Thứ bảy, 14/06/2025
Hố đen là gì?
Hố đen là một vật thể cực kỳ nặng thường được hình thành khi một ngôi sao sắp chết hoặc tự sụp đổ.
Giống như các hành tinh và ngôi sao, Hố đen có trường hấp dẫn xung quanh chúng. Trường hấp dẫn là thứ giữ chúng ta đứng được trên mặt đất của Trái Đất và giữ cho Trái Đất quay quanh Mặt trời.
Theo quy luật tự nhiên, một vật thể càng nặng thì trường hấp dẫn của nó càng mạnh.
Trường hấp dẫn của Trái Đất khiến việc lên vũ trụ trở nên vô cùng khó khăn. Đó là lý do tại sao chúng ta chế tạo tên lửa, chúng ta phải di chuyển rất nhanh để thoát ra khỏi lực hấp dẫn của Trái Đất.
Trường hấp dẫn của Hố đen mạnh đến mức ngay cả ánh sáng cũng không thể thoát khỏi nó. Điều đó thật ấn tượng, vì ánh sáng là thứ nhanh nhất được khoa học biết đến.
Đó cũng là lý do tại sao các Hố đen lại có màu đen: chúng ta không thể phản chiếu ánh sáng từ một Hố đen theo cách chúng ta có thể phản xạ chùm tia sáng của đèn pin khỏi một cái cây trong bóng tối.
Kéo dài không gian
Thuyết tương đối rộng của Albert Einstein cho chúng ta biết vật chất và năng lượng có tác động kỳ lạ đến vũ trụ. Vật chất và năng lượng uốn cong và kéo dài không gian. Một vật thể càng nặng thì không gian càng bị kéo dài và uốn cong xung quanh nó.
Một vật thể có khối lượng lớn tạo ra một loại “thung lũng” hay hố trong không gian. Khi các vật thể đến gần, chúng rơi vào "thung lũng".
Hình minh họa Mặt Trời và Trái Đất trên một không gian bị bóp méo. Ảnh: LiveScience
Đó là lý do tại sao khi bạn đến đủ gần bất kỳ vật thể khối lượng nào, bao gồm cả Hố đen, bạn sẽ rơi về phía nó. Đó cũng là lý do tại sao ánh sáng không thể thoát ra khỏi Hố đen: các cạnh của hố quá dốc nên ánh sáng không đủ nhanh để thoát ra ngoài.
Thung lũng được tạo ra bởi Hố đen ngày càng dốc hơn khi bạn tiếp cận nó từ xa. Điểm mà tại đó, nó dốc đến mức ánh sáng không thể thoát ra được gọi là “chân trời sự kiện” (event horizon).
“Chân trời sự kiện” không chỉ thú vị đối với những người muốn trở thành nhà du hành thời gian: chúng còn thú vị đối với các nhà triết học, bởi vì chúng có ý nghĩa đối với cách chúng ta hiểu bản chất của thời gian.
Chân trời sự kiện là biên phía trong của không-thời gian gần một điểm kỳ dị, tất cả các loại vật chất nếu nằm dưới giới hạn này, kể cả các sóng điện từ đều không thể vượt ra ngoài để đến với người quan sát.
Kéo dài thời gian
Khi không gian bị kéo giãn thì thời gian cũng vậy. Đồng hồ ở gần vật có khối lượng lớn sẽ chạy chậm hơn đồng hồ ở gần vật có khối lượng nhỏ hơn nhiều.
Đồng hồ gần Hố đen sẽ kêu rất chậm so với đồng hồ trên Trái đất. Một năm ở gần Hố đen có thể tương đương 80 năm trên Trái Đất, như bạn có thể đã thấy minh họa trong phim Hố đen tử thần (2014).
Bằng cách này, Hố đen có thể được sử dụng để du hành tới tương lai. Nếu bạn muốn đến tương lai của Trái Đất, chỉ cần bay gần một Hố đen và sau đó quay trở lại Trái Đất.
Nếu bạn đến đủ gần tâm lỗ đen, đồng hồ của bạn sẽ chạy chậm hơn, nhưng bạn vẫn có thể thoát ra ngoài miễn là bạn không vượt qua “chân trời sự kiện”.
Vòng lặp thời gian
Còn quá khứ thì sao? Đây là nơi mọi thứ trở nên thực sự thú vị. Một Hố đen bẻ cong thời gian một cách kinh khủng. Hãy tưởng tượng bạn lấy một tờ giấy và nối hai đầu để tạo thành một vòng lặp. Đó là những gì một Hố đen có thể làm với thời gian.
