Hơn 3 tháng nữa, 'thành phố trong thành phố' đầu tiên của Việt Nam dự kiến sẽ 'mất tên' khỏi bản đồ hành chính

Thông tin mới nhất trên báo Dân trí cho biết, sau khi tiến hành sửa đổi Hiến pháp, dự kiến sẽ có 696 đơn vị hành chính cấp huyện dừng hoạt động từ ngày 1/7/2025.

Trong số đó sẽ có 85 thành phố thuộc tỉnh và 2 thành phố thuộc TP trực thuộc Trung ương.

2 thành phố thuộc TP trực thuộc Trung ương gồm có TP. Thủ Đức (TP. HCM) và TP. Thủy Nguyên (TP. Hải Phòng).

Hành trình 3 năm của một TP đặc biệt

Dự kiến ngày 1/7/2025 có thể sẽ là dấu mốc chấm dứt sự tồn tại của TP. Thủ Đức - thành phố trong thành phố đầu tiên tại Việt Nam. Dù mới chính thức thành lập từ đầu năm 2021, TP. Thủ Đức đã kịp để lại những dấu ấn quan trọng về phát triển kinh tế, đô thị và tầm nhìn quy hoạch mang tính đột phá trong chiến lược mở rộng không gian và năng lực cạnh tranh của TP. HCM.

Từ một "giấc mơ" quy hoạch trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo phía Đông, TP. Thủ Đức nay đứng trước nguy cơ bị xóa khỏi bản đồ hành chính. Trong bối cảnh đó, nhìn lại vai trò, thế mạnh và những thành tựu chưa trọn của TP. Thủ Đức là điều cần thiết, không chỉ để tiếc nuối, mà còn để rút ra những bài học giá trị cho tương lai.

Dự kiến sau ngày 1/7/2025, sẽ không còn cái tên TP. Thủ Đức trên bản đồ hành chính

TP. Thủ Đức nằm ở cửa ngõ phía Đông TP. HCM, là trung tâm kết nối trực tiếp với các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam như Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu. Với diện tích hơn 211km2, thành phố này chiếm gần 1/10 diện tích của toàn TP. HCM.

Thủ Đức tiếp giáp với các trục giao thông huyết mạch như Xa lộ Hà Nội, cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây và tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), đóng vai trò như "bàn tay vươn dài" kết nối đô thị trung tâm với các vệ tinh công nghiệp và công nghệ cao.

TP. Thủ Đức đã đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng giao thông, tạo nên mạng lưới kết nối hiệu quả với các khu vực khác trong TP. HCM. Một trong những công trình tiêu biểu là cầu Thủ Thiêm 1, dài 1.250m với 6 làn xe, nối liền quận Bình Thạnh và TP. Thủ Đức, giúp kết nối khu đô thị mới Thủ Thiêm với trung tâm thành phố.

Ngoài ra, cầu Ba Son (trước đây là cầu Thủ Thiêm 2) đã được khánh thành, nối quận 1 với khu đô thị mới Thủ Thiêm, góp phần giảm tải giao thông và thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực.

Các dự án cầu Thủ Thiêm 3 và 4 cũng đang được triển khai, lần lượt kết nối quận 4 và quận 7 với khu đô thị mới Thủ Thiêm, hứa hẹn sẽ hoàn thiện mạng lưới giao thông và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của TP. HCM.

Bên cạnh đó, TP. Thủ Đức còn chú trọng phát triển các dự án cầu khác như cầu Bà Cả, cầu Kỳ Hà 3 và cầu vượt tại nút giao Mỹ Thủy, nhằm cải thiện hạ tầng giao thông và giảm ùn tắc tại các khu vực trọng điểm.

Hiện tại, Thủ Đức có dân số gần 1,2 triệu người, tương đương quy mô của một tỉnh cỡ trung tại Việt Nam. Mật độ dân cư cao, cùng cơ cấu dân số trẻ và tầng lớp trung lưu phát triển nhanh, tạo động lực lớn cho các lĩnh vực giáo dục, y tế, dịch vụ tài chính và bất động sản.

