Có diện tích hơn 9 triệu km2, sa mạc lớn nhất thế giới có nguồn gốc từ đâu?

21:12 21/12/2024

Ở phía bắc châu Phi có một sa mạc rộng lớn, trải dài từ bờ biển Đại Tây Dương ở phía tây đến bờ Biển Đỏ ở phía đông, dài khoảng 5.600 km từ đông sang tây và rộng tới 2.000 km từ nam tới phía bắc, có diện tích hơn 9 triệu km2.

Vâng, đây là sa mạc lớn nhất trên trái đất - sa mạc Sahara. Vậy làm thế nào mà một sa mạc khổng lồ như vậy lại ra đời? Hãy nói về chủ đề này dưới đây.

sa mạc, sa mạc sahara

Do sự chuyển động của các mảng địa chất, vùng đất trên trái đất thực sự đã chuyển động chậm cách đây 40 triệu năm, mảng địa chất nơi Châu Phi tọa lạc không ở vị trí mà chúng ta thấy ngày nay. Có một đại dương rộng lớn ở phía bắc. Được biết đến với cái tên Biển Tethys, được nuôi dưỡng bởi một lượng lớn không khí ẩm từ đại dương, không có sa mạc Sahara ở phía bắc châu Phi vào thời điểm đó mà là một ốc đảo rộng lớn.

sa mạc, sa mạc sahara

Tuy nhiên, bắt đầu từ 40 triệu năm trước, mảng nơi châu Phi tọa lạc bắt đầu di chuyển về phía bắc, theo thời gian, cuối cùng nó va chạm với mảng nơi châu Âu tọa lạc. Điều này khiến biển Tethys và mảng châu Phi bị đóng lại, nằm ở vị trí phần phía bắc của mảng cũng bị nâng lên do bị nén và nhiều đất bị lộ ra biển hơn.

sa mạc, sa mạc sahara

Cần chỉ ra rằng những suy đoán trên được hỗ trợ bởi bằng chứng đầy đủ. Ví dụ, một số lượng lớn hóa thạch rễ cây ngập mặn đã được phát hiện ở phía bắc Châu Phi, các nhà khoa học đã phát hiện ra một số lượng lớn hóa thạch rễ cây ngập mặn. Hóa thạch của các loài giáp xác cổ đại và thậm chí trong đá của các kim tự tháp cũng chứa hóa thạch của sinh vật biển cổ đại.

sa mạc, sa mạc sahara

(Trong ảnh là hóa thạch rễ cây ngập mặn được tìm thấy ở Bắc Phi)

sa mạc, sa mạc sahara
(Trong ảnh là hóa thạch cá voi răng giáo được tìm thấy ở "Thung lũng cá voi" có niên đại 37 triệu năm tuổi)

sa mạc, sa mạc sahara
(Hình ảnh hóa thạch "con bọ tiền" được tìm thấy trong đá kim tự tháp)

Sự dịch chuyển mảng này đã đặt Sahara ở cả hai phía của Chí tuyến Bắc, khiến nó bị chi phối bởi vành đai áp suất cao cận nhiệt đới quanh năm. Không khí ẩm từ biển phía Bắc cũng giảm đi đáng kể, một chỗ phình cao ở phía đông của sa mạc Sahara, ngăn không khí ẩm từ đại dương ở phía đông xâm nhập vào vùng đất sâu.

Gió mậu dịch đông bắc có thể thổi vào sa mạc Sahara đến từ khu vực khô hạn ở Tây Á. Mặc dù gió mậu dịch đông bắc đi qua Biển Đỏ trước khi thổi vào sa mạc Sahara, nhưng do Biển Đỏ quá hẹp nên luồng không khí thu được không khí ẩm, khi đi qua nó rất hạn chế. Chỉ với lượng không khí ẩm nhỏ này, rất khó hình thành lượng mưa ở Sahara. Và do sự phổ biến của gió mậu dịch hướng đông bắc nên không khí ẩm từ Đại Tây Dương cũng khó có thể xâm nhập sa mạc Sahara.

Nói một cách dễ hiểu, do sự dịch chuyển của mảng này, Sahara đã mất đi rất nhiều nguồn không khí ẩm, tạo nền tảng cho sự hình thành một sa mạc khổng lồ. Lưu ý rằng chúng tôi chỉ đặt nền móng chứ không phải sa mạc Sahara sẽ được hình thành từ bây giờ. Tại sao lại nói như vậy? Hãy xem.

