Hà Nam và Nam Định được tách ra từ tỉnh nào?

Năm 1965, một sự kiện quan trọng đã diễn ra khi Uỷ ban thường vụ Quốc hội quyết định hợp nhất hai tỉnh Nam Định và Hà Nam thành tỉnh mới, mang tên Nam Hà. Điều này đánh dấu một giai đoạn lịch sử chung của hai tỉnh, cùng nhau phát triển dưới một đơn vị hành chính thống nhất.

Tuy nhiên, sự hợp nhất này không dừng lại ở đó. Năm 1975, tỉnh Nam Hà tiếp tục được sáp nhập với tỉnh Ninh Bình, tạo thành một tỉnh lớn hơn mang tên Hà Nam Ninh. Đây là một bước ngoặt lớn trong lịch sử hành chính của khu vực, khi ba tỉnh cùng sát nhập vào một.

Tỉnh nào tách Hà Nam và Nam Định ra thành hai tỉnh riêng lẻ?

Một góc thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định.

Nhưng sau 16 năm sáp nhập, đến năm 1991, một sự thay đổi lớn lại xảy ra. Tỉnh Hà Nam Ninh được tách ra thành hai tỉnh: Nam Hà và Ninh Bình. Năm năm sau, vào năm 1996, tỉnh Nam Hà lại tiếp tục được chia tách, để tái lập hai tỉnh Hà Nam và Nam Định như chúng ta thấy ngày nay. Hà Nam khi đó bao gồm thị xã Phủ Lý (đổi tên từ thị xã Hà Nam) và 5 huyện; còn Nam Định gồm thành phố Nam Định và 6 huyện.

Hà Nam - Tỉnh nhỏ thứ hai Việt Nam

Sau quá trình chia tách, Hà Nam trở thành tỉnh có diện tích nhỏ thứ hai Việt Nam, chỉ với hơn 860 km2, chỉ lớn hơn tỉnh Bắc Ninh (832km2). Dù có diện tích khiêm tốn, Hà Nam lại có vị trí địa lý quan trọng, nằm cách trung tâm thủ đô Hà Nội hơn 50km và được xem là cửa ngõ phía Nam của thủ đô. Hà Nam giáp với Hà Nội ở phía bắc, Hưng Yên và Thái Bình ở phía đông, Nam Định và Ninh Bình ở phía nam, và Hòa Bình ở phía tây.

Không chỉ vậy, Hà Nam còn là vùng đất giàu truyền thống văn hóa, với nền văn minh lúa nước lâu đời và nhiều loại hình nghệ thuật dân gian phong phú như chèo, hát chầu văn, hầu bóng, ca trù. Đây cũng là nơi có nhiều lễ hội truyền thống và di tích lịch sử, thu hút du khách thập phương.

Một góc thành phố Phủ Lý, Hà Nam.

Hà Nam còn là quê hương của nhiều nhân vật lịch sử và văn hóa. Trong đó, làng Đại Hoàng, nằm sát dòng Châu Giang, là một địa danh đặc biệt, được biết đến như là nguyên mẫu của làng Vũ Đại trong các tác phẩm văn học nổi tiếng của nhà văn Nam Cao, như Chí Phèo, Lão Hạc... Làng Đại Hoàng thuộc thôn Nhân Hậu, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, nơi nhà văn Nam Cao đã sinh ra và lớn lên.

Về địa hình, Hà Nam có nhiều đồi núi và sông ngòi chảy qua, tạo nên một cảnh quan thiên nhiên đặc biệt đẹp.

Theo số liệu điều tra dân số năm 2019, tỉnh Hà Nam có 802.200 người, chiếm 3,8% dân số của đồng bằng sông Hồng. Mật độ dân số của tỉnh là 954 người/km2, có 81% dân số sống ở nông thôn. Đa số dân số Hà Nam là người Kinh, cùng với các dân tộc thiểu số như Dao, Mường, Thái, Nùng…

Hà Nam là vùng đất có bề dày lịch sử - văn hóa với kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đồ sộ, mang đậm bản sắc vùng đồng bằng Bắc Bộ. Với gần 2.000 di tích các loại, trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 95 di tích xếp hạng cấp quốc gia và 133 di tích cấp tỉnh; 3 bảo vật quốc gia; 12 di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu được ghi vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; hơn 100 lễ hội truyền thống, 40 làng nghề thủ công truyền thống... Cùng với đó là hệ thống sông núi, hang động nổi tiếng như: hồ Tam Chúc, hồ Ba Hang, núi Đọi - sông Châu, núi Cấm - Ngũ Động Sơn... đang là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành các sản phẩm du lịch mang đặc trưng như: sản phẩm du lịch nông thôn với các làng nghề truyền thống: làng cá kho Đại Hoàng, làng Trống Đọi Tam, làng lụa Nha Xá... Du lịch văn hóa - tâm linh, lễ hội: chùa Bà Đanh, đền Trần Thương, chùa Long Đọi Sơn, đền Lảnh Giang, chùa Địa Tạng Phi Lai, Từ đường Nguyễn Khuyến, Khu tưởng niệm nhà văn - liệt sĩ Nam Cao; Lễ hội Tịch Điền, lễ phát lương Đền Trần Thương.

Đặc biệt là Khu du lịch Tam Chúc, điểm nhấn nổi bật của du lịch Hà Nam. Khu du lịch quốc gia Tam Chúc có tổng diện tích rộng 5.100ha, nơi có cảnh đẹp thiên tạo nguyên sơ, hùng vĩ. Tam Chúc được đánh giá là điểm đến du lịch hấp dẫn mang tầm quốc tế bởi những lợi thế tuyệt đối về cảnh quan thiên nhiên, nằm trong hệ của dải núi đá vôi hùng vĩ, là một trong những điểm kết nối di sản có giá trị Chùa Hương - Chùa Tam Chúc - Chùa Bái Đính.