Thứ bảy, 26/07/2025
Gia tộc của Huyện Sỹ Lê Phát Đạt nổi danh là người giàu có bậc nhất Nam Kỳ Lục tỉnh
Ông tên thật là Lê Nhứt Sỹ (1841 – 1900), sinh ra trong một gia đình theo đạo Công giáo tại Cầu Kho, Sài Gòn, quê gốc ở Bình Lập, Tân An, Long An. Vì hoàn cảnh khó khăn, thuở nhỏ ông làm nghề lái đò chở lương thực thuê cho dân làng. Một linh mục người Pháp tên Moulin thương cảm hoàn cảnh nên nhận ông làm con đỡ đầu, đưa vào học trường dòng. Nhờ sự dìu dắt này, ông có cơ hội theo học tại trường dòng Penang (Mã Lai), nơi chuyên đào tạo tu sĩ Công giáo cho xứ Đông Dương và Đông Nam Á. Nhờ đó, ông thông thạo tiếng Latinh, tiếng Pháp, tiếng Hoa và chữ Quốc ngữ – khi ấy vẫn còn sơ khai.
Vợ chồng ông Lê Phát Đạt.
Trong quá trình học tập, vì trùng tên với một thầy giáo, ông được đổi tên thành Lê Phát Đạt. Sau khi về nước, với vốn ngoại ngữ vững vàng, ông được chính quyền thuộc địa bổ nhiệm làm thông ngôn (phiên dịch viên), sau đó là Ủy viên Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ từ năm 1880. Nhờ được phong huyện hàm, ông được gọi là Huyện Sỹ. Dù đổi tên, người dân vẫn quen gọi ông theo tên cũ, từ đó cái tên Huyện Sỹ Lê Phát Đạt trở nên gắn bó với cuộc đời ông.
Xuất thân bình thường nhưng Huyện Sỹ nhanh chóng trở thành người giàu có bậc nhất Sài Gòn. Theo tài liệu ghi chép, vào thời điểm dân cư bỏ ruộng đất đi tản mác vì chiến tranh, chính quyền thực dân bán phát mãi đất đai với giá rẻ, nhưng ít người có khả năng mua. Do làm việc trong bộ máy cai trị, ông buộc phải chạy vạy tiền bạc để mua lại. Không ngờ, đất đai mua được liên tục trúng mùa, giúp ông trở thành một trong những điền chủ lớn nhất Nam Kỳ.
Học giả Vương Hồng Sển, trong cuốn Sài Gòn năm xưa, cũng nhắc đến sự may mắn trong quá trình làm giàu của ông: “Tương truyền buổi đầu, Tây mới qua, dân cư tản mác. Pháp phát mãi ruộng đất vô thừa nhận, giá bán rẻ mạt mà vẫn không có người đấu giá… Thế rồi, nài ép Lê Phát Đạt, ông bất đắc dĩ phải chạy bạc mua liều. Nào ngờ vận đỏ, ruộng trúng mùa liên tiếp mấy năm liền”. Nhờ sự giàu có nhanh chóng, trong nhà Huyện Sỹ luôn treo câu đối dạy con cháu: “Cần dữ kiệm, trị gia thượng sách / Nhẫn nhi hòa, xử thế lương đồ”.
Có những lời đồn cho rằng cơ ngơi đồ sộ của ông tại Tân An được xây dựng trên "thế đất hàm rồng", nhờ vậy gia đình ông ngày càng phát đạt. Tuy nhiên, phần lớn tài sản về sau được ông dành cho nông nghiệp và hoạt động truyền bá đạo Công giáo.
Ngày cưới cháu gái là Nam Phương Hoàng hậu tặng 20.000 lượng vàng
Về gia đình, vợ ông là bà Huỳnh Thị Tài, các con gồm Lê Thị Bính (mẹ của Hoàng hậu Nam Phương), Lê Phát An, Lê Phát Thanh, Lê Phát Vĩnh, Lê Phát Tân... đều tiếp tục phát triển sự nghiệp điền chủ, sở hữu nhiều đất đai tại Tân An, Đức Hòa, Đức Huệ, Đồng Tháp Mười. Đặc biệt, con trai trưởng Lê Phát An được vua Bảo Đại phong tước An Định Vương, trở thành người duy nhất trong lịch sử Nam Kỳ dù không phải hoàng thân hay quốc thích vẫn được phong tước vị cao quý trong triều đình.
