và phục hồi tế bào được kích hoạt.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi

Tất cả những thay đổi này giúp cá phổi bước vào trạng thái "bán sống" - tạm dừng nhưng vẫn duy trì sự sống tiềm tàng trong nhiều năm liền.

Có bốn loài cá phổi châu Phi đã được công nhận, gồm cá phổi cẩm thạch (Protopterus aethiopicus), cá phổi Đông Phi (Protopterus amphibius), cá phổi Tây Phi (Protopterus annectens) và cá phổi đốm châu Phi (Protopterus dolloi). Giữa chúng có một số khác biệt về hình dạng và tập tính.

Loài cá sống 5 năm không cần nước, Cá phổi

Từ xa xưa, người dân bản địa châu Phi đã tìm bắt cá phổi bằng cách đào đất hoặc thả lưới để làm thực phẩm. Thịt của chúng có vị nồng và không được nhiều người ưa thích tuy vậy cá phổi vẫn là loại thực phẩm có giá trị trong điều kiện sống khắc nghiệt ở khu vực này.

Ngày nay, cá phổi Tây Phi đã được nhân nuôi trong các trang trại thủy sản và mua bán trên thị trường quốc tế như một loài cá cảnh độc đáo. Trong tự nhiên, số lượng của chúng đang giảm dần do tình trạng đánh bắt không kiểm soát.

N.Tường (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thoitrangvang.com.vn/loai-ca-duy-nhat-tren-the-gioi-co-the-song-5-nam-khong-can-nuoc-xuat-hi.. Nguồn: https://thoitrangvang.com.vn/loai-ca-duy-nhat-tren-the-gioi-co-the-song-5-nam-khong-can-nuoc-xuat-hien-tu-cach-day-390-trieu-nam-vz4244.html

'Bà trùm thẩm mỹ viện' Mailisa chi hàng chục tỷ đồng cho nhiều nghệ sĩ trước khi bị bắt

'Bà trùm thẩm mỹ viện' Mailisa chi hàng chục tỷ...

Cư dân mạng cho rằng với số lượng nghệ sĩ nổi tiếng như vậy, chi...

Mới: Hà Nội mở rộng phạm vi cấm ô tô trên 16 chỗ

Mới: Hà Nội mở rộng phạm vi cấm ô tô trên 16 chỗ

Tin trong ngày - 28 phút trước

Để giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn các phường Hoàn Kiếm, Cửa Nam, Hà Nội yêu cầu các cơ quan nghiên cứu mở rộng phạm vi hạn chế ô tô trên 16...

Bữa ăn hằng ngày rẻ đến bất ngờ của Mailisa dù sở hữu khối tài sản 'khổng lồ'

Bữa ăn hằng ngày rẻ đến bất ngờ của Mailisa dù sở hữu khối tài sản 'khổng lồ'

Tin trong ngày - 28 phút trước

Trước khi bị bắt, Mailisa từng chia sẻ về bữa ăn trưa giản dị của mình, đằng sau việc này hoàn toàn có lý do riêng.

Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn chính thức bỏ xét tuyển tổ hợp C00 ở một loạt ngành

Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn chính thức bỏ xét tuyển tổ hợp C00 ở một loạt ngành

Tin trong ngày - 28 phút trước

Một nửa số ngành của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội sẽ không xét bằng tổ hợp C00 (Văn, Sử, Địa), trong khi khối C03, C04 và D66...

Tình cảnh hiện tại của TMV Mailisa sau khi ngừng hoạt động: Máy móc phủ vải trắng, hàng trăm nhân viên làm thủ tục nghỉ việc

Tình cảnh hiện tại của TMV Mailisa sau khi ngừng hoạt động: Máy móc phủ vải trắng, hàng trăm nhân viên làm...

Dòng sự kiện - 28 phút trước

Theo đó, toàn bộ máy móc ở TMV được phủ vải trắng sau khi cơ quan chức năng kiểm tra vào ngày 13/11, chỉ có một số máy tính và máy in được hoạt...

Đóng BHXH đủ 24 năm, lương hưu hàng tháng nhận được bao nhiêu?

Đóng BHXH đủ 24 năm, lương hưu hàng tháng nhận được bao nhiêu?

Tin trong ngày - 59 phút trước

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, mức hưởng lương hưu hàng tháng cho người lao động có 24 năm đóng BHXH sẽ được tính toán dựa trên một công...

Đóng BHXH đủ 24 năm, lương hưu hàng tháng nhận được bao nhiêu?

Đóng BHXH đủ 24 năm, lương hưu hàng tháng nhận được bao nhiêu?

Tin trong ngày - 59 phút trước

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, mức hưởng lương hưu hàng tháng cho người lao động có 24 năm đóng BHXH sẽ được tính toán dựa trên một công...

Tại sao mạng xã hội lan truyền tin 'Việt Nam sẽ đón Tết Nguyên đán hai lần vào năm 2148'?

Tại sao mạng xã hội lan truyền tin 'Việt Nam sẽ đón Tết Nguyên đán hai lần vào năm 2148'?