Hàng tỷ tấn bụi được gió mậu dịch phía đông bắc cuốn đi khỏi sa mạc Sahara mỗi năm và hầu hết chúng được lắng đọng ở Đại Tây Dương. Thông qua nghiên cứu các trầm tích cổ xưa, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng trong hàng trăm nghìn năm qua, khí hậu của sa mạc Sahara thường xuyên chuyển đổi giữa khô và ẩm trong hơn 20.000 năm.

Ads

Mặt khác, những bức tranh tường cổ được phát hiện ở sa mạc Sahara cũng xác nhận hiện tượng này. Nhiều con ngựa, trâu, voi, hươu cao cổ và các động vật khác xuất hiện trong những bức tranh tường này, và tất cả chúng ta đều biết rằng những loài động vật này không thể sống sót được ở sa mạc, đặc biệt là ngựa.

sa mạc, sa mạc sahara

Theo xác định của các nhà khoa học, những bức tranh tường này có lẽ được vẽ bởi con người cổ đại từ khoảng 6.000 đến 11.000 năm trước. Điều này có nghĩa là vào thời điểm đó, lẽ ra ở Sahara đã có những ốc đảo hoặc đồng cỏ rộng lớn và lượng mưa đủ để hỗ trợ sự sinh tồn của loài người và những con vật này.

Vậy điều gì khiến khí hậu ở Sahara thay đổi thường xuyên? Câu trả lời được các nhà khoa học đưa ra là: Tuế sai của Trái Đất.

Cái gọi là tuế sai của trái đất có nghĩa là trục quay của trái đất quay quanh trục quay của trái đất dưới tác dụng hấp dẫn của mặt trời và mặt trăng. Quỹ đạo của chuyển động quay này trong không gian là một hình nón, có chu kỳ khoảng 25.700 năm.

sa mạc, sa mạc sahara

Chúng ta biết rằng năng lượng mặt trời thu được cao nhất ở vị trí mặt trời chiếu thẳng xuống trái đất và khi độ nghiêng của ánh sáng mặt trời tăng thì năng lượng mặt trời thu được giảm đi. Có thể thấy từ hình trên, tuế sai của Trái đất sẽ làm thay đổi độ nghiêng của ánh sáng mặt trời trong cùng một mùa trên Trái đất, từ đó ảnh hưởng đến sự phân bố năng lượng mặt trời giữa các mùa trên Trái đất.

Nói cách khác, tuế sai của trái đất sẽ làm cho năng lượng ánh sáng mặt trời ở cùng một khu vực trên trái đất thay đổi đều đặn trong cùng một mùa, “từ ít đến nhiều, và từ nhiều đến ít đối với khu vực có sa mạc Sahara”. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cường độ của gió mùa mùa hè.

sa mạc, sa mạc sahara

Do sự khác biệt về tính chất nhiệt giữa biển và đất liền, vào mùa hè, mặt đất nóng lên nhanh hơn và không khí gần bề mặt sẽ “chạy” lên độ cao lớn sau khi được làm nóng, từ đó hình thành nên áp suất thấp gần bề mặt đại dương nóng lên chậm hơn, không khí gần bề mặt sẽ "chạy" cao hơn. Nhiệt độ không khí tương đối thấp, mật độ tương đối cao và áp suất không khí cao hơn bề mặt đất liền gần mặt biển sẽ chảy vào mặt đất, tạo thành gió mùa mùa hè.

Các nhà khoa học chỉ ra rằng nếu mùa hè ở Sahara là thời kỳ có lượng ánh sáng mặt trời thấp thì gió mùa mùa hè sẽ rất yếu và không thể mang đủ không khí ẩm đến Sahara, rất dễ hình thành những sa mạc khổng lồ, và vài nghìn năm gần đây chính là thời kỳ này nên một sa mạc Sahara với diện tích hơn 9 triệu km2 đã được hình thành.

sa mạc, sa mạc sahara

Dựa vào đó, chúng ta có thể suy ra rằng trong những ngày tới, khi tuế sai của trái đất tiếp tục diễn ra, dòng năng lượng mặt trời (trong cùng mùa) tại khu vực có sa mạc Sahara sẽ tăng dần và gió mùa mùa hè sẽ ngày càng mạnh hơn. Khi đạt đến một cường độ nhất định, sa mạc lớn nhất trên trái đất này có thể biến mất một lần nữa và được thay thế bằng ốc đảo hoặc đồng cỏ rộng lớn.