Tài sản của gia đình ông Lê Phát Đạt nhiều đến mức ông đã bỏ tiền xây dựng hai nhà thờ ngay trên đất của mình là Nhà thờ Chợ Đũi (nay là Nhà thờ Huyện Sỹ, quận 1) và Nhà thờ Chí Hòa (Gò Vấp). Con trai ông, kỹ sư Lê Phát Thanh, cũng tiếp tục truyền thống gia đình, bỏ tiền xây dựng Nhà thờ Hạnh Thông Tây tại góc Quang Trung – Lê Văn Thọ, Gò Vấp. Tất cả các nhà thờ này đều nằm trên đất của ông. Ngày nay, nếu đi xe máy từ Nhà thờ Huyện Sỹ đến Nhà thờ Hạnh Thông Tây phải mất gần một tiếng, đủ để hình dung vùng đất của ông mênh mông đến mức nào.
Bà Nguyễn Hữu Thị Lan đã được gia đình bên ngoại tặng một triệu đồng tiền mặt, tương đương 20.000 lượng vàng để làm của hồi môn khi kết hôn với vua Bảo Đại.
Mức độ giàu có của gia đình Huyện Sỹ còn được đồn thổi là lớn hơn rất nhiều lần so với vua Bảo Đại. Vậy nên mới có câu chuyện là vào năm 1934, nhân dịp gả cô cháu gái Nguyễn Hữu Thị Lan, tức Nam Phương Hoàng hậu về Huế, Lê Phát An đã tặng cho Nguyễn Hữu Thị Lan một triệu đồng tiền mặt để làm của hồi môn. Nếu quy đổi thì 1 triệu đồng lúc bấy giờ có giá vàng khoảng 50 đồng/lượng thì món quà này tương đương 20.000 lượng vàng. Gia đình Nguyễn Hữu Hào, cha của Nam Phương hoàng hậu, rể của Huyện Sỹ cũng được cho là giàu có hơn vua Bảo Đại.
Bên cạnh đó, một điều đáng ngưỡng mộ của gia đình Huyện Sỹ là dù vô cùng giàu có nhưng họ lại không có lối sống xa hoa, tiêu xài hoang phí. Để nhắc nhở con cháu trong gia đình, ông treo câu đối trong nhà: "Cần dữ kiệm, trị gia thượng sách. Nhẫn nhi hòa, xử thế lương đồ". (Tạm dịch: Trong gia đình phải chăm chỉ và tiết kiệm. Xử thế với người ngoài phải hòa hoãn và nhẫn nhịn).
Ngày nay tại góc đường Tôn Thất Tùng - Nguyễn Trãi, quận 1, TP HCM, nhà thờ giáo họ Chợ Đũi mỗi ngày vẫn đón hàng trăm người đi lễ, tham quan. Trải qua hơn trăm năm, người Sài Gòn vẫn quen gọi đây là Nhà thờ Huyện Sỹ như để tưởng nhớ người đã bỏ 1/7 gia sản ra xây dựng.
Đây là tòa nhà đầu tiên tại Việt Nam có kết nối trực tiếp từ...
Kiến thức - 5 phút trước
Dù người ta thường nói: “Bạn không quản lý tiền, tiền sẽ quay lưng với bạn”, nhưng nếu bạn mù quáng bước vào đầu tư mà thiếu kiến thức và kế hoạch cụ thể,...
Kiến thức - 5 phút trước
Để được cấp sổ đỏ, ngoài các yêu cầu về diện tích, người sử dụng đất cần đáp ứng thêm các điều kiện khác.
Đời sống số - 19 phút trước
Xin chúc mừng những con giáp sẽ bắt đầu kiếm tiền trong tháng 6 nhuận và được bao quanh bởi sự giàu có.
Kiến thức - 20 phút trước
Đại biểu Quốc hội kiến nghị mở rộng đối tượng được nhà nước hỗ trợ bảo hiểm y tế, tập trung vào nhóm người cao tuổi từ 60 đến dưới 75 tuổi không có...
Tin trong ngày - 28 phút trước
Người dân Việt Nam đi du lịch ở những quốc gia này chẳng cần phải đổi tiền, mà vẫn thoải mái sử dụng.
Tin trong ngày - 28 phút trước
Người dân Việt Nam đi du lịch ở những quốc gia này chẳng cần phải đổi tiền, mà vẫn thoải mái sử dụng.
Kiến thức - 33 phút trước
Theo quy định, có những trường hợp đi xe không chính chủ sẽ không bị CSGT xử phạt.
