Con cả hay con thứ tương lai dễ trở thành sếp nhất? Nghiên cứu lớn từ Harvard đã chỉ ra đáp án

Nếu bạn là con cả trong gia đình, hẳn không xa lạ với những lời nhắc như “phải làm gương”, “chịu trách nhiệm” hay “phụ giúp bố mẹ”... Với nhiều người, đó chỉ là kỷ niệm tuổi thơ, nhưng theo nhà khoa học Frank J. Sulloway là tác giả cuốn Born to Rebel, chính những trải nghiệm này đã góp phần hình thành cá tính đặc trưng của con cả: cầu toàn, có tổ chức, thích kiểm soát và nghiêm túc là những phẩm chất thường thấy ở các nhà lãnh đạo.

Con cả có xu hướng lãnh đạo cao hơn

Frank J. Sulloway, nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard, đã phân tích hành vi và cá tính của hàng nghìn người, từ đó chỉ ra mối liên hệ giữa thứ tự sinh và đặc điểm tính cách. Theo ông, con cả thường được bố mẹ đầu tư thời gian, kỳ vọng và giám sát chặt chẽ hơn so với các em. Điều này khiến họ hình thành lối sống có trách nhiệm, dễ tuân thủ quy tắc, và có khả năng kiểm soát bản thân tốt hơn.

Hệ quả? Khi trưởng thành, họ có xu hướng đảm nhận các vị trí lãnh đạo trong công việc không phải vì họ "được ưu tiên", mà vì họ đã quen với việc ra quyết định và gánh vác trách nhiệm từ sớm.

Một số nghiên cứu sau này tiếp tục củng cố quan điểm của Sulloway. Chẳng hạn, khảo sát của CareerBuilder (Mỹ) cho thấy con cả chiếm tỷ lệ cao nhất trong nhóm làm quản lý, điều hành. Tại Anh, một cuộc khảo sát của YouGov cũng ghi nhận tỷ lệ người tự mô tả bản thân là "nghiêm túc, có định hướng rõ ràng" cao nhất rơi vào nhóm con đầu lòng.

Con cả khi lớn lên dễ trở thành sếp nhất (Ảnh minh họa).

Những con cả nổi bật trên thương trường

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều người thành công trong giới công nghệ và chính trị đều là con cả:

Jeff Bezos - nhà sáng lập Amazon, là anh cả trong một gia đình có ba anh em.

Elon Musk - CEO Tesla và SpaceX, là con cả.

Angela Merkel - cựu Thủ tướng Đức, cũng là chị cả trong nhà.

Việc lớn lên trong vai trò "người đi trước" không đảm bảo thành công, nhưng theo các nhà nghiên cứu, nó góp phần tạo nên một "nền tảng tâm lý lãnh đạo" sớm hơn so với các em.

(Ảnh minh họa)

Cách nuôi dạy của gia đình cũng rất quan trọng

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo không nên tuyệt đối hóa vai trò của thứ tự sinh. TS Kevin Leman - nhà tâm lý học và tác giả cuốn The Birth Order Book - cho rằng: "Thứ tự sinh có thể tạo khuynh hướng, nhưng chính cách bố mẹ đối xử và môi trường giáo dục mới định hình tính cách một cách rõ ràng nhất."

Cũng cần lưu ý, trong một số gia đình, nếu khoảng cách tuổi giữa các con quá xa, hoặc nếu người con cả không thực sự đảm nhận vai trò anh/chị (ví dụ vì được ông bà nuôi), thì hiệu ứng "con cả làm sếp" có thể không rõ ràng.

Nghiên cứu từ Harvard là một lời nhắc rằng: trong quá trình trưởng thành, vị trí trong gia đình có thể ảnh hưởng đến tâm lý và định hướng của mỗi đứa trẻ. Nhưng yếu tố quyết định vẫn là cách chúng được yêu thương, kỳ vọng và dẫn dắt.

Vì thế, dù là con cả hay con út, điều quan trọng không phải là bạn sinh thứ mấy, mà là bạn đã lớn lên như thế nào.