Thứ tư, 26/11/2025
Vậy ai mới là người chiến thắng sau cùng? Đứa trẻ đứng đầu bảng điểm hay đứa trẻ biết khiêm tốn, biết yêu thương, biết xử thế?
Hãy cùng nhìn lại bản chất của giáo dục qua lăng kính triết lý Kinh Dịch, để thấy rõ con đường giáo dưỡng nào mới thực sự giúp trẻ trưởng thành bền vững trong cuộc đời.
Chỉ chú trọng vào điểm số là thước đo hạn hẹp, biến trẻ thành "công cụ"
Trong xã hội hiện đại, điểm số gần như đã trở thành "chuẩn mực duy nhất": điểm cao vào trường tốt, trường tốt mở ra cơ hội lớn, cơ hội lớn mới có tương lai. Chuỗi logic ấy khiến nhiều bậc phụ huynh tin tưởng tuyệt đối vào cuộc đua thành tích.
Trẻ em từ khi còn chưa hiểu chuyện đã bị cuốn vào guồng quay thi cử không hồi kết. Học trước, luyện trước, chạy đua ngay từ mẫu giáo. Càng lớn, áp lực càng chồng chất từ lớp chọn, lớp chuyên đến thi đại học.
Thế nhưng, có ai từng dừng lại và hỏi cuộc chạy này đưa con mình đến đâu?

Giáo dục không nên chỉ chạy theo thi cử, mà cần chuẩn bị cho trẻ khả năng thích ứng và vững vàng trong một thế giới biến động. (Ảnh minh họa)
Trong Kinh Dịch, quẻ Càn dạy: "Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường bất tức" (tạm dịch: Trời vận hành mạnh mẽ, người quân tử cũng phải không ngừng cố gắng). Nhưng "quân tử" ở đây không chỉ là người giỏi giang, mà là người vừa có đức vừa có tài.
Nhiều phụ huynh vui mừng khi con đạt điểm cao, liền đăng ký thêm lớp này lớp kia, khiến trẻ dần trở thành máy móc thi cử, sống mà không biết mình muốn gì, yêu thích điều gì. Nếu nội tâm trống rỗng, giá trị sống lệch lạc, thì điểm số cao đến mấy cũng chỉ là "cao ốc không móng".
Dạy là dẫn dắt không phải nhồi nhét
Quẻ Mông trong Kinh Dịch nói rằng: "Sơn hạ xuất tuyền, mông. Quân tử dĩ quả hành dục đức" - Suối chảy từ núi, biểu tượng cho trí tuệ khai mở, người quân tử cần hành động thiết thực để bồi đắp đức hạnh.
Trẻ nhỏ như mạch nước trong núi, cần được dẫn dắt đúng hướng, không thể cưỡng ép hay vội vàng. Thế nhưng thực tế lại khác, trẻ bị vùi trong lịch học dày đặc, thời gian chơi bị cắt giảm, tư duy bị thay thế bởi đáp án mẫu.
Từ lúc 3 tuổi đã học chữ, 10 tuổi viết "văn mẫu điểm 10". Trẻ học cách làm hài lòng người chấm điểm, nhưng không học được cách đối mặt với cuộc đời.

(Ảnh minh họa)
Theo Kinh Dịch, giáo dục đúng nghĩa phải bắt đầu từ nêu gương sống động, từ cha mẹ, người lớn và xã hội. Tính kỷ luật, lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm… không thể học thuộc lòng, mà cần được truyền cảm hứng bằng hành vi thực tế.
Trẻ em có thể giỏi thi cử, nhưng khi bước vào đời lại bối rối trước các mối quan hệ, không biết kiểm soát cảm xúc, không hiểu nguyên tắc ứng xử nơi công sở.
Dạy con sống tử tế, có đạo đức mới là nền tảng vững chắc để con gánh vác cuộc đời
Quẻ Khiêm - quẻ duy nhất trong Kinh Dịch có sáu hào đều cát tường dạy rằng: "Khiêm, hanh. Quân tử hữu chung" tức là khiêm tốn thì tốt lành, người quân tử sẽ có hậu vận tốt đẹp.
Một đứa trẻ luôn đứng đầu, được khen ngợi quá nhiều, dễ sinh ra kiêu căng, khó tiếp thu lời phê bình. Khi gặp thất bại, dễ suy sụp; khi không còn được chiều chuộng, dễ sinh ra oán trách.
