Thứ năm, 24/07/2025
Gia tộc của Huyện Sỹ Lê Phát Đạt nổi danh là người giàu có bậc nhất Nam Kỳ Lục tỉnh
Ông tên thật là Lê Nhứt Sỹ (1841 – 1900), sinh ra trong một gia đình theo đạo Công giáo tại Cầu Kho, Sài Gòn, quê gốc ở Bình Lập, Tân An, Long An. Vì hoàn cảnh khó khăn, thuở nhỏ ông làm nghề lái đò chở lương thực thuê cho dân làng. Một linh mục người Pháp tên Moulin thương cảm hoàn cảnh nên nhận ông làm con đỡ đầu, đưa vào học trường dòng. Nhờ sự dìu dắt này, ông có cơ hội theo học tại trường dòng Penang (Mã Lai), nơi chuyên đào tạo tu sĩ Công giáo cho xứ Đông Dương và Đông Nam Á. Nhờ đó, ông thông thạo tiếng Latinh, tiếng Pháp, tiếng Hoa và chữ Quốc ngữ – khi ấy vẫn còn sơ khai.
Vợ chồng ông Lê Phát Đạt.
Trong quá trình học tập, vì trùng tên với một thầy giáo, ông được đổi tên thành Lê Phát Đạt. Sau khi về nước, với vốn ngoại ngữ vững vàng, ông được chính quyền thuộc địa bổ nhiệm làm thông ngôn (phiên dịch viên), sau đó là Ủy viên Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ từ năm 1880. Nhờ được phong huyện hàm, ông được gọi là Huyện Sỹ. Dù đổi tên, người dân vẫn quen gọi ông theo tên cũ, từ đó cái tên Huyện Sỹ Lê Phát Đạt trở nên gắn bó với cuộc đời ông.
Xuất thân bình thường nhưng Huyện Sỹ nhanh chóng trở thành người giàu có bậc nhất Sài Gòn. Theo tài liệu ghi chép, vào thời điểm dân cư bỏ ruộng đất đi tản mác vì chiến tranh, chính quyền thực dân bán phát mãi đất đai với giá rẻ, nhưng ít người có khả năng mua. Do làm việc trong bộ máy cai trị, ông buộc phải chạy vạy tiền bạc để mua lại. Không ngờ, đất đai mua được liên tục trúng mùa, giúp ông trở thành một trong những điền chủ lớn nhất Nam Kỳ.
Học giả Vương Hồng Sển, trong cuốn Sài Gòn năm xưa, cũng nhắc đến sự may mắn trong quá trình làm giàu của ông: “Tương truyền buổi đầu, Tây mới qua, dân cư tản mác. Pháp phát mãi ruộng đất vô thừa nhận, giá bán rẻ mạt mà vẫn không có người đấu giá… Thế rồi, nài ép Lê Phát Đạt, ông bất đắc dĩ phải chạy bạc mua liều. Nào ngờ vận đỏ, ruộng trúng mùa liên tiếp mấy năm liền”. Nhờ sự giàu có nhanh chóng, trong nhà Huyện Sỹ luôn treo câu đối dạy con cháu: “Cần dữ kiệm, trị gia thượng sách / Nhẫn nhi hòa, xử thế lương đồ”.
Có những lời đồn cho rằng cơ ngơi đồ sộ của ông tại Tân An được xây dựng trên "thế đất hàm rồng", nhờ vậy gia đình ông ngày càng phát đạt. Tuy nhiên, phần lớn tài sản về sau được ông dành cho nông nghiệp và hoạt động truyền bá đạo Công giáo.
Ngày cưới cháu gái là Nam Phương Hoàng hậu tặng 20.000 lượng vàng
Về gia đình, vợ ông là bà Huỳnh Thị Tài, các con gồm Lê Thị Bính (mẹ của Hoàng hậu Nam Phương), Lê Phát An, Lê Phát Thanh, Lê Phát Vĩnh, Lê Phát Tân... đều tiếp tục phát triển sự nghiệp điền chủ, sở hữu nhiều đất đai tại Tân An, Đức Hòa, Đức Huệ, Đồng Tháp Mười. Đặc biệt, con trai trưởng Lê Phát An được vua Bảo Đại phong tước An Định Vương, trở thành người duy nhất trong lịch sử Nam Kỳ dù không phải hoàng thân hay quốc thích vẫn được phong tước vị cao quý trong triều đình.
