Áp dụng tiêu chuẩn khí thải từ 1/1/2027: Xe máy không đạt chuẩn sẽ bị vứt bỏ?

Lộ trình kiểm định khí thải xe máy theo giai đoạn

Theo dự thảo, việc kiểm định khí thải xe máy sẽ được triển khai từng bước:

- Từ 1/1/2027: Áp dụng tại Hà Nội và TP.HCM, hai địa phương ghi nhận lượng khí thải từ xe máy chiếm tỷ lệ cao nhất trong các nguồn gây ô nhiễm không khí đô thị.

- Từ 1/1/2028: Mở rộng ra các đô thị loại 1 trực thuộc Trung ương gồm Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Thừa Thiên Huế.

- Đến năm 2030: Áp dụng trên toàn quốc.

Dự thảo cũng đề xuất phân chia mức khí thải theo năm sản xuất của phương tiện. Xe mô tô sản xuất trước năm 2008 sẽ áp dụng tiêu chuẩn Mức 1 (tiêu chuẩn khí thải thấp nhất), trong khi các dòng xe mới hơn sẽ phải đáp ứng các tiêu chuẩn Mức 2, 3, và 4 cao hơn.

Thách thức triển khai và lo ngại về xe cũ

Những xe có tuổi đời trên 10 năm, không đạt điều kiện khí thải sẽ được giải quyết ra sao? (Ảnh minh hoạ)

Nhiều người bày tỏ băn khoăn về tính khả thi của việc đo khí thải xe máy tại Hà Nội và TP.HCM từ 1/1/2027, nơi có hàng triệu xe máy cũ.

Đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết, quy định kiểm tra khí thải đã được đưa vào luật nên sẽ triển khai, tuy nhiên, lộ trình thực hiện là điều cần cân nhắc. Vị đại diện này chỉ ra những khó khăn:

1. Thiếu quy chuẩn trạm kiểm định: Đến nay, các quy định, quy chuẩn về trạm kiểm định khí thải xe máy vẫn chưa được ban hành, trong khi việc xây dựng các trạm này là bắt buộc.

2. Nguồn lực hạn chế: Số lượng lớn xe máy cần kiểm định đòi hỏi số lượng lớn trạm đăng kiểm và nhân sự vận hành. Đăng kiểm viên phải có chứng chỉ hạng 3, cần thời gian hoàn thành khóa học.

3. Thủ tục phức tạp: Các trạm đăng kiểm cần giấy phép kinh doanh, giấy phép đo kiểm do Sở Xây dựng các tỉnh cấp, cùng với việc đầu tư trang thiết bị. Đây là những thủ tục khó hoàn thiện trong thời gian ngắn.

Do đó, đại diện VAMM nhấn mạnh sự cần thiết của việc các cơ quan chức năng sớm ban hành văn bản hướng dẫn để tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị triển khai.

Xe không đạt tiêu chuẩn: Sửa chữa hay loại bỏ?

Theo đánh giá của các chuyên gia, nếu áp dụng kiểm định bắt buộc, khoảng 50 triệu xe máy trên toàn quốc sẽ phải kiểm định, và có thể hàng triệu xe máy cũ sẽ buộc phải chấm dứt vòng đời vì không đạt tiêu chuẩn. Điều này có thể tạo gánh nặng cho người dân thu nhập không cao khi phải sửa chữa, cải tiến hoặc thay xe mới.

(Ảnh minh hoạ)

Tuy nhiên, đại diện VAMM đưa ra quan điểm khác. Việc phân chia mức khí thải theo năm sản xuất đã hạn chế tối đa số lượng xe không đạt tiêu chuẩn phải bỏ. "Xe không đạt tiêu chuẩn khí thải nhưng chưa chắc phải bỏ, vì có thể sửa chữa, bảo dưỡng để xe đạt tiêu chuẩn," vị đại diện cho biết. Các nhà sản xuất luôn sẵn sàng chuẩn bị phụ tùng thay thế và đội ngũ sửa chữa, bảo dưỡng để hỗ trợ người dân.

Hơn nữa, lộ trình áp dụng tuần tự (từ Hà Nội, TP.HCM, sau đó đến các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, rồi mới đến các địa phương khác) cho phép những xe đã được bảo dưỡng, sửa chữa dù không đạt vẫn được tiếp tục lưu hành ở những tỉnh chưa thực hiện quy định. "Tôi cho rằng lộ trình thực hiện như vậy sẽ hạn chế tối đa thiệt hại của người dân," đại diện VAMM nhận định.

Về phụ tùng thay thế, các hãng cam kết cung cấp trong 10-15 năm sau khi đời xe dừng sản xuất, do đó chủ phương tiện không cần quá lo lắng về việc không có phụ tùng nếu xe có tuổi thọ từ 10-15 năm.