Được rồi, hôm nay chúng ta dừng ở đây và hẹn gặp lại lần sau.

Lê Dương (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)

Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/co-dien-tich-hon-9-trieu-km2-sa-mac-lon-nhat-the-gioi-co-nguon-goc-t.. Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/co-dien-tich-hon-9-trieu-km2-sa-mac-lon-nhat-the-gioi-co-nguon-goc-tu-dau-vz109013.html

Tử vi ngày 14/10/2025 của 12 con giáp: Tuổi Dần mọi sự thuận lợi, Ngọ vận trình đi xuống

Tử vi ngày 14/10/2025 của 12 con giáp: Tuổi Dần mọi sự thuận lợi, Ngọ vận trình đi xuống

Đời sống số - 15 giờ, 55 phút trước

Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 14/10/2025.

Chính thức: Được nghỉ Tết Bính Ngọ 9 ngày liên tục

Chính thức: Được nghỉ Tết Bính Ngọ 9 ngày liên tục

Tin trong ngày - 15 giờ, 55 phút trước

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đồng ý phương án nghỉ Tết Bính Ngọ năm 2026 trong 9 ngày liên tục.

Tại sao đây là thời điểm HLV Park Hang Seo dừng lại?

Tại sao đây là thời điểm HLV Park Hang Seo dừng lại?

Tin trong ngày - 16 giờ, 39 phút trước

Sau khi chia tay đội tuyển Việt Nam, HLV Park Hang Seo hiện tại đang đảm nhiệm vai trò cố vấn cấp cao cho một CLB hạng Nhất.

Từ bây giờ đến hết năm 2025, CSGT toàn quốc tập trung xử lý các vi phạm giao thông này: Người dân đặc biệt lưu ý!

Từ bây giờ đến hết năm 2025, CSGT toàn quốc tập trung xử lý các vi phạm giao thông này: Người dân...

Kiến thức - 17 giờ, 38 phút trước

Vi phạm giao thông năm 2025 được xử lý nghiêm khắc xiết chặt hành vi tham gia giao thông hơn so với trước đây, người dân chú ý chấp hành để bảo vệ an...

Đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, chuyển từ lương tối thiểu sang lương đủ nuôi 2 con

Đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, chuyển từ lương tối thiểu sang lương đủ nuôi 2 con

Tin trong ngày - 17 giờ, 41 phút trước

Sáng 12/10, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tiếp tục phiên họp toàn thể lần thứ ba để thẩm tra dự án Luật Dân số. Cùng với điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo...

Vietcombank công khai 4 số điện thoại lừa đảo: Khuyến cáo khách hàng không nhấc máy, thấy phải chặn ngay

Vietcombank công khai 4 số điện thoại lừa đảo: Khuyến cáo khách hàng không nhấc máy, thấy phải chặn ngay

Làm sao - 2 giờ, 44 phút trước

Người dân cần nắm rõ thông tin về các số điện thoại này để tránh bị lừa.

6 chính sách mới chính thức có hiệu lực từ ngày mai (15/10)

6 chính sách mới chính thức có hiệu lực từ ngày mai (15/10)

Tin trong ngày - 2 giờ, 45 phút trước

Ngày 15/10/2025, nhiều chính sách quan trọng trong các lĩnh vực giáo dục, tài chính, ngân hàng, thuế và an ninh sẽ chính thức có hiệu lực.

Cảnh tượng bãi rác ở Ninh Bình, nhìn mà ám ảnh cả đời

Cảnh tượng bãi rác ở Ninh Bình, nhìn mà ám ảnh cả đời

Tin trong ngày - 2 giờ, 45 phút trước

Ở Ninh Bình, bãi rác thung Quèn Khó là một trong hai cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng còn tồn đọng, chưa được xử lý triệt để trên địa bàn tỉnh...