Tài sản của gia đình ông Lê Phát Đạt nhiều đến mức ông đã bỏ tiền xây dựng hai nhà thờ ngay trên đất của mình là Nhà thờ Chợ Đũi (nay là Nhà thờ Huyện Sỹ, quận 1) và Nhà thờ Chí Hòa (Gò Vấp). Con trai ông, kỹ sư Lê Phát Thanh, cũng tiếp tục truyền thống gia đình, bỏ tiền xây dựng Nhà thờ Hạnh Thông Tây tại góc Quang Trung – Lê Văn Thọ, Gò Vấp. Tất cả các nhà thờ này đều nằm trên đất của ông. Ngày nay, nếu đi xe máy từ Nhà thờ Huyện Sỹ đến Nhà thờ Hạnh Thông Tây phải mất gần một tiếng, đủ để hình dung vùng đất của ông mênh mông đến mức nào.
Bà Nguyễn Hữu Thị Lan đã được gia đình bên ngoại tặng một triệu đồng tiền mặt, tương đương 20.000 lượng vàng để làm của hồi môn khi kết hôn với vua Bảo Đại.
Mức độ giàu có của gia đình Huyện Sỹ còn được đồn thổi là lớn hơn rất nhiều lần so với vua Bảo Đại. Vậy nên mới có câu chuyện là vào năm 1934, nhân dịp gả cô cháu gái Nguyễn Hữu Thị Lan, tức Nam Phương Hoàng hậu về Huế, Lê Phát An đã tặng cho Nguyễn Hữu Thị Lan một triệu đồng tiền mặt để làm của hồi môn. Nếu quy đổi thì 1 triệu đồng lúc bấy giờ có giá vàng khoảng 50 đồng/lượng thì món quà này tương đương 20.000 lượng vàng. Gia đình Nguyễn Hữu Hào, cha của Nam Phương hoàng hậu, rể của Huyện Sỹ cũng được cho là giàu có hơn vua Bảo Đại.
Bên cạnh đó, một điều đáng ngưỡng mộ của gia đình Huyện Sỹ là dù vô cùng giàu có nhưng họ lại không có lối sống xa hoa, tiêu xài hoang phí. Để nhắc nhở con cháu trong gia đình, ông treo câu đối trong nhà: "Cần dữ kiệm, trị gia thượng sách. Nhẫn nhi hòa, xử thế lương đồ". (Tạm dịch: Trong gia đình phải chăm chỉ và tiết kiệm. Xử thế với người ngoài phải hòa hoãn và nhẫn nhịn).
Ngày nay tại góc đường Tôn Thất Tùng - Nguyễn Trãi, quận 1, TP HCM, nhà thờ giáo họ Chợ Đũi mỗi ngày vẫn đón hàng trăm người đi lễ, tham quan. Trải qua hơn trăm năm, người Sài Gòn vẫn quen gọi đây là Nhà thờ Huyện Sỹ như để tưởng nhớ người đã bỏ 1/7 gia sản ra xây dựng.
Có những trường hợp sẽ được đi thẳng đến tuyến trên mà vẫn được hưởng...
Kiến thức - 21 giờ, 10 phút trước
Việc cấp sổ đỏ đối với trường hợp không có sổ hộ khẩu tại địa phương được quy định khá cụ thể và rõ ràng trong luật định.
Tin trong ngày - 21 giờ, 10 phút trước
Tận dụng lợi thế nguồn nước khoáng và cảnh quan thiên nhiên, nơi này tập trung phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với đô thị hóa.
Tin trong ngày - 22 giờ, 8 phút trước
Ngày 18/7, Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng đã phản hồi ý kiến cử tri trên cổng góp ý của thành phố liên quan đến tiến độ triển khai dự án Quảng trường -...
Tin trong ngày - 22 giờ, 8 phút trước
Trong 20 năm qua, loại cá này đã vươn lên trở thành mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, chiếm hơn 95% thị phần toàn cầu.
Tin trong ngày - 22 giờ, 9 phút trước
Năm 2025 là năm đầu tiên các trường cao đẳng trở về quản lý của Bộ Giáo dục và đào tạo (GD-ĐT) sau thời gian dài thuộc Bộ Lao động - Thương binh và...
Kiến thức - 1 giờ, 28 phút trước
Liệu con người có thực sự xuống địa ngục để đoàn tụ với gia đình sau khi chết? Các nhà khoa học đã giải đáp được bí ẩn này!