Tin trong ngày - 60 phút trước

Vài ngày qua, mạng xã hội xôn xao tin đồn rằng người Việt Nam trong năm 2148 sẽ có tới hai cái Tết Nguyên đán vì… nhuận tháng giêng. Thông tin lạ lùng này...

Từ năm sau, ô tô sẽ bị 'siết' khí thải, cụ thể thế nào?

Từ năm sau, ô tô sẽ bị 'siết' khí thải, cụ thể thế nào?

Tin trong ngày - 1 giờ trước

Từ ngày 1/3/2026, quy định kiểm tra khí thải ô tô theo lộ trình mới bắt đầu áp dụng trên toàn quốc.

Sao Việt 2/12: Kỳ Duyên cầu khẩn giữa ồn ào với Minh Triệu; Con trai NSND Xuân Bắc đi ăn trưa cùng Suzy?

Sao Việt 2/12: Kỳ Duyên cầu khẩn giữa ồn ào với Minh Triệu; Con trai NSND Xuân Bắc đi ăn trưa cùng...

Chuyện làng sao - 1 giờ, 26 phút trước

Tin sao Việt 2/12/2025: Nhất cử nhất động của Kỳ Duyên giữa lúc drama người cũ khiến cõi mạng quan tâm đặc biệt. Bức thư bày tỏ tình cảm của Bi Béo - con...

Khi về già, những cha mẹ trở thành gánh nặng cho con cái thường có 3 đặc điểm: Nếu đủ cả 3, con cái khổ không kể xiết

Khi về già, những cha mẹ trở thành gánh nặng cho con cái thường có 3 đặc điểm: Nếu đủ cả 3,...

Tâm sự - 2 giờ, 54 phút trước

Theo kinh nghiệm của nhiều gia đình, nếu cha mẹ lớn tuổi có 3 đặc điểm dưới đây, dù chỉ ` trong 3, con cái cũng sẽ khá vất vả. Nếu cả 3 đặc...

Cô gái xinh đẹp bốc vác hàng cứu trợ trên thùng xe tải 30 tấn 'gây bão'...

Nông dân Ninh Bình trồng loại cây 'đẻ ra tiền', lợi nhuận gấp 4 lần lúa, vừa lên sạp thương lái đã tranh nhau mua

Nông dân Ninh Bình trồng loại cây 'đẻ ra tiền', lợi nhuận gấp 4 lần lúa, vừa lên sạp thương lái đã...

Kiến thức - 2 giờ, 54 phút trước

Đặc sản giòn, ngọt và khan hiếm này vừa lên sạp đã được các tiểu thương gom sạch.

Nữ BTV nổi tiếng là 'mỹ nhân đời đầu' của VTV: Tốt nghiệp ngành ngoại giao ở Nga, bố mẹ đều là giảng viên, nhà khoa học uy tín

Nữ BTV nổi tiếng là 'mỹ nhân đời đầu' của VTV: Tốt nghiệp ngành ngoại giao ở Nga, bố mẹ đều là...

Chuyện làng sao - 2 giờ, 59 phút trước

Cô được khen ngợi là một trong những “mỹ nhân đời đầu” của VTV. Không chỉ tài năng, nữ BTV này chiếm được cảm tình của khán giả nhờ gương mặt tròn xinh xắn,...

Hành vi cố ý che biển số ô tô hoặc sơn lên biển số làm thay đổi số, chữ trên biển số ô tô có thể bị phạt tới 26 triệu đúng không?

Hành vi cố ý che biển số ô tô hoặc sơn lên biển số làm thay đổi số, chữ trên biển số...

Kiến thức - 2 giờ, 16 phút trước

Nghị định 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định rõ người điều khiển xe ô tô mà che biển số xe sẽ bị phạt tiền theo quy định.

Cảnh báo: 3 loại gia vị quen thuộc có thể 'đánh cắp' giấc ngủ và tuổi thọ, nhiều người trẻ vẫn làm ngơ

Cảnh báo: 3 loại gia vị quen thuộc có thể 'đánh cắp' giấc ngủ và tuổi thọ, nhiều người trẻ vẫn làm...

Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 38 phút trước

Gia vị được xem là "linh hồn" của ẩm thực, giúp món ăn thêm phần đậm đà, hấp dẫn. Tuy nhiên, việc lạm dụng một số loại gia vị có thể âm thầm phá...

Bản tin thời tiết mới nhất: Miền Bắc vào đợt rét đậm, nhiều tỉnh miền Trung đối mặt mưa lớn

Bản tin thời tiết mới nhất: Miền Bắc vào đợt rét đậm, nhiều tỉnh miền Trung đối mặt mưa lớn

Tin trong ngày - 3 giờ, 47 phút trước

Một đợt không khí lạnh tăng cường mạnh sẽ tràn xuống khiến trời rét, chuyển sang trạng thái nhiều mây.

