Có nên dùng mỡ để thay thế dầu ăn? Một loại mỡ được khuyên nên sử dụng nhưng ít người Việt dùng

Mỡ động vật: Loại nào tốt nhất?

Có nên dùng mỡ để thay thế dầu ăn?

Không phải loại mỡ nào cũng mang lại lợi ích tương đương. Các chuyên gia dinh dưỡng chỉ ra rằng, mỡ cá đứng đầu danh sách về giá trị dinh dưỡng, mặc dù lại ít được sử dụng phổ biến trong ẩm thực Việt. Tiếp theo là mỡ gà, mỡ lợn và cuối cùng là mỡ bò. Mỡ bò thường bị hạn chế sử dụng do mùi đặc trưng và khó chế biến. Mỡ lợn, dù không phải là lựa chọn hàng đầu, lại được ưa chuộng nhờ nguồn cung dồi dào, giá cả phải chăng và tính ứng dụng cao trong nhiều món ăn.

Dầu ăn giả hoành hành: Có nên thay thế hoàn toàn bằng mỡ?

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, thay vì loại bỏ hoàn toàn dầu ăn, nên kết hợp sử dụng cả dầu thực vật và mỡ động vật để đảm bảo sự cân bằng dinh dưỡng. Ưu điểm lớn nhất của mỡ động vật là khả năng chịu nhiệt cao, ít bị biến đổi thành các chất độc hại khi chiên rán ở nhiệt độ cao, đặc biệt là so với dầu ăn kém chất lượng hoặc dầu ăn tái chế. Chất béo trong mỡ động vật, chủ yếu là axit béo không no, ít bị biến đổi, do đó giảm nguy cơ tạo ra các chất gây ung thư.

Viện Dinh dưỡng Quốc gia cũng nhấn mạnh rằng, mỗi gram dầu và mỡ đều cung cấp cùng một lượng calo (9 calo). Việc kết hợp cả hai loại chất béo này trong chế độ ăn uống sẽ tạo nên sự hỗ trợ và cân đối, giúp cơ thể hấp thụ tốt nhất các chất dinh dưỡng. Quan trọng nhất, không nên tái sử dụng dầu mỡ đã qua chiên rán.

Nhận diện dầu ăn giả: "Vàng thật" lẫn "vàng thau"?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia về Công nghệ thực phẩm, cho biết dầu ăn giả thường được sản xuất theo hai phương thức:

Tái chế dầu ăn đã qua sử dụng: Dầu ăn phế thải, đã bị cháy và đổi màu, được thu gom, tái chế và bán ra thị trường với giá rẻ. Loại dầu này cực kỳ nguy hiểm cho sức khỏe, tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư.

Pha trộn dầu kém chất lượng: Dầu ăn rẻ tiền được pha trộn với dầu ăn đắt tiền để tạo ra sản phẩm "cao cấp". Dù ít gây hại trực tiếp hơn, phương pháp này vẫn ảnh hưởng đến chất lượng và thành phần dinh dưỡng thực tế của sản phẩm.

Để phân biệt dầu ăn thật và giả, người tiêu dùng nên chú ý đến các yếu tố sau:

Màu sắc và độ trong: Dầu ăn thật có màu sắc trong, sáng vàng nhạt, đồng nhất, không có cặn hay vẩn đục. Dầu ăn giả thường có màu đậm hơn bất thường, có thể hơi đục, lắng cặn hoặc có lớp màng bất thường khi để lâu.

Bao bì: Bao bì hàng giả thường nhạt màu, thiếu sắc nét, chữ in có thể bị lem, mờ hoặc sai lỗi chính tả.

Nguồn gốc xuất xứ: Nên mua dầu ăn ở những địa điểm uy tín, từ các thương hiệu lớn. Cẩn trọng với các nhãn hàng lạ, chú ý đến xuất xứ và mã vạch của sản phẩm.

Mỡ động vật: Khi nào trở thành "kẻ thù" sức khỏe?

