Hầm xuyên núi dài nhất Việt Nam: Nắm giữ kỷ lục Đông Nam Á suốt 20 năm, chi phí hơn 3.000 tỷ đồng

Là ranh giới tự nhiên giữa Thừa Thiên - Huế và TP Đà Nẵng, có chiều dài hơn 21km. Đèo Hải Vân nối Đà Nẵng với Thừa Thiên Huế là nỗi ám ảnh cánh tài xế đường dài và người dân, mỗi khi đi qua miền Trung những năm thập niên 80 - 90 của thế kỷ trước. Cung đường đèo dài hơn 21km với độ dốc lớn, đường cua nhỏ thường xuyên xảy ra tai nạn và ách tắc giao thông, dù lưu lượng mới chỉ 1.000 phương tiện/ngày.

Thế nhưng bắt đầu từ ngày 5/6/2005, điều ấy đã vĩnh viễn trở thành quá khứ sau hơn 1.600 ngày đêm nằm sương đội gió. Công trình hầm đường bộ Hải Vân được khánh thành và đưa vào hoạt động, bỏ lại sau lưng hơn 21km đường đèo quanh co nguy hiểm.

Sơ đồ hệ thống hầm giao thông và trang thiết bị trong hầm Hải Vân.

Chính phủ đã nghiên cứu tiền khả thi dự án đường hầm qua đèo Hải Vân từ năm 1996, đến năm 1998 Thủ tướng Chính phủ đã chính thức phê duyệt cho phép đầu tư xây dựng với tổng vốn đầu tư hơn 250 triệu USD từ nguồn vốn vay của của Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC) và một phần đối ứng của Nhà nước.

Ngày 27/8/2000, hầm Hải Vân được Thủ tướng nhấn nút phát lệnh khởi công. Hầm chính được thiết kế dài gần 6,3km; rộng 11,9m; cao 7,5m; tĩnh không thông xe 4,95m. Mặt đường có 2 làn xe, bề rộng mỗi làn 3,75m. Đường dành cho người bảo dưỡng rộng 1m, dọc hầm có 18 điểm mở rộng để đỗ xe khẩn cấp.

Miệng hầm phía Nam đèo (thuộc địa phận Đà Nẵng) do liên danh Công ty Xây dựng Dong Ah (Hàn Quốc) và Tổng Công ty Xây dựng Sông Đà (Bô Xây dựng) thi công; phía Bắc (Thừa Thiên Huế) do liên danh nhà thầu Hazama (Nhật Bản) và Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 6 (Cienco 6, Bộ Giao thông vận tải), đảm nhận.

Hầm Hải Vân.

Hầm đường bộ qua đèo Hải Vân là hầm đường bộ dài nhất Đông Nam Á và là một trong 30 hầm đường bộ lớn và dài trên thế giới tại thời điểm thông xe (ngày 5/6/2005).

Với tổng chi phí đầu tư hơn 127 triệu USD (hơn 3.000 tỷ đồng), hầm Hải Vân được xây dựng nhằm giải quyết triệt để những khó khăn, nguy hiểm cho người và phương tiện khi tham gia giao thông trên tuyến Quốc lộ 1A đoạn qua đèo Hải Vân thuộc địa phận ranh giới giữa tỉnh Thừa Thiên - Huế và TP. Đà Nẵng.

Theo thống kê, bình quân mỗi ngày đêm có khoảng 6.500 lượt xe lưu thông qua hầm Hải Vân; những ngày Lễ, Tết con số đó có thời điểm tăng gấp đôi. Thay vì mất gần 1 giờ đồng hồ "leo lên rồi tuột dốc" con đường đèo 22km, giờ đây, những người lái xe trên lộ trình Bắc-Nam chỉ mất 10-15 phút để "vượt đèo Hải Vân" trên đoạn đường hầm dài hơn 12km.

Bên trong hầm Hải Vân.

Hầm đường bộ Hải Vân đi vào vận hành đã giúp phát triển kinh tế cho TP Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế. Bên cạnh đó, hầm Hải Vân còn góp phần hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông hành lang kinh tế Đông - Tây, góp phần đưa khu vực miền Trung - Tây Nguyên Việt Nam có thể giao thương với khu vực Đông Nam Á, từ đó góp phần hội nhập quốc tế.

Để giảm áp lực cho hầm Hải Vân, tháng 4/2016 lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải đã đồng ý cho CTCP Đèo Cả triển khai dự án hầm đường bộ Hải Vân 2 dài 6.292 m, được thiết kế với chiều rộng 9,7 m; bao gồm 2 làn xe rộng 7 m, đường bộ hành, nằm song song với hầm Hải Vân 1. Ngày 11/1/2021, hầm đường bộ Hải Vân 2 được đưa vào khai thác.