1 loại gỗ ở Việt Nam được mệnh danh là 'vàng lộ thiên', cây 20 năm tuổi trở lên có giá hàng chục tỷ đồng

Gỗ sưa có tên khoa học là Dalbergia tonkinensis Prain, xuất hiện ở Việt Nam và là 1 loại gỗ quý hiếm. Cây sưa thuộc giống cây nhỡ có lá rụng theo mùa, chiều cao của cây sưa khá khiêm tốn chỉ từ 6-12m, một số cây trưởng thành có thể cao lên tới 15m và có vỏ màu vàng nâu hoặc màu xám, vỏ cây sẽ bị nứt theo chiều dọc khi cây đạt độ tuổi trưởng thành. Tán của cây sưa khá thưa, có hoa màu trắng khá thơm với các cành non lá màu xanh, trên bề mặt lá có lông mịn và thưa. Cây sưa là giống cây ưa ánh sáng, thích hợp trồng ở những nơi đất thịt, sâu và có độ ẩm cao.

Gỗ xưa thuộc nhóm gỗ quý hiếm nàm trong Sách đỏ Việt Nam.

Đặc biệt, loài gỗ sưa đỏ hay còn được gọi với 1 số tên khác là gỗ huê, gỗ huỳnh, gỗ trắng, là 1 loại gỗ quý hiếm thuộc nhóm 1A trong Sách đỏ Việt Nam, cấm khai thác mục đích thương mại từ năm 1994.

Gỗ sưa gồm có 2 loại là sưa trắng và sưa đỏ. Lâu nay, sưa đỏ được người dân ví như báu vật, “khối vàng lộ thiên” bởi giá trị kinh tê cao hơn. Giá trị của gỗ sưa đỏ phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm kích thước, hình dáng, màu sắc, vân gỗ. Theo đó, mỗi câu sưa 20 năm tuổi trở lên đều có giá hàng chục tỷ đồng. Tuy vậy, hiện tại ngoài tự nhiên những cây này còn khối lượng rất hiếm, chủ yếu đã được khai thác hết, chỉ còn 1 số lượng nhỏ cây sưa đỏ năm trong các công viên, nhà chùa… và đang được bảo vệ nghiêm ngặt.

Đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra lý do chính xác tại sao gỗ sưa đỏ lại có giá đắt đỏ bậc nhất như vậy. Một số sách của Trung Quốc như “Trung dược đại từ điển” và “Bản thảo cương mục” đều xem gỗ sưa đỏ có những công dụng y tế nhất định như cầm máu, giảm đau, chống huyết áp, bệnh đường ruột, nhuận khí, chứa bễnh tim và hoạt huyết. Tuy nhiên lại không ghi rõ cách chế biết làm sao để thành thuốc và chứng minh được tính dược liệu trong gỗ sưa.

Một số khác lại truyền tai nhau rằng hương liệu gỗ sưa đỏ được dùng để ướp xác trong giới quý tộc đồng thời làm khí cụ trừ tà đuổi ma và trấn yểm. Tuy vậy, chưa có thông tin nào xác nhận đã tìm thấy xác ướp được ướp bằng hương liệu gỗ sưa.

Tại Việt Nam hiện nay, gỗ sưa được sử dụng để làm những đồ gỗ mỹ nghệ như tượng, tranh, đĩa, chén, bàn ghế, tượng phật… cũng bởi gỗ sưa có màu sắc đẹp, óng ánh, vân gỗ uốn lượn tự nhiên nên rất nhiều người ưa chuộng. Đặc biệt, gỗ sưa còn là loại gỗ có độ cứng cao, bền bỉ, có thể ngâm trong bùn, nước nhiều năm mà không bị ngấm nước hay mục nát, bay mùi hương.

Cách đây khoảng 5-6 năm là thời kì đỉnh cao của gỗ sưa, khi đó, 1kg gỗ có giá 30 triệu đồng, tương đương 1 cây gỗ sưa cổ thụ có thể lên tới cả trăm tỷ đồng. Hiện nay, dù giá không được cao như trước nhưng gỗ sưa vẫn là 1 trong những loại gỗ quý hiếm và được săn lùng. Cũng chính lẽ đó, những năm gần đây lượng gỗ sưa tự nhiên dường như đã cạn kiệt, đối mặt với nạn “lâm tặc” hoành hành. Ở một số nơi, để bảo vệ cây người ta phải cử người túc trực, cuốn dây thép gai. Gần đây, nhiều địa phương ở Việt Nam cũng đang thử nghiệm việc nhân rộng diện tích trồng gỗ sưa tự nhiên.