Có tiền, nên trả nợ hay ưu tiên tiết kiệm?

Lựa chọn 1: Ưu tiên trả nợ để giảm gánh nặng lãi suất

Ưu tiên trả nợ trước thường được coi là giải pháp tài chính thông minh. Lý do chính là lãi suất vay, đặc biệt là nợ thẻ tín dụng hoặc vay tiêu dùng thường cao hơn rất nhiều so với lợi nhuận bạn có thể kiếm được từ việc gửi tiết kiệm.

Chẳng hạn, nếu thẻ tín dụng của bạn đang áp mức lãi 30%/năm, trong khi sổ tiết kiệm chỉ mang về 6%/năm, thì rõ ràng việc giữ tiền trong ngân hàng không thể bù đắp nổi chi phí lãi suất bạn đang phải trả.

Bên cạnh lợi ích tài chính, trả nợ sớm còn mang lại sự nhẹ nhõm về tinh thần. Ít khoản nợ hơn đồng nghĩa với việc ít phải căng thẳng theo dõi ngày trả, ít áp lực trước cảnh lãi chồng lãi. Với nhiều người, cảm giác "hết nợ" còn quan trọng hơn cả chuyện sinh lời, vì nó giải phóng tâm lý và giúp họ tự tin hơn khi lên kế hoạch cho tương lai.

Tuy nhiên, việc dồn toàn bộ thu nhập vào trả nợ cũng tiềm ẩn rủi ro. Nếu có tình huống khẩn cấp như ốm đau, tai nạn hay mất việc xảy ra mà không có khoản dự phòng, bạn rất có thể sẽ phải vay thêm, vô tình rơi vào vòng luẩn quẩn của nợ nần.

Lựa chọn 2: Xây dựng "vùng đệm an toàn" với quỹ tiết kiệm

Nên ưu tiên tiết kiệm hay trả nợ? (Ảnh minh hoạ)

Giữ lại một phần thu nhập để tiết kiệm, ngay cả khi đang có nợ, cũng mang lại những lợi ích nhất định. Việc xây dựng một quỹ khẩn cấp đủ cho 3-6 tháng chi tiêu cơ bản sẽ giúp bạn không bị động trước những biến cố bất ngờ.

Đồng thời, tiết kiệm song song cũng giúp tạo ra thói quen tích lũy lâu dài. Khi mỗi tháng bạn đều tự động trích một khoản nhỏ, việc dành dụm sẽ dần trở thành phản xạ tự nhiên, thay vì tâm lý chờ hết nợ mới tiết kiệm. Đây là bước đệm quan trọng để xây dựng một nền tảng tài chính bền vững.

Dẫu vậy, việc ưu tiên tiết kiệm trong khi các khoản nợ lãi cao vẫn "treo lơ lửng" sẽ khiến bạn mất nhiều tiền hơn về lâu dài, đơn giản vì số tiền lời từ tiết kiệm thường không đủ bù cho chi phí lãi vay.

Giải pháp kết hợp: Thay vì chọn một, hãy làm cả hai

Thực tế, không ít chuyên gia khuyên rằng thay vì chọn "một trong hai", bạn nên kết hợp cả hai chiến lược. Cách tiếp cận phổ biến là tập trung mạnh tay trả các khoản nợ có lãi suất cao, nhưng vẫn giữ lại một phần nhỏ, ví dụ 5-10% thu nhập để xây dựng quỹ khẩn cấp.

Khi đã trả xong các khoản nợ lớn, bạn có thể chuyển trọng tâm sang tiết kiệm và đầu tư. Như vậy, bạn vừa giảm thiểu chi phí lãi vay, vừa không bị đặt vào thế bị động nếu có rủi ro bất ngờ ập đến.

Lộ trình 6 bước để vừa trả nợ, vừa tiết kiệm hiệu quả

Dưới đây là các bước gợi ý giúp bạn sắp xếp thứ tự hợp lý để kiểm soát nợ và gây dựng nguồn dự phòng tài chính.ư

(Ảnh minh hoạ)

Bước 1: Luôn trả các khoản tối thiểu đúng hạn

Dù bận rộn đến đâu, đừng quên thanh toán số tiền tối thiểu cho mọi khoản nợ. Điều này giữ cho lịch sử tín dụng của bạn "sạch", tránh bị phạt trả chậm và lãi phạt chồng chất.

Bước 2: Có khoản dự phòng nhỏ

Sau khi duy trì trả nợ tối thiểu, hãy bắt đầu tiết kiệm một khoản dự phòng nhỏ. Số tiền này đủ để xử lý những rủi ro bất ngờ như xe hỏng, đau ốm nhẹ, giúp bạn không phải vay mượn thêm.

Bước 3: Trả hết khoản nợ lãi suất cao

Các khoản nợ như thẻ tín dụng cần được ưu tiên hàng đầu để tránh tình trạng "lãi chồng lãi". Hãy dồn sức xóa sổ chúng càng sớm càng tốt.

Bước 4: Xây dựng quỹ khẩn cấp cho 3-6 tháng chi tiêu

Sau khi đã thoát nợ lãi suất cao, hãy tích lũy một quỹ khẩn cấp lớn hơn, đủ trang trải chi phí thiết yếu trong 3–6 tháng. Đây là "tấm đệm an toàn" để bạn không phải vay nóng khi gặp biến cố lớn như mất việc hay bệnh tật.

Bước 5: Cân nhắc giữa trả nợ dài hạn và đầu tư

Lúc này, bạn có thể vẫn còn các khoản vay dài hạn như vay sinh viên, mua xe. Hãy so sánh lãi suất của chúng với mức lợi nhuận kỳ vọng khi đầu tư. Nếu lãi vay cao hơn, hãy ưu tiên trả nợ. Nếu lãi vay thấp và ổn định, bạn có thể vừa trả nợ vừa trích một phần để đầu tư gia tăng tài sản.

Bước 6: Hướng đến tiết kiệm dài hạn

Một mục tiêu bền vững là dành ra khoảng 15% thu nhập trước thuế mỗi năm cho các kế hoạch tiết kiệm và đầu tư dài hạn. Khi duy trì được tỷ lệ này, bạn sẽ có một nền tảng vững chắc để đạt được các mục tiêu tài chính trong tương lai.