Các cụ dặn: 'Nghèo khó đến mấy cũng đừng ăn lươn trông trăng', lươn trông trăng là gì? Tại sao lại nói như vậy?

Theo lời truyền miệng dân gian, "lươn trông trăng" là những con lươn đồng lớn bất thường, có thói quen ăn xác động vật chết như chó, mèo, đặc biệt là vào những đêm trăng tròn. Người ta kể rằng chúng thường ngẩng đầu lên nhìn trăng, vì vậy mới có tên gọi "lươn trông trăng" hay "lươn mặt trăng". Chính những đặc điểm này đã khiến nhiều người cho rằng loại lươn này mang độc tố và không nên ăn, thậm chí còn có những câu chuyện về những trường hợp tử vong do ăn phải "lươn trông trăng".

Tại sao lại nói: 'Nghèo khó đến mấy cũng đừng ăn lươn trông trăng'?

Truyền thuyết về "lươn trông trăng" không phải mới xuất hiện. Các ghi chép lịch sử cho thấy câu chuyện về loại lươn này đã xuất hiện từ thời nhà Minh ở Trung Quốc, kể về một chàng trai đã qua đời sau khi ăn phải loại lươn độc này. Từ đó, nỗi sợ hãi về "lươn trông trăng" lan rộng trong dân gian.

Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học nào chứng minh sự tồn tại của một loài lươn đặc biệt mang tên "lươn trông trăng" với những đặc tính nguy hiểm như vậy. Thực tế, việc ăn lươn đồng đã trở thành một phần văn hóa ẩm thực của người Việt, từ Bắc chí Nam, và chưa từng ghi nhận trường hợp ngộ độc hay tử vong nào do ăn lươn đồng.

Thực tế, việc lươn ngẩng đầu lên khỏi mặt nước là hiện tượng sinh lý bình thường khi môi trường nước thiếu oxy hoặc bị ô nhiễm. Chúng cũng có xu hướng hoạt động mạnh hơn vào ban đêm, đặc biệt vào những đêm trăng sáng, và dễ bị bắt gặp hơn khi di chuyển.

Vậy tại sao dân gian lại kiêng kỵ ăn "lươn trông trăng"? Giải thích hợp lý nhất có lẽ nằm ở chế độ ăn của loài lươn. Lươn là loài ăn thịt, với chế độ ăn đa dạng bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim và cả rắn. Khi khan hiếm thức ăn, chúng cũng không ngần ngại ăn xác động vật chết, điều này đặc biệt đúng với những con lươn lớn.

Việc ăn xác động vật có thể khiến lươn mang nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, không tốt cho sức khỏe nếu con người tiêu thụ. Bên cạnh đó, lươn lớn thường được cho là có độc tính cao hơn, đặc biệt là trong máu. Dù độc tố không có trong thịt, nhưng việc loại bỏ hoàn toàn máu và nội tạng của lươn lớn khó hơn so với lươn nhỏ, tăng nguy cơ ngộ độc nếu không được chế biến kỹ.

Do đó, "lươn trông trăng" có lẽ là một cách dân gian để cảnh báo về sự cẩn trọng trong việc lựa chọn và chế biến lươn đồng. Tuy không có bằng chứng khoa học về sự tồn tại của một loài lươn đặc biệt mang độc tố, nhưng những câu chuyện truyền miệng cũng nhắc nhở chúng ta về sự nguy hiểm tiềm tàng khi tiêu thụ những con lươn lớn, không đảm bảo vệ sinh. Thay vì tin vào những truyền thuyết, chúng ta nên tập trung vào việc chọn lựa nguồn thực phẩm đảm bảo và chế biến đúng cách để bảo vệ sức khỏe của chính mình.