3 con giáp sinh ra đã mang mệnh 'ngậm thìa vàng', giàu có và thịnh vượng mà không phải lo lắng về tiền bạc

3 con giáp sinh ra đã mang mệnh 'ngậm thìa vàng', giàu có và thịnh vượng mà không phải lo lắng về...

Đời sống số - 2 giờ, 47 phút trước

Những người sinh năm Thìn, Ngựa hoặc Khỉ sẽ được ban phước với sự giàu có và thịnh vượng liên tục trong suốt cuộc đời.

Lưu ý! Những kiểu nhà này không tốt cho gia chủ, hãy lựa chọn cẩn thận

Lưu ý! Những kiểu nhà này không tốt cho gia chủ, hãy lựa chọn cẩn thận

Phong thủy - 2 giờ, 47 phút trước

Nhà là nơi chúng ta sinh sống mỗi ngày. Khí chất ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tâm trạng của mọi người trong gia đình. Đặc biệt là bà chủ nhà, bà...

Nhã Phương 'gây sốt' với nhan sắc rạng rỡ ở những tháng giữa thai kỳ

TP.HCM xuất hiện khu vực chỉ 'dành cho nhà giàu', giá lập đỉnh 300 triệu đồng/m2 dù không phải khu trung tâm sầm uất

TP.HCM xuất hiện khu vực chỉ 'dành cho nhà giàu', giá lập đỉnh 300 triệu đồng/m2 dù không phải khu trung tâm...

Tin trong ngày - 3 giờ, 33 phút trước

Không phải trung tâm sầm uất, một khu vực tại TP.HCM đang nổi lên như tâm điểm cạnh tranh của phân khúc căn hộ cao cấp, khi hàng loạt dự án hạng sang quy...

Ngân 98 la hét không hợp tác khi được triệu tập làm việc với công an

Ngân 98 la hét không hợp tác khi được triệu tập làm việc với công an

Chuyện làng sao - 3 giờ, 34 phút trước

Trong quá trình làm việc với cơ quan điều tra, Ngân 98 tỏ thái độ bất hợp tác, la hét, gây cản trở quá trình thực thi nhiệm vụ của công an.

Thất bại đau đớn nhất của Shark Bình là gì?

Thất bại đau đớn nhất của Shark Bình là gì?

Dòng sự kiện - 3 giờ, 34 phút trước

Trước câu hỏi về thất bại đau đớn nhất, Shark Bình đã đề cập đến vấn đề này.

Sau khi thành Phật, Đường Tăng cuối cùng cũng hiểu được vì sao Tây Lương Nữ Vương lại muốn gả cho mình như vậy

Sau khi thành Phật, Đường Tăng cuối cùng cũng hiểu được vì sao Tây Lương Nữ Vương lại muốn gả cho mình...

Kiến thức - 3 giờ, 34 phút trước

Đường Tăng vốn dĩ đẹp trai, trên đường đến Tây Phương, có ba đệ tử yêu quái tháp tùng, càng khiến ông thêm phần xuất chúng. Vóc dáng uy nghi và vẻ ngoài ấn...

Vụ Ngân 98 bị khởi tố: Người nhà đã kịp 'rút tên' khỏi công ty Zubu 1 tháng trước

Vụ Ngân 98 bị khởi tố: Người nhà đã kịp 'rút tên' khỏi công ty Zubu 1 tháng trước

Chuyện làng sao - 3 giờ, 34 phút trước

Nước cờ cao tay của Ngân 98 khiến nhiều người phải lắc đầu.

Loài cá có khả năng giao phối 'vô địch thiên hạ', trung bình 27 lần mỗi ngày

Loài cá có khả năng giao phối 'vô địch thiên hạ', trung bình 27 lần mỗi ngày

Kiến thức - 3 giờ, 34 phút trước

Cá sóc đực cần cân bằng số lần ghép đôi với chất lượng, trong khi cá cái cần chọn lọc bạn tình để đảm bảo tỷ lệ thành công cao.

Ai sẽ thành công hơn khi trưởng thành, trẻ thường xuyên bị đánh đòn hay trẻ chưa bao giờ bị đánh đòn? Kết quả rất thực tế sau 20 năm

Ai sẽ thành công hơn khi trưởng thành, trẻ thường xuyên bị đánh đòn hay trẻ chưa bao giờ bị đánh đòn?...