Khu vực này quy tụ nhiều trường đại học trọng điểm như Đại học Quốc gia TP. HCM, Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM, cùng với đó là các trung tâm nghiên cứu, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

TP sáng tạo của đô thị đặc biệt

TP. Thủ Đức được định vị là "thành phố sáng tạo", là nơi kết hợp giữa công nghệ cao, tài chính – thương mại, logistics và nghiên cứu đào tạo. Các khu vực như Khu Công nghệ cao (SHTP), Khu đô thị Thủ Thiêm và Khu Đại học Quốc gia TP. HCM được xem là 3 trụ cột quan trọng của chiến lược phát triển thành phố.

Thủ Đức chiếm tới 30% GRDP của toàn TP. HCM và đóng góp không nhỏ vào nguồn thu ngân sách. Sự hiện diện của các tập đoàn đa quốc gia như Intel, Samsung, Schneider Electric... tại Khu Công nghệ cao càng khẳng định vị thế là trung tâm thu hút FDI quan trọng nhất của TP. HCM trong những năm gần đây.

Không phải ngẫu nhiên TP. HCM chọn Thủ Đức để thí điểm mô hình "thành phố trong thành phố". Đây là nỗ lực nhằm "giải phóng" không gian quản lý hành chính để tập trung vào điều hành kinh tế quy mô lớn và chuyên sâu hơn, phù hợp với xu hướng đô thị hóa cao và nhu cầu cạnh tranh toàn cầu.

Cầu Thủ Thiêm 2 nối TP. Thủ Đức với quận 1 được xem là một biểu tượng mới của TP. HCM

Thủ Đức không chỉ là biểu tượng của sự năng động mà còn là nơi thử nghiệm các mô hình quản trị mới, như chính quyền số, quản lý đô thị thông minh, quy hoạch giao thông tích hợp và phát triển đô thị đa trung tâm.

Sau hơn 3 năm tồn tại, TP. Thủ Đức đã định hình được cơ sở hạ tầng, tạo đà phát triển rõ rệt về bất động sản, thu hút đầu tư và dịch vụ công nghệ cao. Tuy nhiên, mô hình "thành phố trong thành phố" chưa kịp đi vào vận hành một cách toàn diện thì phải đối diện với việc tái cơ cấu bộ máy theo định hướng tổ chức chính quyền hai cấp.

TP. Thủ Đức không chỉ đóng vai trò là trung tâm kết nối giao thông mà còn là khu vực phát triển kinh tế năng động, với sự hiện diện của nhiều khu công nghệ cao, khu đô thị hiện đại và trung tâm nghiên cứu. Sự phát triển của TP. Thủ Đức đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và nâng cao chất lượng sống của người dân TP. HCM.

Việc TP. Thủ Đức có thể bị xóa sổ từ 1/7/2025 không chỉ là một quyết định hành chính nhằm thích ứng với nhu cầu phát triển đô thị hiện đại.

Dù tương lai hành chính còn nhiều thay đổi, TP. Thủ Đức vẫn là hình ảnh tiêu biểu của một đô thị mới đang vươn lên – nơi hội tụ của công nghệ, sáng tạo và trí tuệ trẻ. Những giá trị đã xây dựng tại Thủ Đức sẽ không mất đi mà có thể sẽ tiếp tục được kế thừa trong một mô hình tổ chức mới, phù hợp hơn với bối cảnh phát triển quốc gia.

TP. Thủ Đức có thể sớm không còn là một đơn vị hành chính riêng biệt, nhưng di sản của nó về ý tưởng, tầm nhìn và nỗ lực thay đổi sẽ còn được nhắc đến lâu dài trong tiến trình hiện đại hóa đô thị Việt Nam.