Đất nông nghiệp xen kẹt trong khu dân cư phải đáp ứng điều kiện gì mới được cấp sổ đỏ?

Đất xen kẹt là gì?

Tại Điều 9 Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể, đất đai sẽ được phân loại thành 3 nhóm gồm: Đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp và đất chưa sử dụng. Theo đó, mỗi nhóm đất sẽ có từng loại đất cụ thể nhưng không có loại đất nào có tên gọi là đất xen kẹt.

Dù pháp luật không có quy định cụ thể nhưng thực tế, thuật ngữ "đất xen kẹt" được sử dụng phổ biến nhiều ở các khu vực đô thị, đặc biệt tại các thành phố lớn.

Đất xen kẹt trong khu dân cư. Ảnh minh họa

Theo cách hiểu phổ biến, đất xen kẹt chủ yếu là đất nông nghiệp nằm trong khu đất dân cư (xen lẫn đất ở) hoặc diện tích đất còn dư sau quy hoạch.

Đây là loại đất nằm giữa khu dân cư nên thửa đất thông không lớn. Đất xen kẹt thực tế chủ yếu là đất vườn, đất trồng cây hàng năm khác, đất ao hoặc các loại đất nông nghiệp khác mà hiện nay không còn sử dụng vào mục đích nông nghiệp.

Đất xen kẹt muốn được cấp sổ đỏ cần đáp ứng điều kiện gì?

Luật Đất đai 2024 và Nghị định số 102/2024/NĐ-CP quy định đất xen kẹt sẽ vẫn được cấp sổ đỏ (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) nếu như đáp ứng đủ các điều kiện gồm:

1. Thuộc quỹ đất đã được thu hồi theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền nhưng chưa giao đất, chưa cho thuê đất hoặc giao quản lý quy định tại Điểm d Khoản 1 và Khoản 2 Điều 7 Luật Đất đai;

2. Không đủ điều kiện, diện tích tối thiểu của việc tách thửa đất theo quy định của Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh.

3. Phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung, quy hoạch phân khu được phê duyệt theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

4. Trường hợp không thuộc khu vực đất thực hiện các dự án, công trình đã được xác định trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất sẽ được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt công khai.

5. Trường hợp không có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm hoặc có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm nhưng đã có văn bản giải quyết theo quy định của pháp luật.

Mặc dù vậy, cần lưu ý về nguyên tắc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất xen kẹt.

Theo đó, tại Nghị định 102 có nêu rõ, sẽ ưu tiên sử dụng các thửa đất nhỏ hẹp, nằm xen kẹt do Nhà nước quản lý vào mục đích công cộng. Trường hợp không sử dụng được vào mục đích công cộng thì thực hiện việc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất cho người sử dụng đất liền kề.

Đất nông nghiệp xen kẹt trong khu dân cư nếu đáp ứng đủ điều kiện sẽ được cấp sổ đỏ. Ảnh minh họa

Đất xen kẹt có được chuyển thành đất ở hay không?

Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể về trường hợp đất xen kẹt được phép chuyển đổi thành đất ở.

Điểm b, Điểm đ Khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai năm 2024 quy định cụ thể các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất cần được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép gồm: Chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp, chuyển đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở.

Người sử dụng đất cần phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định, chế độ sử dụng đất, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất sẽ được áp dụng theo loại đất sau khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất được quy định tại khoản 5 Điều 116, Luật Đất đai năm 2024 cụ thể như sau: Căn cứ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở hoặc chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở đối với hộ gia đình, cá nhân là quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Do đó, người dân không được xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp nằm trong khu dân cư nếu chưa chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp theo quy định.