Thứ hai, 28/07/2025
Gia tộc của Huyện Sỹ Lê Phát Đạt nổi danh là người giàu có bậc nhất Nam Kỳ Lục tỉnh
Ông tên thật là Lê Nhứt Sỹ (1841 – 1900), sinh ra trong một gia đình theo đạo Công giáo tại Cầu Kho, Sài Gòn, quê gốc ở Bình Lập, Tân An, Long An. Vì hoàn cảnh khó khăn, thuở nhỏ ông làm nghề lái đò chở lương thực thuê cho dân làng. Một linh mục người Pháp tên Moulin thương cảm hoàn cảnh nên nhận ông làm con đỡ đầu, đưa vào học trường dòng. Nhờ sự dìu dắt này, ông có cơ hội theo học tại trường dòng Penang (Mã Lai), nơi chuyên đào tạo tu sĩ Công giáo cho xứ Đông Dương và Đông Nam Á. Nhờ đó, ông thông thạo tiếng Latinh, tiếng Pháp, tiếng Hoa và chữ Quốc ngữ – khi ấy vẫn còn sơ khai.
Vợ chồng ông Lê Phát Đạt.
Trong quá trình học tập, vì trùng tên với một thầy giáo, ông được đổi tên thành Lê Phát Đạt. Sau khi về nước, với vốn ngoại ngữ vững vàng, ông được chính quyền thuộc địa bổ nhiệm làm thông ngôn (phiên dịch viên), sau đó là Ủy viên Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ từ năm 1880. Nhờ được phong huyện hàm, ông được gọi là Huyện Sỹ. Dù đổi tên, người dân vẫn quen gọi ông theo tên cũ, từ đó cái tên Huyện Sỹ Lê Phát Đạt trở nên gắn bó với cuộc đời ông.
Xuất thân bình thường nhưng Huyện Sỹ nhanh chóng trở thành người giàu có bậc nhất Sài Gòn. Theo tài liệu ghi chép, vào thời điểm dân cư bỏ ruộng đất đi tản mác vì chiến tranh, chính quyền thực dân bán phát mãi đất đai với giá rẻ, nhưng ít người có khả năng mua. Do làm việc trong bộ máy cai trị, ông buộc phải chạy vạy tiền bạc để mua lại. Không ngờ, đất đai mua được liên tục trúng mùa, giúp ông trở thành một trong những điền chủ lớn nhất Nam Kỳ.
Học giả Vương Hồng Sển, trong cuốn Sài Gòn năm xưa, cũng nhắc đến sự may mắn trong quá trình làm giàu của ông: “Tương truyền buổi đầu, Tây mới qua, dân cư tản mác. Pháp phát mãi ruộng đất vô thừa nhận, giá bán rẻ mạt mà vẫn không có người đấu giá… Thế rồi, nài ép Lê Phát Đạt, ông bất đắc dĩ phải chạy bạc mua liều. Nào ngờ vận đỏ, ruộng trúng mùa liên tiếp mấy năm liền”. Nhờ sự giàu có nhanh chóng, trong nhà Huyện Sỹ luôn treo câu đối dạy con cháu: “Cần dữ kiệm, trị gia thượng sách / Nhẫn nhi hòa, xử thế lương đồ”.
Có những lời đồn cho rằng cơ ngơi đồ sộ của ông tại Tân An được xây dựng trên "thế đất hàm rồng", nhờ vậy gia đình ông ngày càng phát đạt. Tuy nhiên, phần lớn tài sản về sau được ông dành cho nông nghiệp và hoạt động truyền bá đạo Công giáo.
Ngày cưới cháu gái là Nam Phương Hoàng hậu tặng 20.000 lượng vàng
Về gia đình, vợ ông là bà Huỳnh Thị Tài, các con gồm Lê Thị Bính (mẹ của Hoàng hậu Nam Phương), Lê Phát An, Lê Phát Thanh, Lê Phát Vĩnh, Lê Phát Tân... đều tiếp tục phát triển sự nghiệp điền chủ, sở hữu nhiều đất đai tại Tân An, Đức Hòa, Đức Huệ, Đồng Tháp Mười. Đặc biệt, con trai trưởng Lê Phát An được vua Bảo Đại phong tước An Định Vương, trở thành người duy nhất trong lịch sử Nam Kỳ dù không phải hoàng thân hay quốc thích vẫn được phong tước vị cao quý trong triều đình.