Mặc dù mỡ động vật, đặc biệt là mỡ lợn, bền nhiệt và ít bị biến chất hơn dầu ăn, nhưng khi chế biến, nếu rán mỡ bị cháy, mỡ thành phẩm sẽ có màu nâu thay vì trắng như thông thường. Loại mỡ này tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe, vì khi bị cháy, mỡ cũng sản sinh ra độc tố.

Bác sĩ Trương Hồng Sơn, viện trưởng Viện Y học ứng dụng, cho biết nhu cầu chất béo của mỗi người phụ thuộc vào lứa tuổi. Người trưởng thành cần 20-25% năng lượng từ chất béo, trong khi trẻ nhỏ cần nhiều hơn, thậm chí lên tới 40-60% nếu dưới 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, tỷ lệ chất béo động vật ở trẻ nhỏ không nên vượt quá 70% tổng số chất béo trong khẩu phần ăn.

Nội tạng động vật chứa nhiều chất béo, nhưng đây là chất béo không lành mạnh, không nên sử dụng thường xuyên. Thay vào đó, nên tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi từ cá biển sâu, mỡ động vật hai chân và kết hợp với dầu thực vật.

Mỡ cá: "Ngôi sao" sáng giá bị bỏ quên?

Mỡ cá, đặc biệt là từ các loại cá biển, chứa hàm lượng đạm cao và là nguồn cung cấp omega-3 dồi dào. Các loại cá giàu omega-3 bao gồm cá hồi, cá mòi, cá ngừ đại dương và cá hồi màu hồng cam. Acid béo omega-3 có tác dụng hạn chế việc hình thành cholesterol trong máu, giúp ngăn ngừa chứng nghẽn mạch máu và đột quỵ.

Mỡ cá còn chứa các vitamin tan trong dầu như A, E, D, cũng như lipit và lipoit. Lipit trong cá chủ yếu là axit béo không no có hoạt tính sinh học cao, rất quan trọng đối với gan, não, tim và các tuyến sinh dục.

Nhiều người cho rằng mỡ động vật, bao gồm cả mỡ cá, gây tăng cholesterol trong máu. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chứng minh điều ngược lại, mỡ cá có thể hạ cholesterol trong máu, ngay cả khi tiêu thụ thực phẩm giàu cholesterol.

Ăn mỡ cá rất tốt nếu sử dụng đúng liều lượng và từ nguồn nguyên liệu uy tín. Ngược lại, việc sử dụng mỡ cá không rõ nguồn gốc có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là nguy cơ nhiễm độc từ hóa chất và kim loại nặng từ cá nuôi bằng thức ăn công nghiệp hoặc sống ở vùng ô nhiễm.

Người mắc bệnh gút nên hạn chế ăn mỡ cá và hải sản nói chung vì chúng chứa nhiều purin, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh.

Lưu ý khi sử dụng mỡ cá

Chọn mỡ cá có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng: Để tránh tiêu thụ phải chất độc hại.

Sử dụng với hàm lượng hợp lý: Tuân thủ khuyến nghị của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế, đặc biệt với người có bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường và béo phì.

Chọn loại mỡ cá phù hợp: Phụ nữ mang thai và cho con bú nên chọn các loại cá ít thủy ngân như cá hồi hoang dã, cá trích, cá ngừ đại dương.

Thận trọng nếu có tiền sử dị ứng hải sản.

Trong bối cảnh dầu ăn giả tràn lan, việc tìm kiếm một nguồn chất béo an toàn và dinh dưỡng là vô cùng quan trọng. Mỡ động vật, đặc biệt là mỡ cá, có thể là một lựa chọn thay thế hữu ích nếu được sử dụng đúng cách và có nguồn gốc rõ ràng. Tuy nhiên, việc kết hợp cả dầu thực vật và mỡ động vật, cùng với việc lựa chọn các sản phẩm uy tín, vẫn là chìa khóa để đảm bảo một chế độ ăn uống cân bằng và tốt cho sức khỏe.