Địa phương là “thủ phủ” thanh long của cả nước: Nơi có ngọn hải đăng cổ nhất Đông Nam Á, giữ kỷ lục cao nhất Việt Nam

Nằm trải dài bên bờ Biển Đông, tỉnh Bình Thuận cũ là một viên ngọc quý của vùng duyên hải Nam Trung Bộ, nơi hội tụ những vẻ đẹp tương phản mà hài hòa đến lạ kỳ. Với đường bờ biển dài 192 km, tỉnh Bình Thuận cũ không chỉ có biển xanh, cát trắng, nắng vàng mà còn sở hữu địa hình vô cùng đa dạng với những dãy núi trập trùng ở phía Bắc và Tây, xen kẽ là những đồng bằng mênh mông, màu mỡ. Chính sự phong phú về địa hình này đã kiến tạo nên những cảnh quan thiên nhiên tuyệt mỹ, từ những "tiểu sa mạc" hoang sơ đến những hòn đảo trù phú, tạo nên một sức hút khó cưỡng đối với bất kỳ ai từng đặt chân đến.

Tỉnh Bình Thuận cũ - “Thủ phủ” thanh long của cả nước

Không chỉ được thiên nhiên ưu đãi, tỉnh Bình Thuận cũ còn là một vùng đất có bề dày lịch sử và văn hóa. Nơi đây từng là phần lãnh thổ cuối cùng của vương quốc Champa cổ xưa, để lại những di sản kiến trúc và văn hóa vô giá, mà tiêu biểu là những ngọn tháp rêu phong trầm mặc, thách thức thời gian. Những thăng trầm trong lịch sử dựng nước và giữ nước của ông cha ta cũng đã để lại những dấu ấn sâu đậm trên mảnh đất này. Bên cạnh đó, Bình Thuận trước sáp nhập còn nổi tiếng với nền kinh tế nông nghiệp đặc sắc, mà biểu tượng sáng giá nhất chính là quả thanh long – loại trái cây đã đưa tên tuổi của tỉnh vươn ra thế giới và mang lại giá trị kinh tế to lớn, định vị nơi đây là "thủ phủ" thanh long của cả nước.

Theo danh sách các tỉnh sáp nhập với nhau tại Nghị quyết 60 NQ TW 2025, hợp nhất tỉnh Lâm Đồng, tỉnh Đắk Nông và tỉnh Bình Thuận, tên gọi sau khi sáp nhập tỉnh sẽ là tỉnh Lâm Đồng. Trung tâm chính trị - hành chính đặt tại tỉnh Lâm Đồng hiện nay.

"Thủ phủ thanh long" và những đặc sản nức lòng du khách

Nhắc đến tỉnh Bình Thuận cũ, không thể không nhắc đến thanh long. Mảnh đất ven biển đầy nắng và gió này lại chính là nơi có khí hậu và thổ nhưỡng lý tưởng nhất để cây thanh long phát triển, biến nơi đây thành "thủ phủ thanh long" của cả nước. Những vườn thanh long bạt ngàn, thẳng tắp hai bên quốc lộ đã trở thành một hình ảnh biểu tượng, quen thuộc với bất kỳ ai đi qua vùng đất này.

Năm 2024, toàn tỉnh có khoảng 26.500 ha trồng thanh long, chiếm tới 70% tổng diện tích trồng thanh long của cả nước, với sản lượng ước tính đạt 570.560 tấn. Dù diện tích có giảm so với thời kỳ đỉnh cao cuối năm 2020 (33.730 ha), tỉnh Bình Thuận cũ vẫn giữ vững vị thế số một. Tỉnh đã đặt ra kế hoạch ổn định diện tích trồng khoảng 25.000 ha đến năm 2030, với sản lượng hàng năm chừng 550.000 tấn. Ngành trồng trọt này không chỉ mang lại giá trị kinh tế khổng lồ mà còn thu hút trên 30.000 lao động tham gia sản xuất. Hai loại thanh long phổ biến nhất là ruột trắng và ruột đỏ, trong đó thanh long ruột trắng chiếm số lượng lớn hơn. Nhờ kỹ thuật chong đèn, người nông dân có thể cho thanh long ra trái vụ nghịch, kéo dài từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau, đảm bảo nguồn cung quanh năm. Thanh long không chỉ là cây trồng kinh tế mà đã trở thành niềm tự hào, một phần không thể tách rời trong đời sống và văn hóa của người dân tỉnh Bình Thuận cũ.

Sự trù phú của đất và biển còn mang đến cho tỉnh Bình Thuận cũ một nền ẩm thực đa dạng và hấp dẫn. Các món đặc sản nơi đây mang đậm hương vị độc đáo của vùng biển miền Trung, vừa dân dã vừa tinh tế, để lại dư vị khó quên. Đến đảo Phú Quý hay vùng ven biển Tuy Phong, du khách không thể bỏ qua món cua mặt trăng, loại cua quý hiếm với những hình tròn màu đỏ đậm trên lưng, thịt chắc và ngọt. Món ăn vặt trứ danh của Phan Thiết là bánh rế, được làm từ khoai lang hoặc khoai mì bào sợi, chiên giòn rồi nhúng qua đường, tạo nên hương vị giòn tan, ngọt ngào khó cưỡng. Từ chính những quả thanh long, người dân tỉnh Bình Thuận cũ còn sáng tạo ra rượu vang thanh long, một thức uống mới lạ, mang hương vị đặc trưng của miền đất nắng gió. Ngoài ra, còn vô số món ngon khác như bánh quai vạc, bánh bèo Phan Thiết, bánh hỏi lòng heo Phú Long, các loại gỏi cá tươi rói... tất cả đã làm nên một thương hiệu ẩm thực riêng biệt cho vùng đất này.