Kiến trúc sư Việt Nam đứng sau thiết kế Dinh Độc Lập: Từng là người châu Á duy nhất đạt giải 'Khôi Nguyên La Mã', 'cha đẻ' hàng loạt công trình biểu tượng

Ngô Viết Thụ sinh ngày 17/09/1926 tại làng Lang Xá, Thừa Thiên - Huế, trong một gia đình trí thức. Mặc dù hoàn cảnh kinh tế khó khăn, ông được tiếp xúc với nền giáo dục truyền thống và sớm bộc lộ năng khiếu nghệ thuật. Sau khi tốt nghiệp trung học, ông theo học Trường Kiến trúc Đà Lạt, nơi đặt nền móng cho sự nghiệp kiến trúc lẫy lừng sau này.

Sau khi kết hôn với bà Võ Thị Cơ, ông được gia đình vợ tạo điều kiện sang Pháp du học. Thời gian học tập tại Trường Quốc gia Cao đẳng Mỹ thuật Paris là một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của Ngô Viết Thụ. Ông dành trọn tâm huyết cho việc học, miệt mài nghiên cứu và thực hành, từ chối những thú vui giải trí để tập trung vào chuyên môn.

Ngô Viết Thụ - một trong những kiến trúc sư hàng đầu của Việt Nam, là người thiết kế Dinh Độc Lập

Năm 1955, Ngô Viết Thụ bảo vệ thành công đồ án tốt nghiệp và tham gia cuộc thi danh giá "Giải thưởng lớn Rôma" (Prix de Rome), một cuộc thi uy tín dành cho các tài năng trẻ trong lĩnh vực nghệ thuật. Với thành tích học tập xuất sắc, ông được đặc cách vào thẳng vòng chung kết.

Trong cuộc thi, ông quyết định chọn đề tài thiết kế một ngôi thánh đường bên bờ Địa Trung Hải. Tuy nhiên, nhận thấy thiết kế ban đầu không phù hợp với xu hướng hiện đại, ông đã quyết định thay đổi hoàn toàn ý tưởng và vẽ lại đồ án theo phong cách hiện đại. Trong điều kiện thời gian eo hẹp, ông đã tự chế tạo một thiết bị vẽ nhanh để hoàn thành đồ án trong vòng chưa đầy một tuần.

Kết quả, Ngô Viết Thụ đã xuất sắc giành giải "Khôi nguyên La Mã" với số phiếu áp đảo 28/29 từ Ban giám khảo, trở thành người châu Á duy nhất từng đạt được vinh dự này. Giải thưởng này không chỉ là sự ghi nhận cho tài năng của ông mà còn là niềm tự hào cho nền kiến trúc Việt Nam.

Sau khi nhận giải thưởng, Ngô Viết Thụ được tài trợ nghiên cứu về quy hoạch và kiến trúc tại cung điện Medicis ở Rome. Ông cũng có cơ hội tham gia các triển lãm kiến trúc lớn, được các nguyên thủ quốc gia Pháp và Ý đánh giá cao.

Sau khi trở về Việt Nam, Ngô Viết Thụ đã có những đóng góp to lớn cho nền kiến trúc nước nhà. Ông là tác giả của nhiều công trình quan trọng, mang đậm dấu ấn kiến trúc Việt Nam hiện đại và hài hòa với văn hóa dân tộc.

Trong số các công trình tiêu biểu của ông, Dinh Độc Lập là công trình nổi tiếng nhất và được xem là biểu tượng của Sài Gòn. Thiết kế của Dinh Độc Lập thể hiện rõ nét quan niệm kiến trúc Việt hiện đại, không theo trường phái cổ điển mà vẫn giữ được sự hài hòa và mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Ngoài Dinh Độc Lập, Ngô Viết Thụ còn thiết kế nhiều công trình quan trọng khác như Viện Đại học Huế, nhà thờ Phủ Cam (Huế), Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt, chợ Đà Lạt, Trường Đại học Nông nghiệp Sài Gòn, Trường Đại học Y khoa Sài Gòn, công trường Mê Linh, Bệnh viện Sông Bé 500 giường, khách sạn Century Huế và phác thảo chùa Trúc Lâm Đà Lạt.

Không chỉ là một kiến trúc sư tài ba, Ngô Viết Thụ còn là một nhà quy hoạch đô thị xuất sắc. Ông đã có những đóng góp quan trọng vào quy hoạch tổng mặt bằng của Hà Nội (đến năm 2000) và quy hoạch Hải Phòng, góp phần vào sự phát triển của hai thành phố lớn ở Việt Nam.

Một yếu tố quan trọng trong phong cách thiết kế của Ngô Viết Thụ là sự am hiểu sâu sắc về phong thủy. Ông khéo léo áp dụng các nguyên tắc phong thủy vào từng bản vẽ, tạo ra những công trình không chỉ đẹp mắt mà còn mang lại sự hài hòa và may mắn. Ví dụ, thiết kế của Dinh Độc Lập mang hình chữ "Cát", tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng, được xây dựng trên long mạch, với mong muốn mang lại phúc lộc cho toàn xã hội.