Tôi từng chứng kiến một sinh viên tốt nghiệp từ đại học danh tiếng, sở hữu hồ sơ sáng chói, nhưng lại không thể trả lời nổi một câu hỏi về kỹ năng hợp tác nhóm trong buổi phỏng vấn. Nhà tuyển dụng chỉ nói ngắn gọn: "Chúng tôi cần người biết phối hợp, không phải người chỉ biết kể công".

(Ảnh minh họa)
Trẻ không thể sống mãi trong phòng thi. Bước vào xã hội, điều quyết định thành công không chỉ là kiến thức mà là thái độ sống, khả năng xử lý mâu thuẫn, và sự khiêm nhường.
Như Tăng Quốc Phiên từng nói: "Tài không địch nổi đức". Người có đức mới có thể phát triển lâu dài. Người chỉ có điểm số mà thiếu phẩm hạnh, dù thành công chớp nhoáng cũng sẽ sớm lụi tàn.
Trẻ em cũng như cây non, phát triển cần thời gian, cần dưỡng chất từ từ, không thể ngày một ngày hai mà thành nhân.
Bạn dạy con giành hạng nhất, người khác dạy con làm người - hai cách giáo dục này không chỉ phản ánh sự khác biệt trong quan điểm, mà còn dẫn đến hai hướng đi hoàn toàn khác biệt của cuộc đời.
Cha mẹ nóng vội chỉ tạo nên những "nhà vô địch ngắn hạn"; cha mẹ kiên nhẫn sẽ nuôi dưỡng nên những người quân tử đích thực cho tương lai.

(Ảnh minh họa)
Thắng ở vạch xuất phát có thể là ảo tưởng của người lớn, nhưng thắng ở đích đến cuộc đời mới là thành công đích thực.
Hãy nhớ: những phẩm chất đạo đức bạn truyền cho con hôm nay chính là "bảo hiểm suốt đời" vững chắc nhất cho tương lai của chúng.
Nguồn: https://thoitrangvang.com.vn/ban-dang-day-con-minh-gianh-hang-nhat-trong-cac-ky-thi-con-nguoi-khac-l..
Hơn 9.000 giáo viên trên địa bàn Hà Nội tiếp tục gửi kiến nghị bày...
Kiến thức - 5 giờ, 20 phút trước
Trong mùa tuyển sinh 2025 đã ghi nhận những ngành học ở nhiều trường có điểm chuẩn cao chót vót. Thí sinh muốn trúng tuyển phải đạt điểm tuyệt đối hoặc gần như tuyệt...
Dòng sự kiện - 7 giờ, 47 phút trước
Công trình thể thao tầm cỡ này có quy mô 60.000 chỗ ngồi, nổi bật với công nghệ mái vòm hiện đại và thiết kế đạt chuẩn FIFA.
Doanh nghiệp - 7 giờ, 48 phút trước
Gia tộc này rất giàu có nhưng lại cực kỳ kín tiếng, hiếm khi xuất hiện trước truyền thông. Đó chính là gia tộc Lý Quí - một trong hai gia tộc lâu đời...
Tin trong ngày - 7 giờ, 48 phút trước
Trung tâm Nghiên cứu thị trường & Am hiểu khách hàng One Mount Group đã có dự báo về giá chung cư Hà Nội và TPHCM trong năm 2026.
Kiến thức - 7 giờ, 49 phút trước
Để trúng tuyển vào ngôi trường này, học sinh phải có thành tích học tập thật sự xuất sắc.
Chuyện làng sao - 2 giờ, 50 phút trước
Ca sĩ Hà Hồ đã có nghĩa cử đẹp dành cho đồng bào miền Trung ngay trong tiệc sinh nhật của mình.
Tin trong ngày - 2 giờ, 18 phút trước
Sáng nay (26/11) đợt băng giá đầu tiên đã xuất hiện tại nhiều khu vực của xã Y Tý, tỉnh Lào Cai. Vào khoảng 7 giờ sáng nay, nhiệt độ ghi nhận được tại...
Đời sống số - 2 giờ, 19 phút trước
Ngày 27 tháng 11 (thứ Năm), tương ứng với ngày mùng 8 tháng 10 âm lịch, là ngày Canh Tý trong năm Ất Tỵ, tháng Đinh Hợi. Dưới ảnh hưởng thuận lợi của Thiên...
Kiến thức - 3 giờ, 32 phút trước
Càng khám phá ngôi trường này, netizen càng thấy thú vị. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu xem đây là ngôi trường nào nhé!