Kiến thức - 3 giờ, 7 phút trước

Nhiều cha mẹ vẫn tin rằng “thương cho roi cho vọt”, rằng đòn roi mới dạy được con nên người. Còn bây giờ, mỗi nhà chỉ có một hoặc hai con, được chăm sóc...

Loài chim “báu vật” quý hiếm chỉ có ở Việt Nam, được cả châu Á và thế giới bảo vệ

Loài chim “báu vật” quý hiếm chỉ có ở Việt Nam, được cả châu Á và thế giới bảo vệ

Kiến thức - 3 giờ, 7 phút trước

“Báu vật” quý hiếm này chỉ tìm thấy tại Việt Nam và có nguy cơ biến mất nếu không có biện pháp bảo vệ sớm.

Chi tiết mức phạt hành vi trốn Nghĩa vụ Quân sự năm 2025 mới nhất

Chi tiết mức phạt hành vi trốn Nghĩa vụ Quân sự năm 2025 mới nhất

Kiến thức - 3 giờ, 8 phút trước

Tùy vào tính chất và mức độ vi phạm, người trốn tránh NVQS có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, với mức án cao nhất lên đến...

AI chỉ ra 3 ngôn ngữ ngay cả người không có năng khiếu cũng học được, rất có lợi trong nghề nghiệp sau này

AI chỉ ra 3 ngôn ngữ ngay cả người không có năng khiếu cũng học được, rất có lợi trong nghề nghiệp...

Tin trong ngày - 3 giờ, 8 phút trước

ChatGPT gợi ý 3 ngôn ngữ mà ngay cả người "mất gốc", không giỏi ngoại ngữ vẫn có thể học được và thậm chí có thể biến nó thành "vũ khí" nghề nghiệp sau...

Đừng lo lắng về việc phối đồ mua thu cho nàng thấp bé! Hãy ghi nhớ những mẹo phối đồ này để trông cao và thon gọn hơn

Đừng lo lắng về việc phối đồ mua thu cho nàng thấp bé! Hãy ghi nhớ những mẹo phối đồ này để...

Thời trang + - 3 giờ, 8 phút trước

Chỉ cần nắm vững những tuyệt chiêu mix đồ sau, bạn hoàn toàn có thể "hack" dáng thành công, vừa thanh mảnh lại càng thêm cao ráo.

Sao Việt 14/10: Lương Bằng Quang và Ngân 98 nắm chặt tay trước khi vào buồng giam. Bạn gái kém 36 tuổi của NSND Việt Anh nói về tin đồn chia tay

Sao Việt 14/10: Lương Bằng Quang và Ngân 98 nắm chặt tay trước khi vào buồng giam. Bạn gái kém 36 tuổi...

Chuyện làng sao - 3 giờ, 17 phút trước

Tin sao Việt 14/10/2025: Khoảnh khắc Lương Bằng Quang nắm chặt tay Ngân 98 trước khi vào buồng giam. Thông tin NSND Việt Anh và bạn gái kém 36 tuổi chia tay lan truyền...

Son Ye Jin thay đổi chóng mặt, bị soi chi tiết đáng chú ý về ông xã Hyun Bin và con trai cưng

Son Ye Jin thay đổi chóng mặt, bị soi chi tiết đáng chú ý về ông xã Hyun Bin và con trai...

Chuyện làng sao - 3 giờ, 20 phút trước

Nữ diễn viên Son Ye Jin khiến nhiều người hâm mộ ngỡ ngàng vì diện mạo gần đây của mình.

Thời điểm vàng uống hạt chia giúp giảm cân hiệu quả nhất

Thời điểm vàng uống hạt chia giúp giảm cân hiệu quả nhất

Khỏe đẹp - 4 giờ, 42 phút trước

Hạt chia là một lựa chọn phổ biến trong quá trình giảm cân lành mạnh, vậy thời điểm nào trong ngày là tốt nhất để uống hạt chia?

Sau 18 năm, NSƯT Kim Oanh rời Ban Văn nghệ VTV

Sau 18 năm, NSƯT Kim Oanh rời Ban Văn nghệ VTV

Truyền hình - 4 giờ, 53 phút trước

NSƯT Kim Oanh nói lời chào tạm biệt Ban Văn nghệ sau 18 năm gắn bó.