Làm sao đòi lại khi nhờ người khác đứng tên mua đất?

Theo chia sẻ của một độc giả, anh đã nhờ bố mẹ vợ đứng tên mua hộ một mảnh đất và hiện chỉ có bản ghi âm thỏa thuận nhờ mua nhà đất. Câu hỏi đặt ra là liệu anh có thể đòi lại quyền sở hữu mảnh đất này hay không?

Để làm rõ vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng Luật Kết Nối. Ông Hùng cho biết: "Việc nhờ người thân, bạn bè đứng tên sổ đỏ để thuận tiện trong các giao dịch thường được nhiều người lựa chọn. Khi tình cảm hai bên không có vấn đề gì, chuyện nhờ vả này cũng rất bình thường. Tuy nhiên, nhờ người khác đứng tên sổ đỏ tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng".

Luật sư Hùng nhấn mạnh, theo Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai 2024, việc đứng tên sổ đỏ là sự ghi nhận của Nhà nước về quyền của người sử dụng đất. Điều này đồng nghĩa với việc người đứng tên hộ được Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất và được hưởng đầy đủ các quyền lợi liên quan.

Nhờ người khác đứng tên mua đất, làm sao để đòi lại? (Ảnh minh hoạ)

"Như vậy, việc vợ chồng bạn nhờ bố mẹ vợ bạn đứng tên sổ đỏ đồng nghĩa với việc trao toàn quyền liên quan đến bất động sản đó cho bố mẹ bạn. Về mặt pháp lý, bố mẹ vợ bạn đứng tên trên Giấy chứng nhận được Nhà nước thừa nhận quyền sử dụng đất trong khi thực tế họ không phải là chủ của đất", Luật sư Hùng giải thích.

Khi tranh chấp xảy ra, Luật sư Hùng cho biết các bên bắt buộc phải trải qua quá trình hòa giải. Căn cứ Khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024 và Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, nếu hòa giải không thành tại UBND cấp xã nơi có đất, người tranh chấp có thể gửi đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân nơi có bất động sản để được giải quyết.

Trước tiên, người nhờ đứng tên nên tiến hành thỏa thuận với người đứng tên hộ về việc chuyển quyền sử dụng đất. Nếu đạt được thỏa thuận, hai bên có thể thực hiện chuyển quyền thông qua hợp đồng mua bán hoặc hợp đồng tặng cho có công chứng, chứng thực và sang tên tại Phòng tài nguyên môi trường thuộc UBND cấp huyện nơi có đất.

Trong trường hợp không thể thỏa thuận, người nhờ đứng tên có thể khởi kiện lên tòa án.

Luật sư Hùng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chứng minh quyền sở hữu thực sự: "Khi đó, bạn cần phải chứng minh được mình là chủ sở hữu nhà đất thật sự. Bạn cần cung cấp các giấy tờ, giao dịch chứng minh về thỏa thuận nhờ người đứng tên sổ đỏ và phải có người làm chứng. Nếu hai bên không có thỏa thuận bằng văn bản thì phải có các chứng cứ khác để chứng minh".

(Ảnh minh hoạ)

Tòa án sẽ xem xét kết quả xác minh nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất, hiện trạng sử dụng đất, cùng các chứng cứ, tài liệu mà các bên cung cấp để đưa ra phán quyết cuối cùng về chủ sở hữu thực sự của bất động sản.

Tuy nhiên, Luật sư Hùng cũng cảnh báo về những khó khăn trong việc chứng minh quyền sở hữu chỉ dựa trên bản ghi âm. "Nếu chỉ với chứng cứ chỉ là bản ghi âm, lịch sử giao dịch chuyển tiền về mặt pháp luật cũng chỉ chứng minh thực tế bạn có chuyển tiền nhờ bố mẹ vợ đứng tên hộ. Đây không phải là giao dịch trực tiếp mua bán giữa bạn và bố mẹ vợ, và cũng không có bất kì hợp đồng mua bán công chứng hợp pháp theo quy định pháp luật".

Trong trường hợp này, Luật sư Hùng khuyên nên cân nhắc khởi kiện đòi lại số tiền đã chuyển cho bố mẹ vợ, bởi chứng cứ hiện có có thể đủ sức thuyết phục tòa án. Ông cũng nhấn mạnh: "Thông thường, việc khởi kiện đòi lại nhà đất nhờ người khác đứng tên hộ sẽ mất khá nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Không ít trường hợp người nhờ người khác đứng tên bị mất trắng tài sản của mình".