Gia đình đại trí thức danh giá hàng đầu Việt Nam: Cha là Giáo sư làm rạng danh y học nước nhà, các con đều là Viện sĩ, bác sĩ, kỹ sư tài năng

Trong số các gia đình đại trí thức của Việt Nam không thể không nhắc đến gia đình của cố Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng - người nổi tiếng ở Việt Nam và cả thế giới trong lĩnh vực nghiên cứu và giải phẫu gan.

Giáo sư, bác sĩ, Anh hùng Lao động tôn kính

Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng sinh ngày 10/5/1912 tại Thanh Hóa. Ông sinh ra trong một gia đình quý tộc nhà Nguyễn, có bố là Tổng đốc Thanh Hóa Tôn Thất Niên, mẹ là Hồng Thị Mỹ Lệ. Khi ông tròn 3 tháng tuổi thì cha mất, lúc này, bà Lệ đưa ông rời Thanh Hóa vào Huế sinh sống.

Năm 1931, ông ra Hà Nội và thi đỗ vào trường Trung học bảo hộ (tức trường Bưởi - sau này là trường Chu Văn An).

Năm 1935, ông đỗ và theo học ngành y tại trường Đại học Y khoa Hà Nội - ngôi trường này khi ấy là trường thành viên của Viện Đại học Đông Dương. Tốt nghiệp loại xuất sắc, ông cùng 10 sinh viên khác được tuyển làm ngoại trú tại Bệnh viện Phủ Doãn (sau này là Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức).

Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng (Ảnh: Tư liệu)

Trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp, ông cùng các Giáo sư đầu ngành khác là Hồ Đắc Di, Hoàng Tích Trí, Đặng Văn Ngữ… đã dốc sức để xây dựng nên một trường Đại học Y ở làng Ải, huyện Chiêm Hóa (cũ), tỉnh Tuyên Quang.

Năm 1947, ông đảm nhận vị trí Thứ trưởng Bộ Y tế. Sau đó, ông giữ chức Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức. Năm 1958, ông là người đầu tiên ở Việt Nam mổ tim thành công trong điều kiện cơ sở vật chất còn bao nhiêu thiếu thốn.

Ngày 7/1/1961, tại Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức, ông mổ cắt thùy gan phải của một người bị bệnh ung thư chỉ trong 6 phút, một kỷ lục không ngờ ở cả Việt Nam và thế giới lúc đó.

Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng nổi tiếng với phương pháp cắt gan khô (Ảnh: TTXVN)

Trong vòng một năm về làm Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức, Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng đã cắt gan cho 50 trường hợp.

Không chỉ có nhiều thành tựu trong chữa trị cho bệnh nhân, Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng còn có các công trình nghiên cứu có giá trị. Trong đó, cuốn sách khoa học đầu tiên về ngành y được xuất bản tại nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là do ông viết, mang tên “Viêm tụy cấp tính và phẫu thuật”.

Bên cạnh đó, ông còn khiến cả thế giới nể phục khi cho ra đời công trình khoa học mang tên “Phương pháp cắt gan Tôn Thất Tùng”. Ông cũng được tặng Huy chương Bạc của trường đại học danh tiếng Paris cho công trình "Cách phân chia mạch máu của gan"...

Năm 1977, Viện Hàn lâm Phẫu thuật Paris tặng Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng Huy chương Vàng phẫu thuật quốc tế Lannelongue.

Đến năm 1979, ông đã thực hiện khoảng trên 700 ca cắt gan lớn, nhỏ. Ngày nay, mổ gan khô đã trở thành một trong hai phương pháp cắt gan chính trên toàn thế giới.

Ảnh đời thường của Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng (Ảnh: Báo Phụ nữ Việt Nam)

Trong cuộc đời và sự nghiệp của mình, Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng từng được bầu Viện sĩ Viện Hàn lâm Y học Liên Xô, Hội viên Hội Quốc gia những nhà phẫu thuật Cộng hòa Dân chủ Đức, Viện sĩ Viện Hàn lâm Phẫu thuật Paris, Hội viên Hội Phẫu thuật Lion (Pháp)... Ngoài ra, ông được nhân dân các tỉnh Thái Bình, Hải Hưng, Hải Phòng, Bình Trị Thiên cũ bầu làm đại biểu Quốc hội liên tục 5 khóa.

Năm 1982, ông qua đời tại Hà Nội, hưởng thọ 70 tuổi. Tên ông đã được đặt cho nhiều con đường ở nhiều thành phố lớn.

Với những đóng góp to lớn của mình, Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng được phong tặng Anh hùng Lao động, hai lần Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương chiến sĩ hạng Nhất, Huân chương kháng chiến hạng Ba và được truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh.