Kiến thức - 2 giờ, 19 phút trước
Nghiên cứu tâm lý hé lộ, người có không gian sống hỗn độn thường sở hữu khả năng tư duy vượt trội hơn 50% so với người ngăn nắp.
Chuyện làng sao - 8 giờ, 24 phút trước
Lý Hùng hiện đang sống cùng gia đình trong căn biệt thự 3 tầng lầu với diện tích khoảng 700m2 tại TP. HCM.
Yêu - 8 giờ, 24 phút trước
Đàn ông thừa nhận có thể ngoại tình mà không cần lý do, trong khi phụ nữ nói rằng họ chỉ tìm đến người thứ ba khi cảm thấy hôn nhân đã "chết".
Chăm sóc sức khỏe - 9 giờ, 32 phút trước
"Gần đây tôi phải dậy đi vệ sinh ba hoặc bốn lần một đêm, và giấc ngủ của tôi không được tốt. Có phải vì tôi đang già đi không?".
Chuyện làng sao - 9 giờ, 20 phút trước
Khi nhận về không ít lời chê bai về ngoại hình mới toanh, Ốc Thanh Vân đã gấp rút lên tiếng.
Chuyện làng sao - 9 giờ, 21 phút trước
Theo tìm hiểu, căn hộ của NTK Công Trí nằm ở khu vực có giá cực đắt đỏ tại trung tâm TP. HCM.
Chuyện làng sao - 9 giờ, 24 phút trước
Nhiều nghệ sĩ đã gửi những lời chúc tốt đẹp nhất sau khi biết tin vui của gia đình nữ MC nổi tiếng.
Kiến thức - 10 giờ, 5 phút trước
Từ 1/1/2025 áp theo quy định mới, nếu xe máy mà không có đủ bộ phận này sẽ bị CSGT xử phạt hành chính.
Tin trong ngày - 10 giờ, 5 phút trước
Thời gian tối đa được bảo lưu kết quả do cơ sở đào tạo quy định, nhưng không ít hơn 3 năm đối với người quy định tại điểm a khoản 1 Điều 10...
Dòng sự kiện - 10 giờ, 5 phút trước
Căn cứ theo Nghị định 29, Trưởng thôn, Tổ trưởng dân phố có được hưởng chính sách tinh giản biên chế hay không?
Đời sống số - 10 giờ, 7 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 24/7/2025.
Tin trong ngày - 11 giờ, 10 phút trước
Theo quy định mới của Bộ Thông tin và Truyền thông và các nhà mạng như Viettel, Vinaphone, Mobifone, từ nay đến trước 1/8/2025, sẽ có 5 trường hợp mà số điện thoại chính...
Chăm con - 11 giờ, 11 phút trước
Nhiều bậc cha mẹ thường rơi vào tình huống quen thuộc là chỉ cần thấy con mắc lỗi hay không nghe lời là lập tức nổi giận, lớn tiếng quát mắng. Nhưng sau những...
Tin trong ngày - 11 giờ, 11 phút trước
Sân bay Gia Bình dự kiến sẽ rộng hơn sân bay Nội Bài và sân bay Tân Sơn nhất, chỉ đứng sau sân bay Long Thành.
Tin trong ngày - 11 giờ, 12 phút trước
Phía công an cảnh báo loạt số điện thoại sau: 02455557665, 02366888766,.. người dân chú ý cảnh giác tuyệt đối không nghe máy, không kết bạn Zalo để tránh bị lừa tiền.
Tin trong ngày - 11 giờ, 12 phút trước
Hiện đã có gần 100 cơ sở giáo dục đại học công bố điểm sàn nhận hồ sơ xét tuyển. Trong đó có nhiều ngành với điểm sàn thấp "kỷ lục". Thí sinh cần...
Đời sống số - 14 giờ, 1 phút trước
Thời tiết là biểu hiện của tự nhiên, người xưa đã mô phỏng nó bằng con giáp và các tiết khí. Ngày 24 tháng 7 là thứ Năm, ngày 30 tháng 6 âm lịch,...
Đời sống số - 14 giờ, 20 phút trước
Đây là một bài trắc nghiệm tâm lý mang tính biểu tượng, thông qua hình ảnh cây cổ thụ để khám phá vận mệnh tương lai của con cái bạn, cụ thể là liệu...
Tin trong ngày - 15 giờ, 34 phút trước
Bộ Nội vụ tiến hành lấy ý kiến rộng rãi cho dự thảo Nghị định quy định về mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động,...