Giá vàng hôm nay 2/12: Lập kỷ lục mới

Giá vàng hôm nay 2/12: Lập kỷ lục mới

Tin trong ngày - 3 giờ, 54 phút trước

Giá vàng hôm nay (2-12): Vàng miếng và vàng nhẫn các thương hiệu đồng loạt tăng mạnh và giao dịch ở mức rất cao. Giá vàng thế giới tăng nhẹ so với sáng qua,...

Cô giáo ở Hà Nội tha thiết yêu cầu từ năm sau các trường bỏ ngay hoạt động này đi vì quá tốn kém và vô nghĩa

Cô giáo ở Hà Nội tha thiết yêu cầu từ năm sau các trường bỏ ngay hoạt động này đi vì quá...

Tin trong ngày - 3 giờ, 58 phút trước

Trong một nhóm cộng đồng mạng hơn 350 nghìn thành viên, chia sẻ của một cô giáo Tiểu học ở Hà Nội đã gây chú ý khi chạm đến vấn đề vốn âm ỉ...

Hiện tượng nóng lên toàn cầu sẽ dừng lại, Trái đất sẽ bắt đầu lạnh đi và trong 30 năm nữa Trái đất sẽ lạnh đến mức vô lý?

Hiện tượng nóng lên toàn cầu sẽ dừng lại, Trái đất sẽ bắt đầu lạnh đi và trong 30 năm nữa Trái...

Kiến thức - 3 giờ, 4 phút trước

Như chúng ta đã biết, kể từ khi bước vào nền văn minh công nghiệp hiện đại, nhân loại đã bắt đầu khai thác và sử dụng ồ ạt các nguồn năng lượng của...

Từ 1/1/2026: Trường hợp nào bị phong tỏa tài khoản ngân hàng?

Từ 1/1/2026: Trường hợp nào bị phong tỏa tài khoản ngân hàng?

Đời sống số - 3 giờ, 12 phút trước

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 296 quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Quy định này có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Uống bao nhiêu chai bia tương đương với một chai rượu?

Uống bao nhiêu chai bia tương đương với một chai rượu?

Kiến thức - 3 giờ, 21 phút trước

Ngày nay, rượu là thứ không thể thiếu trong các bữa tiệc và buổi họp mặt. Tuy nhiên, một câu hỏi được đặt ra: bao nhiêu chai bia bằng một chai rượu? Câu hỏi...

Thần Tài đích thân tiết lộ! 3 con giáp phù hợp nhất để kiếm tiền trong tháng 12 – đừng bỏ lỡ cơ hội này!

Thần Tài đích thân tiết lộ! 3 con giáp phù hợp nhất để kiếm tiền trong tháng 12 – đừng bỏ lỡ...

Đời sống số - 3 giờ, 26 phút trước

Một vị ân nhân sẽ dẫn dắt bạn đến những tầm cao mới! Những con giáp này sẽ có triển vọng nghề nghiệp tuyệt vời trong ba năm tới, trải nghiệm sự bùng nổ...

Ly Kute vác bụng bầu mừng con trai nhận cúp 'vua phá lưới', ba dượng nỗ lực bù đắp cho quý tử

Ly Kute vác bụng bầu mừng con trai nhận cúp 'vua phá lưới', ba dượng nỗ lực bù đắp cho quý tử...

Chuyện làng sao - 11 giờ, 40 phút trước

Ly Kute và chồng hiện tại dành nhiều tình cảm cho con trai chung của cô và Mạc Hồng Quân.

Làng du lịch cách Hà Nội chưa đầy 200km: Lọt thỏm giữa núi rừng, ruộng bậc thang xanh mướt, cảnh quan mê hoặc lòng người

Làng du lịch cách Hà Nội chưa đầy 200km: Lọt thỏm giữa núi rừng, ruộng bậc thang xanh mướt, cảnh quan mê...

Du lịch Việt - 11 giờ, 28 phút trước

Ngôi làng nhỏ này đang mở ra một hành trình khám phá độc đáo.

Bí ẩn đằng sau về chiếc mặt nạ phòng độc dùng để kho cá tại làng Vũ Đại ngày Tết

Bí ẩn đằng sau về chiếc mặt nạ phòng độc dùng để kho cá tại làng Vũ Đại ngày Tết

Tin trong ngày - 12 giờ, 34 phút trước

Nhắc đến làng Vũ Đại, người ta thường nhớ đến câu chuyện trong sách vở Chí Phèo, Thị Nở và Bá Kiến đã in sâu vào trong tiềm thức, văn hoá người Việt. Tuy...

Đến độ tuổi nào thì phụ nữ không còn cần đàn ông nữa? Hãy cùng lắng nghe chia sẻ của ba người phụ nữ

Đến độ tuổi nào thì phụ nữ không còn cần đàn ông nữa? Hãy cùng lắng nghe chia sẻ của ba người...

Yêu - 12 giờ, 35 phút trước

Đến độ tuổi nào thì phụ nữ không còn cần đàn ông nữa? Nhiều người đàn ông có thể đoán, nhưng suy đoán của họ chắc chắn sẽ khác xa thực tế. Chỉ những...