Năm 2002, nhân kỷ niệm 90 năm ngày sinh của Giáo sư, Bộ Y tế đã thành lập hội đồng xét tặng giải thưởng mang tên ông - Giải thưởng Tôn Thất Tùng.

Gia đình cố Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng (Ảnh: Báo CAND)

3 người con đều tài giỏi, uyên bác

Cố Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng không chỉ là một tượng đài của ngành y học Việt Nam mà còn là người cha mẫu mực, người chồng thủy chung. Không chỉ để lại cho đời những cống hiến vĩ đại, Giáo sư còn để lại một gia tài vô giá là ba người con đều thành đạt, giỏi giang.

Người con cả - Phó Giáo sư, Viện sĩ, Nhà giáo Nhân dân Tôn Thất Bách: “Bàn tay vàng” của ngành y Việt Nam

Ông Tôn Thất Bách sinh năm 1946 là Phó Giáo sư, Viện sĩ, Nhà giáo Nhân dân, con trai cả của cố Giáo sư Tôn Thất Tùng. Ông được biết đến như một người có “bàn tay vàng” trong các ca mổ gan và tim, đại biểu Quốc hội ba khóa liền IX, X và XI.

Phó Giáo sư, Viện sĩ Tôn Thất Bách từng đảm nhiệm cương vị Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội trong suốt 10 năm, sau đó giữ chức Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức từ năm 2003. Trong những năm tháng làm công tác khám, chữa bệnh, ông luôn quan tâm làm sao tránh mọi phiền hà cho người bệnh, thăm hỏi động viên những bệnh nhân nghèo. Cũng vì thế mà mọi người hay gọi ông là “ông nghị của người nghèo”.

Năm 2004, khi đang đi công tác tại Lào Cai, ông đột ngột qua đời để lại niềm tiếc thương vô hạn cho giới y học và người dân Việt Nam.

Phó Giáo sư, Viện sĩ, Nhà giáo Nhân dân Tôn Thất Bách

Con gái thứ hai là kỹ sư hóa học

Con gái thứ hai của Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng là Tôn Nữ Ngọc Trân, sinh năm 1950. Giống như cha và anh trai, ngay từ nhỏ bà Trân đã học rất giỏi. Tuy nhiên, bà không theo ngành y.

Sau này, bà có cơ hội đi học tập ở Nga và trở về làm kỹ sư hóa học tại Viện Hóa - Viện Khoa học Việt Nam. Được biết, chồng của bà Trân cũng là một Tiến sĩ.

Con gái út là bác sĩ sinh hóa

Nối nghiệp cha và anh cả, cô con gái út của Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng là Tôn Nữ Hồng Tâm. Bà học và đảm nhận vai trò bác sĩ sinh hóa. Chồng của bà Tâm là ông Phạm Tuấn Phan, con trai của cố Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao Nguyễn Cơ Thạch (tên khai sinh Phạm Văn Cương).

Cố Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng là một trong những người đặt nền móng cho ngành phẫu thuật gan ở Việt Nam, tấm gương sáng về nhân cách người trí thức Việt Nam. Với đồng nghiệp, ông là người bác sĩ tải giỏi, mẫu mực. Với sinh viên, ông là người truyền lửa nghề y. Với người bệnh, ông là “vị bác sĩ có trái tim nhân hậu”.

Sự nghiệp của Giáo sư, bác sĩ Tôn Thất Tùng và các con ông là minh chứng sống động cho một gia đình trí thức, nơi tinh thần nhân văn và cống hiến cho khoa học được truyền nối như một dòng chảy không ngừng.

Bài viết tham khảo thông tin từ:

1. Những điều ít biết về cố Giáo sư - Bác sỹ Tôn Thất Tùng - Dương Kỳ Anh/Báo CAND

2. Giáo sư Tôn Thất Tùng đến với Mặt trận - Nguyễn Túc/Báo Đại biểu Nhân dân

3. Giáo sư, bác sĩ, Anh hùng lao động Tôn Thất Tùng: Nhà khoa học Y khoa hàng đầu đất nước với sự nghiệp cứu người - Phạm Bá Nhiễu/UBMTTQ Việt Nam TP. Hồ Chí Minh

4. Tôn Thất Tùng - 'Cha đẻ' phương pháp mổ gan khô khiến thế giới kinh ngạc - Diệp Ninh/Thông tấn xã Việt Nam

5. Giáo sư Tôn Thất Tùng- Anh hùng lao động, Người thầy thuốc Việt Nam ưu tú - Linh Mạnh Trần/Bộ Y tế