Có phải mua bán đất giá rẻ bằng giấy viết tay, giờ được đòi lại khi giá tăng?

Tình huống của anh Nguyễn Văn Hà (35 tuổi, xã An Khánh, Hà Nội) là một ví dụ điển hình. Anh Hà cho biết, vào năm 2017, anh đã chuyển nhượng một lô đất cho người cùng xã với giá 95 triệu đồng. Giao dịch này chỉ được thực hiện bằng giấy tay, không qua công chứng hay chứng thực.

Hiện nay, giá đất trong khu vực đã tăng cao. Người mua muốn làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) và đã nhờ anh Hà ký bổ sung các giấy tờ cần thiết. Điều này khiến anh băn khoăn về hiệu lực pháp lý của giao dịch năm xưa và đặt ra câu hỏi: "Ở thời điểm hiện nay, tôi có quyền yêu cầu lấy lại phần đất đã bán và yêu cầu bên mua hoàn trả số tiền 95 triệu đồng hay không?"

Nhiều người từng bán vội đất bằng giấy tay với giá rẻ, đến khi giá đất tăng cao lại muốn đòi lại, có được không? (Ảnh minh hoạ)

Trả lời về vấn đề này, Luật sư Vũ Anh Tuấn, Văn phòng Luật sư Trung Hòa (Hà Nội) cho biết, theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2024, hợp đồng chuyển nhượng nhà đất bắt buộc phải được công chứng hoặc chứng thực. Về nguyên tắc, nếu không tuân thủ quy định này, giao dịch sẽ bị coi là vô hiệu do vi phạm về hình thức.

Tuy nhiên, Luật sư Tuấn chỉ ra một ngoại lệ quan trọng tại Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, nếu một hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch, Tòa án có thể công nhận hiệu lực của hợp đồng dù chưa được công chứng hay chứng thực.

Áp dụng vào trường hợp của anh Hà, giao dịch mua bán là tự nguyện, bên mua đã trả đủ tiền và sử dụng đất ổn định trong nhiều năm mà không có tranh chấp. Do đó, hợp đồng này có cơ sở để được pháp luật công nhận.

“Trong trường hợp này, việc mua bán giữa hai bên là tự nguyện, ổn định nhiều năm, bên mua đang sử dụng đất hợp pháp, không tranh chấp, nên người bán không có quyền đơn phương đòi lại đất chỉ vì giá đất tăng”, luật sư Vũ Anh Tuấn nhấn mạnh.

(Ảnh minh hoạ)

Theo luật sư, điều đúng đắn nhất mà anh Hà nên làm là hỗ trợ bên mua hoàn thiện thủ tục pháp lý, giúp họ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo đúng quy định. Việc lấy lại đất và hoàn trả 95 triệu đồng chỉ có thể xảy ra nếu hai bên tự thỏa thuận lại.

Nếu anh Hà cố tình khởi kiện với lý do “giá đất tăng”, khả năng thắng kiện là gần như không có. Không chỉ bị coi là thiếu thiện chí, anh còn có thể phải chịu án phí dân sự nếu Tòa án bác yêu cầu.

“Pháp luật luôn bảo vệ sự ổn định của các giao dịch dân sự tự nguyện, trung thực. Không ai có thể đòi lại tài sản đã chuyển nhượng hợp pháp chỉ vì giá trị của nó thay đổi theo thời gian”, luật sư Tuấn khẳng định.