Hotgirl, hotboy - 3 giờ, 32 phút trước
Dù đã là mẹ 2 con, vợ đại gia Minh Nhựa vẫn thường khoe vóc dáng nóng bỏng trong trang phục đồ tắm.
Tin trong ngày - 3 giờ, 32 phút trước
Trước phản ánh của một người dân về việc "bên công an nói phải mất 2 triệu đồng để nhờ gỡ thông tin phạt trên hệ thống", Cục Cảnh sát giao thông (CSGT -...
Chăm con - 3 giờ, 32 phút trước
Vấn đề thị lực luôn là nỗi lo lớn của các bậc phụ huynh, bởi một khi trẻ đã bị cận, thị lực gần như không thể hồi phục. Không chỉ gây bất tiện...
Kiến thức - 3 giờ, 33 phút trước
Đa số chúng ta đều nghĩ rằng răng trắng phải nhờ kem đánh răng tốt hoặc kỹ thuật chăm sóc đặc biệt. Thế nhưng ở châu Phi, nhiều người hầu như không dùng kem...
Tin trong ngày - 3 giờ, 14 phút trước
Các TTTM lớn tại Hồ Chí Minh và Hà Nội cuối tuần này đông hơn hẳn mọi khi, ai cũng tất bật, rộn ràng, ra vào các cửa hàng liên tục, tranh thủ chốt...
Kiến thức - 3 giờ, 22 phút trước
Nghị định 296/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, trong đó quy định cá nhân vi phạm hành chính có thể bị cưỡng chế khấu trừ 30% lương và 50% thu nhập.
Hồ sơ tư liệu - 3 giờ, 22 phút trước
Năm 1816 đã đi vào lịch sử với tên gọi "Năm không có mùa hè", một thời kỳ khí hậu khắc nghiệt trên phạm vi toàn cầu, gây ra bởi một trong những thảm...
Dòng sự kiện - 3 giờ, 22 phút trước
Dự kiến ngày 27-11, TAND tỉnh Đồng Nai sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Nguyễn Thị Hồng Bích (38 tuổi, ngụ xã Phước An) về tội "giết người"...
Dòng sự kiện - 3 giờ, 23 phút trước
Dự báo trong mùa đông năm nay, không khí lạnh hoạt động mạnh nhất trong tháng 12/2025 - 2/2026. Thời gian xuất hiện đợt rét đậm đầu tiên khoảng nửa cuối tháng 12.
Tin trong ngày - 4 giờ, 18 phút trước
Đặc điểm của người thông minh thực sự là khá kiệm lời và không thích thể hiện hoặc chứng minh bản thân. Những người thông minh giả tạo thường làm điều ngược lại. Dưới...
Chuyện làng sao - 4 giờ, 18 phút trước
Vào ngày 25/11, Tòa án Quận Phra Nakhon Tai, Thái Lan đã lên lịch xét xử vụ án do ông Rawiwat Maschamadol là nguyên đơn, chống lại Công ty TNHH JKN Global Group và...
Tin trong ngày - 4 giờ, 19 phút trước
UBND tỉnh Bắc Ninh có công văn gửi các Bộ ngành xin ý kiến chủ trương đầu tư Dự án Khu công nghệ thông tin (CNTT) tập trung với quy mô lên tới gần...
Tin trong ngày - 4 giờ, 19 phút trước
Cơ quan chức năng và ngân hàng đưa ra cảnh báo, tốt nhất đừng bao giờ lưu trữ bức ảnh này trong điện thoại, nếu có hãy xóa chúng ngay lập tức. Bởi chỉ...
Dòng sự kiện - 4 giờ, 19 phút trước
Do giá thành rẻ nên rất nhiều người có nhu cầu mua nhà ở xã hội. Tuy nhiên, cần phải đáp ứng được điều kiện mới thuộc diện được mua.
Kiến thức - 5 giờ, 20 phút trước
Sau sáp nhập, tỉnh mới hình thành từ Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận, sẽ trở thành tỉnh rộng nhất, với tài nguyên du lịch từ núi rừng đến biển đảo.
Dòng sự kiện - 5 giờ, 20 phút trước
Hơn 9.000 giáo viên trên địa bàn Hà Nội tiếp tục gửi kiến nghị bày tỏ mong muốn được xem xét lại chính sách chi thu nhập tăng thêm, lý do là gì?