Điều này tạo ra một cỗ máy thời gian tự nhiên. Nếu bằng cách nào đó bạn có thể đi vào vòng lặp, mà các nhà khoa học gọi là đường cong dạng thời gian khép kín, bạn sẽ thấy mình đang đi trên một quỹ đạo xuyên không gian bắt đầu trong tương lai và kết thúc trong quá khứ.
Bên trong vòng lặp, bạn cũng sẽ thấy rằng nguyên nhân và kết quả rất khó gỡ rối. Những điều trong quá khứ gây ra những điều xảy ra trong tương lai, điều này lại gây ra những điều xảy ra trong quá khứ.
Cuộc đuổi bắt
Bạn đã tìm thấy một lỗ đen và bạn muốn sử dụng một con tàu vũ trụ đáng tin cậy để quay lại thăm loài khủng long?
Có ba vấn đề. Đầu tiên, bạn chỉ có thể du hành vào quá khứ của Hố đen. Điều đó có nghĩa là nếu Hố đen được tạo ra sau khi loài khủng long đã tuyệt chủng, thì bạn sẽ không thể quay trở lại vào một thời điểm đã quá xa trong quá khứ.
Thứ hai, bạn có thể phải vượt qua “chân trời sự kiện” để vào vòng lặp. Điều này có nghĩa là để thoát khỏi vòng lặp tại một thời điểm cụ thể trong quá khứ, bạn cần phải thoát khỏi “chân trời sự kiện”. Điều đó có nghĩa là bạn phải di chuyển nhanh hơn cả ánh sáng, điều mà hiện tại là không tưởng.
Hình ảnh một ngôi sao không may mắn bị Hố đen "nghiền" thành những "sợi mì" quấn quanh nó. Bạn có chắc muốn lại gần Hố đen?
Thứ ba, và có lẽ là tồi tệ nhất, bạn và con tàu của bạn sẽ trải qua quá trình “hiệu ứng mì ống” (spaghettification). Nghe có vẻ ngon và hấp dẫn, nhưng nó không như những gì bạn đang nghĩ đâu. Khi bạn vượt qua “chân trời sự kiện”, bạn sẽ bị kéo căng ra, giống như một sợi mì. Trên thực tế, bạn có thể bị kéo giãn mỏng đến mức chỉ là một chuỗi nguyên tử xoắn ốc vào khoảng không.
Vì vậy, mặc dù thật thú vị khi nghĩ về các đặc tính uốn cong thời gian của các lỗ đen, nhưng trong tương lai gần, một chuyến thăm loài khủng long hay du hành đến tương lai vẫn chỉ là không tưởng mà thôi.
Xem thêm
Sáng kiến của anh Nguyễn Văn Trí (ngụ ấp Tân Xuân, xã Tân Phú, huyện...
Tin trong ngày - 21 giờ, 43 phút trước
Thực tế, tại nhiều chung cư, ban quản trị nhà chung cư lại đảm nhiệm một phần quản lý vận hành, điều này dẫn đến nhiều sai sót trong việc thực hiện nghĩa vụ...
Tin trong ngày - 21 giờ, 44 phút trước
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã có văn bản hướng dẫn tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng năm 2025 với nhiều điểm đáng lưu ý.
Đời sống số - 24 giờ, 43 phút trước
Đây là bài trắc nghiệm tâm lý trực giác giúp bạn khám phá điểm nổi bật nhất của bản thân trong mắt người khác – dựa vào loài hoa màu đỏ mà bạn bị...
Tin trong ngày - 24 giờ, 59 phút trước
Việc lựa chọn một ngành nghề phù hợp không chỉ là đam mê mà còn là bài toán kinh tế quan trọng. Nếu bạn là một người trẻ tài năng, mong muốn được khẳng...
Tin trong ngày - 1 ngày trước
Theo quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu sẽ giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm. Đây là một...
Địa chỉ ăn ngon - 38 phút trước
Trứng tuy rẻ nhưng lại có giá trị dinh dưỡng như thịt, có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau nên được nhiều người ưa chuộng. Nhà tôi một tuần ăn ít...
Chuyện làng sao - 52 phút trước
Khánh My từng tuyên bố cô sẽ thưởng 3 tỷ đồng cho ai đưa ra bằng chứng cô “dao kéo” để có sắc vóc đẹp nóng bỏng.