Chuyện làng sao - 34 phút trước
Sao nhí này hoạt động nghệ thuật khi mới 4 tuổi, càng lớn càng tạo được ấn tượng đậm nét với khán giả.
Kiến thức - 34 phút trước
Người lao động nghỉ hưu trước tuổi vẫn có cơ hội hưởng trọn mức lương hưu 75% nếu thuộc nhóm đối tượng được quy định cụ thể theo các chính sách mới có hiệu...
Kiến thức - 55 phút trước
Hiện nay, vẫn có nhiều trường hợp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) mà chỉ phải nộp 100.000 đồng tiền lệ phí cấp.
Yêu - 1 giờ, 9 phút trước
Hôn nhân là chuyện hệ trọng cả đời, không thể quyết định một cách vội vàng. Dù là đàn ông hay phụ nữ, khi đứng trước ngưỡng cửa hôn nhân, ai cũng phải tự...
Kiến thức - 1 giờ, 10 phút trước
Hệ thống nhúng và Internet vạn vật (IoT) hiện là một lĩnh vực then chốt, vừa mang tính ứng dụng cao, vừa tạo ra cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn.
Xài gì - 1 giờ, 14 phút trước
Việc sử dụng điều hòa không đúng cách không chỉ khiến hóa đơn tiền điện tăng chóng mặt, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe. Các triệu chứng như khô họng, chóng...
Chuyện làng sao - 1 giờ, 17 phút trước
Sở hữu vẻ ngoài trẻ trung, rạng rỡ như thiếu nữ đôi mươi dù đã bước sang tuổi 43, Jang Nara tiết lộ về những nỗi khổ sâu kín phải chịu đựng suốt nhiều...
Phong thủy - 1 giờ, 19 phút trước
Khi thiết kế đường luồng bên hông nhà nếu biết kết hợp đúng phong thủy không gian trong nhà sẽ đón được nhiều sinh khí hơn, góp phần tăng vượng khí, mang lại sự...
Đời sống số - 1 giờ, 26 phút trước
Ba kiểu bạn sau đây như "ba dòng nước ấm" sưởi ấm tuổi già, khiến cuộc sống bớt cô đơn, thêm hy vọng và an tâm.
Kiến thức - 1 giờ, 26 phút trước
Người từ 75 tuổi không có lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp trợ hưu trí xã hội khi người đó đáp ứng các điều kiện.
Tin trong ngày - 2 giờ, 34 phút trước
Nghị định 168 có nhiều điều chỉnh đáng chú ý về mức phạt. Một số hành vi, nhóm hành vi vi phạm tăng mức phạt gấp nhiều lần so với hiện hành.
Kiến thức - 2 giờ, 35 phút trước
Hợp đồng mua bán nhà bao gồm thông tin về nhà ở và thửa đất, quyền và nghĩa vụ của các bên, cách giải quyết tranh chấp và cam kết của các bên. Các...
Tin trong ngày - 2 giờ, 3 phút trước
Từ ngày 01/01/2026, mức lương làm căn cứ đóng bảo hiểm thất nghiệp tối đa cho người lao động, đặc biệt là trong khu vực nhà nước, sẽ có sự thay đổi đáng kể,...
Kiến thức - 2 giờ, 6 phút trước
Mảnh đất Hà Nội nghìn năm văn hiến là nơi lưu giữ truyền thống, lịch sử và văn hóa lâu đời với những đặc trưng riêng về địa lý, ẩm thực, nếp sống. Tuy...
Làm sao - 2 giờ, 11 phút trước
Hoa giấy luôn được lòng người yêu hoa nhờ sắc màu rực rỡ, nở bền bỉ quanh năm và đặc biệt dễ chăm. Không chỉ làm đẹp không gian sống, loài hoa này còn...
Tin trong ngày - 2 giờ, 18 phút trước
Quy định 294-QĐ/TW về thi hành Điều lệ Đảng do Ban Chấp hành Trung ương ban hành có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, trong đó có 05 trường hợp không được xét kết nạp...
Kiến thức - 3 giờ, 33 phút trước
Trước khi thực hiện chuyển hướng, người điều khiển phương tiện phải quan sát, đảm bảo giữ khoảng cách an toàn với xe phía sau, giảm tốc độ và bật đèn báo rẽ.
Tin trong ngày - 3 giờ, 34 phút trước
Bộ Nội vụ đã ban hành Quyết định số 727, quy định các thủ tục hành chính liên quan đến việc tạm đình chỉ công tác đối với công chức, viên chức.