3 loại rau 'núp bóng' cỏ dại ven đường, đều là thuốc quý, đầy rẫy ở Việt Nam nhưng ít người biết đến

"Người Việt nằm trên đống thuốc mà không biết" - câu nói này không hề ngoa khi nói về sự phong phú của các loại thảo dược quý giá mọc hoang dại trên khắp đất nước. Đáng buồn thay, nhiều loại cây có giá trị dinh dưỡng và dược tính cao lại bị coi là cỏ dại, khiến chúng ta bỏ lỡ những món quà quý giá từ thiên nhiên.

Lương y Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội) chia sẻ về 3 loại rau dại quen thuộc, không chỉ có thể dùng làm thực phẩm mà còn là những vị thuốc quý, cần được tận dụng trong cuộc sống hàng ngày.

1. Rau xuyến chi

Mùa xuân là thời điểm rau xuyến chi phát triển mạnh mẽ, với những lá non mơn mởn. Thay vì nhổ bỏ, hãy hái chúng về và chế biến thành những món ăn ngon, bổ dưỡng.

Xuyến chi, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như hoa đơn kim, đơn kim thảo, cúc áo, cương hoa thảo, tiểu quỷ châm, thích châm thảo, quỷ châm thảo... Trong Đông y, xuyến chi có vị đắng, tính bình, mang đến tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khu phong, hoạt huyết, tan máu tụ. Toàn bộ cây xuyến chi (trừ rễ) đều có thể được sử dụng làm thuốc.

3 loại rau dại quen thuộc, không chỉ có thể dùng làm thực phẩm mà còn là những vị thuốc quý

Theo đó, xuyến chi có thể dùng trong một số bài thuốc để hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, viêm họng, viêm ruột thừa, viêm gan truyền nhiễm, viêm dạ dày – ruột, tiêu hóa kém, đau nhức xương khớp, và thậm chí là sốt rét.

Y học hiện đại cũng không ngừng khám phá ra những công dụng tiềm năng của xuyến chi. Các nghiên cứu cho thấy thành phần flavonoid và polyynes trong cây có khả năng chống lại ung thư. Đặc biệt, xuyến chi còn là một trong số ít các loài thực vật được nghiên cứu về hoạt chất chống lại bệnh tiểu đường. Tinh dầu trong cây xuyến chi lại có tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm và chống oxy hóa mạnh mẽ.

Tuy nhiên, lương y Bùi Đắc Sáng khuyến cáo, khi sử dụng xuyến chi để chữa bệnh, cần tuân thủ đúng liều lượng và tham khảo ý kiến của người có chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

2. Cỏ thài lài

Thài lài trắng mọc rất nhiều ở Việt Nam, đặc biệt ở những nơi ẩm ướt. Chúng thường bị nhổ bỏ để nhường chỗ cho các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao hơn. Ít ai biết rằng, đây cũng là một loại rau và vị thuốc quý.

Phần lá và ngọn non của thài lài có thể dùng để luộc hoặc nấu canh, mang đến hương vị tươi ngon và nhiều lợi ích cho sức khỏe. Trong y học cổ truyền, toàn cây thài lài được thu hái quanh năm để làm thuốc, có thể dùng tươi hoặc phơi khô.

Theo Đông y, thài lài trắng có vị ngọt nhạt, tính hơi lạnh, tác dụng giải nhiệt, chống viêm, lợi tiểu, tiêu sưng. Toàn cây thài lài thường được sử dụng để làm thuốc.

3. Cúc tần

Cúc tần là loại cây quen thuộc với nhiều người dân Việt Nam, nhưng ít ai biết rằng nó vừa có thể làm rau ăn, vừa là một vị thuốc quý với nhiều công dụng.

Theo Đông y, cúc tần có vị đắng, tính mát, quy kinh vào phế và thận. Trong dân gian, cúc tần thường được sử dụng để chữa cảm mạo, sốt, tăng cường hệ tiêu hóa, kích thích ăn ngon miệng, cải thiện chứng bí tiểu, tiểu gắt, điều trị các triệu chứng thấp khớp, đau nhức xương khớp, và giảm thiểu căng thẳng, mệt mỏi.

Y học hiện đại đã chứng minh rằng tinh dầu trong lá cúc tần, với các thành phần như Camphor, borneol, limonen, cineol,... nếu pha loãng trong polyethylene glycol, có thể tiêu diệt một số chủng vi nấm, vi khuẩn thường gặp như Candida albicans, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Microsporum gypseum,... Rễ cúc tần chứa chất có khả năng ức chế tác nhân gây sưng phù khớp. Hoạt chất ꞵ-sitosterol và stigmasterol trong cây cúc tần có thể điều trị tiểu đường, trung hòa nọc độc của loài rắn.

Tuy nhiên, dù cúc tần có nhiều công dụng tuyệt vời, nhưng không nên lạm dụng. Trước khi sử dụng cúc tần để điều trị bất kỳ bệnh lý nào, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn và sử dụng đúng cách, tránh gây ra tương tác hoặc giảm tác dụng của các thuốc điều trị khác.