Tài sản của gia đình ông Lê Phát Đạt nhiều đến mức ông đã bỏ tiền xây dựng hai nhà thờ ngay trên đất của mình là Nhà thờ Chợ Đũi (nay là Nhà thờ Huyện Sỹ, quận 1) và Nhà thờ Chí Hòa (Gò Vấp). Con trai ông, kỹ sư Lê Phát Thanh, cũng tiếp tục truyền thống gia đình, bỏ tiền xây dựng Nhà thờ Hạnh Thông Tây tại góc Quang Trung – Lê Văn Thọ, Gò Vấp. Tất cả các nhà thờ này đều nằm trên đất của ông. Ngày nay, nếu đi xe máy từ Nhà thờ Huyện Sỹ đến Nhà thờ Hạnh Thông Tây phải mất gần một tiếng, đủ để hình dung vùng đất của ông mênh mông đến mức nào.
Bà Nguyễn Hữu Thị Lan đã được gia đình bên ngoại tặng một triệu đồng tiền mặt, tương đương 20.000 lượng vàng để làm của hồi môn khi kết hôn với vua Bảo Đại.
Mức độ giàu có của gia đình Huyện Sỹ còn được đồn thổi là lớn hơn rất nhiều lần so với vua Bảo Đại. Vậy nên mới có câu chuyện là vào năm 1934, nhân dịp gả cô cháu gái Nguyễn Hữu Thị Lan, tức Nam Phương Hoàng hậu về Huế, Lê Phát An đã tặng cho Nguyễn Hữu Thị Lan một triệu đồng tiền mặt để làm của hồi môn. Nếu quy đổi thì 1 triệu đồng lúc bấy giờ có giá vàng khoảng 50 đồng/lượng thì món quà này tương đương 20.000 lượng vàng. Gia đình Nguyễn Hữu Hào, cha của Nam Phương hoàng hậu, rể của Huyện Sỹ cũng được cho là giàu có hơn vua Bảo Đại.
Bên cạnh đó, một điều đáng ngưỡng mộ của gia đình Huyện Sỹ là dù vô cùng giàu có nhưng họ lại không có lối sống xa hoa, tiêu xài hoang phí. Để nhắc nhở con cháu trong gia đình, ông treo câu đối trong nhà: "Cần dữ kiệm, trị gia thượng sách. Nhẫn nhi hòa, xử thế lương đồ". (Tạm dịch: Trong gia đình phải chăm chỉ và tiết kiệm. Xử thế với người ngoài phải hòa hoãn và nhẫn nhịn).
Ngày nay tại góc đường Tôn Thất Tùng - Nguyễn Trãi, quận 1, TP HCM, nhà thờ giáo họ Chợ Đũi mỗi ngày vẫn đón hàng trăm người đi lễ, tham quan. Trải qua hơn trăm năm, người Sài Gòn vẫn quen gọi đây là Nhà thờ Huyện Sỹ như để tưởng nhớ người đã bỏ 1/7 gia sản ra xây dựng.
Theo Luật mới nhất, 3 trường hợp dưới đây chỉ phải nộp khoản phí 100.000...
Tin trong ngày - 3 giờ, 11 phút trước
Đến nay, loại gỗ này được coi là 'vàng trắng', 'vua của các loại gỗ' được săn lùng ráo riết, với giá trị lên đến hàng tỷ đồng.
Kiến thức - 3 giờ, 11 phút trước
Luật Bảo hiểm y tế 2024 chính thức có hiệu lực từ 1/7/2025, trong đó có quy định về các mức đóng bảo hiểm y tế.
Kiến thức - 3 giờ, 12 phút trước
Một ngành học tại Việt Nam vừa được tạp chí Mỹ danh tiếng vinh danh là 'Nghề hấp dẫn nhất thế kỷ 21'. Không chỉ sở hữu tiềm năng phát triển vượt bậc, ngành...
Tin trong ngày - 3 giờ, 12 phút trước
Những người làm trong ngành này hiện nay có thể kiếm được thu nhập cực kỳ hấp dẫn. Nếu trước đây, ngành này bị coi là "công việc của những người yêu nghệ thuật...
Tin trong ngày - 3 giờ, 13 phút trước
Mới đây, The Economist công bố bảng xếp hạng 178 quốc gia theo ba tiêu chí phản ánh mức độ “giàu có” toàn diện: GDP bình quân đầu người theo tỷ giá thị trường;...
Tin trong ngày - 3 giờ, 12 phút trước
Những người làm trong ngành này hiện nay có thể kiếm được thu nhập cực kỳ hấp dẫn. Nếu trước đây, ngành này bị coi là "công việc của những người yêu nghệ thuật...