Tin trong ngày - 55 phút trước
Năm 2025, người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) cần nắm rõ các quy định về việc hoàn trả tiền đóng BHYT. Theo các quy định hiện hành, có bốn trường hợp cụ...
Tin trong ngày - 58 phút trước
Thay vì né tránh hay xua đuổi, nhiều nông dân Đắk Lắk đã nhìn ra tiềm năng kinh tế ẩn sau vẻ ngoài "rợn tóc gáy" và tiếng kêu đặc trưng của loài tắc...
Kiến thức - 59 phút trước
Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, với ô tô, trường hợp lùi xe, dừng xe, đỗ xe là những trường hợp bắt buộc phải bật xi nhan.
Chuyện làng sao - 1 giờ, 5 phút trước
Tin sao Việt 14/6/2025: Mới đây, Trấn Thành ghép ảnh so sánh và tìm ra điểm giống nhau giữa Lê Dương Bảo Lâm và Thanh Bạch. NSND tài hoa của nền điện ảnh và...
Đời sống số - 1 giờ, 18 phút trước
Cuộc sống luôn thay đổi và không phải lúc nào cũng như ý muốn của mình. Vậy lúc gặp khó khăn bạn phải đối mặt thế nào? Khi giàu sang bạn thể hiện ra...
Kiến thức - 1 giờ, 19 phút trước
Ngân hàng Vietcombank đã ra thông báo sẽ tạm ngừng các giao dịch rút tiền và chuyển tiền, cả tại quầy và trên dịch vụ ngân hàng điện tử đối với các tài khoản...
Chăm con - 1 giờ, 26 phút trước
Yêu thương đúng cách không phải là bao bọc hay nuông chiều, mà là dạy con biết đứng vững trên đôi chân của mình. Đôi khi, buông tay đúng lúc chính là món quà...
Đời sống số - 1 giờ, 27 phút trước
Người xưa nhấn mạnh sự thống nhất giữa con người và thiên nhiên. Ngày 15 tháng 6 là Chủ Nhật, ngày 20 tháng 5 âm lịch là năm Tỵ, tháng Nhâm Ngọ, ngày Dật...
Tin trong ngày - 1 giờ, 29 phút trước
Theo thông tin mới nhất từ Bộ Nội vụ, chính quyền cấp xã sau khi sắp xếp đơn vị hành chính dự kiến chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/7. Các đơn...
Kiến thức - 2 giờ, 35 phút trước
Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, mang đến tin vui cho hàng triệu người cao tuổi trên cả nước. Theo đó, một bộ phận người cao...
Tin trong ngày - 2 giờ, 56 phút trước
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung và sửa đổi mười luật về quản lý hành chính đã được Bộ Công an chủ trì xây dựng và hoàn thành liên quan đến hoạt động,...
Tin trong ngày - 2 giờ, 5 phút trước
Theo chia sẻ từ thủ khoa Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM (UEF) năm 2024, Võ Thị Yến Vy, trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay, kiến thức thôi chưa...
Kiến thức - 2 giờ, 16 phút trước
Từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, Luật BHXH 2024 chính thức có hiệu lực. Theo luật này, người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng đi định cư ở nước ngoài...
Dòng sự kiện - 2 giờ, 20 phút trước
UBND TP Hà Nội sẽ sử dụng nguồn kinh phí cải cách tiền lương năm 2025 của ngân sách cấp thành phố bổ sung để hỗ trợ cho những người nghỉ hưu trước tuổi,...
Kiến thức - 2 giờ, 24 phút trước
Trong trường hợp con ốm đau, cha mẹ được nghỉ bao nhiêu ngày để chăm sóc theo quy định mới.
Kiến thức - 2 giờ, 25 phút trước
Trong khi sự chú ý của giới đầu tư và truyền thông tài chính tập trung vào đà tăng chóng mặt của vàng và bạc, một "ông hoàng kim loại" khác đang âm thầm...
Kiến thức - 2 giờ, 25 phút trước
Vì khan hiếm và quá trình làm ra đặc sản này khá cầu kỳ nên mức giá cho 20g đã lên tới 208.000 NDT, tương đương 10,4 triệu NDT/kg (hơn 37 tỷ đồng).
Tin trong ngày - 3 giờ, 49 phút trước
Theo thông tin chính thức từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 sẽ áp dụng quy định cộng điểm khuyến khích trong xét tốt nghiệp cho những...