Tin trong ngày - 3 giờ, 13 phút trước
Mới đây, The Economist công bố bảng xếp hạng 178 quốc gia theo ba tiêu chí phản ánh mức độ “giàu có” toàn diện: GDP bình quân đầu người theo tỷ giá thị trường;...
Kiến thức - 7 giờ, 43 phút trước
Tuy tiền tỷ để ngoài vườn nhưng không một hộ nào hạ cây bán gỗ mà đồng lòng giữ rừng với mong muốn để lại 'kho báu' cho đời con cháu.
Đời sống số - 7 giờ, 7 phút trước
Ngày 28 tháng 7 là thứ Hai, ngày mùng 4 tháng 6 âm lịch, sự kết hợp giữa Thiên Can và Địa Chi là năm Tỵ, tháng Quý Mùi, ngày Ngũ Hư. Trong môi...
Phong thủy - 7 giờ, 23 phút trước
Hãy cẩn thận nếu nhà bạn cũng đang trưng các loại cây này!
Đời sống số - 7 giờ, 27 phút trước
Đây là một bài trắc nghiệm vui giúp bạn khám phá xem tuần tới bạn có thể gặp điều gì tốt đẹp, chỉ bằng cách chọn một loại đồ uống lạnh mà bạn yêu...
Kiến thức - 8 giờ, 42 phút trước
Đây chính là câu hỏi được người dân quan tâm lúc này, để biết thêm chi tiết mời bạn đọc tham khảo trong bài viết dưới đây.
Tin trong ngày - 8 giờ, 42 phút trước
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một lựa chọn linh hoạt cho phép người dân tự quyết định mức đóng và phương thức đóng, mang đến sự chủ động trong việc xây dựng...
Tin trong ngày - 8 giờ, 49 phút trước
Chính phủ ban hành Nghị định 116/2024/NĐ-CP, mang đến những thay đổi quan trọng về chế độ tiền lương cho công chức và quy trình thi tuyển công chức.
Nội thất - Ngoại thất - 8 giờ, 51 phút trước
Không chỉ có tác dụng làm sạch không khí trong nhà, loại cây này còn là một vị thuốc.
Tin trong ngày - 8 giờ, 7 phút trước
Thí sinh chọn ngành học dưới đây có cơ hội việc làm lớn trong tương lai. Nhất là khi Việt Nam đang thiếu đến 700.000 nhân lực chuyên trách trong lĩnh vực này.
Kiến thức - 9 giờ, 37 phút trước
Trường hợp người điều khiển xe dừng ngay vạch đèn tín hiệu giao thông khi đèn xanh còn 2 giây vì nhiều lý do. Trường hợp này có vi phạm Luật Trật tự, an...
Phong thủy - 9 giờ, 40 phút trước
Nhiều người mua nhà đất vẫn giữ quan niệm đất thóp hậu (còn gọi đất tóp, đất khuyết hậu) mang lại điềm xui xẻo, không tốt cho gia chủ về lâu dài. Liệu điều...
Tóc đẹp - 9 giờ, 42 phút trước
Trong chu kỳ và sự đổi mới của thời trang, kiểu tóc luôn chiếm vị trí cốt lõi trong việc định hình phong cách cá nhân. Đó là sự mở rộng của khuôn mặt,...
Đàn ông yêu - 9 giờ, 42 phút trước
Hôn nhân giống như một tòa lâu đài được xây dựng tỉ mỉ, chứa đựng khát vọng yêu thương và hạnh phúc vô bờ bến của con người. Nó nên là bến đỗ ấm...
Tin trong ngày - 9 giờ, 43 phút trước
Từ ngày 01/7/2025, người cao tuổi ở Việt Nam chưa có lương hưu từ 70 tuổi trở lên sẽ được nhận trợ cấp hưu trí xã hội.
Kiến thức - 9 giờ, 45 phút trước
Ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô đang nổi lên như một lựa chọn hấp dẫn, phá vỡ định kiến giới truyền thống khi nữ giới cũng theo học và được đánh giá cao...
Tin trong ngày - 9 giờ, 45 phút trước
Trường hợp nhận trợ cấp 5 tháng tiền lương hiện hưởng đối với 15 năm đầu công tác được thực hiện theo Nghị định 177/2024/NĐ-CP.
Dòng sự kiện - 9 giờ, 1 phút trước
Mặc dù đã mua đầy đủ Bảo hiểm xe máy bắt buộc, nhiều người vẫn có thể bị Cảnh sát giao thông (CSGT) xử phạt nếu không thực hiện một số thao tác đơn...
Kiến thức - 9 giờ, 5 phút trước
Người dân cần nắm rõ những quy định về sang tên đổi chủ đất để tránh mất tiền oan.