Thứ bảy, 27/07/2024
Làng Hành Thiện (xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định) là ngôi làng cổ nổi tiếng có truyền thống văn hóa, hiếu học.
Theo những trang sách "Hành Thiện xã chí", làng Hành Thiện, huyện Xuân Trường, Nam Định vốn có tên gọi là "Hành Cung Trang" được thành lập vào khoảng năm 1500. Đến năm 1823, vua Minh Mạng cho đổi tên thành Hành Thiện với ý nghĩa "nơi chỉ làm những điều lành, điều thiện" và ban cho làng 4 chữ "Mỹ Tục Khả Phong".
Làng Hành Thiện được bao quanh bởi hai nhánh của một con sông nhỏ rộng khoảng 7m, được gọi là sông Con (cách gọi nhằm phân biệt với sông Cái – sông Ninh Cơ là một nhánh của sông Hồng). Nhìn trên bản đồ ta sẽ thấy làng Hành Thiện xuất hiện rõ nét với hình ảnh của một chú cá chép khổng lồ, đầu hướng về Nam, đuôi vòng phía Bắc đang trong tư thế vẫy vùng như muốn tung mình lao ra biển Đông.
Từ trên cao nhìn xuống, hai nhánh con sông như những đường viền ngăn cách làng Hành Thiện với vùng đất bên cạnh, khiến cho khu đất bên trong hiện lên hình dáng “lý ngư”.
Vị trí và đặc điểm địa lý đã tạo nên nét độc đáo của ngôi làng cổ này. Những cây cầu xung quanh làng cũng được xây dựng ở vị trí tương ứng với các loại vây trên mình cá, tại phần đầu cá còn có một chiếc giếng khơi, nước trong vắt nên được gọi là giếng Mắt cá. Ở chính giữa đầu cá có chữ Miếu, chính là miếu thờ thần dựng làng, xuống dưới một chút là chữ Thị – khu chợ, nơi tụ họp đông đúc, thể hiện nét văn hóa phồn thực của cư dân vùng Đồng bằng Bắc Bộ.
Vùng đất địa linh nhân kiệt, truyền thống trăm năm khoa bảng
Theo lịch sử khoa bảng Nho học thời phong kiến, làng Hành Thiện có 7 người đỗ đại khoa (3 tiến sĩ, 4 phó bảng), 97 cử nhân, 315 tú tài. Làng có 4 người làm quan Thượng thư, 4 người là quan Tuần phủ, 4 người là Tổng đốc, 23 người làm quan giúp việc triều đình, 69 người làm Tri phủ, Tri huyện, số người đỗ đạt đi làm thầy giáo, thầy thuốc ở khắp nơi.
Người đỗ cao nhất là tiến sĩ Đặng Xuân Bảng (ông nội cố Tổng Bí thư Trường Chinh) thời vua Tự Đức. Năm 1856 ông thi và đỗ tiến sĩ, đỗ hạng nhì khoa thi năm ấy. Tương truyền quyển thi của ông đáng đậu Hoàng giáp, nhưng phần cuối có lời thẳng thắn can vua thanh sắc tuần du. Vua không thích nên đánh ông xuống đỗ đầu hàng Tam giáp tiến sĩ - tức Tam giáp tiến sĩ đệ nhất danh.
Tiến sĩ Đặng Xuân Bảng
Sau khi trí sĩ, tiến sĩ Đặng Xuân Bảng về làng mở trường dạy học từ năm 1878 tới đầu thế kỷ 20. Ông đã lập ra Hy Long thư viện – nơi chứa sách Hán học lớn nhất Bắc kỳ thời bấy giờ. Ngoài ra còn phải kể đến tủ sách của cụ Phó bảng Đặng Đức Dịch, cụ nghè Nguyễn Ngọc Liên… Nhờ nhiều thầy giỏi và nhờ nhiều sách quý mà học trò Hành Thiện hiểu rộng, biết nhiều, tri thức uyên thâm vang dội thiên hạ.
Làng Hành Thiện có nhiều gia đình có cả cha con đều đỗ đạt như cụ Nhị trường Đặng Vũ Kiểm có ba con đậu Cử nhân, hai con đậu Tú tài. Cụ Đặng Văn Tường có năm con đều đậu Nhị trường, Cử nhân. Nhiều học trò Hành Thiện sớm bộc lộ thông minh và tinh thần hiếu học đã đỗ đạt rất sớm như Đặng Huyến đỗ Tú tài từ năm 11 tuổi, Nguyễn Âu Chuyên đỗ Tú tài năm 19 tuổi, đỗ Giải nguyên (thủ khoa) năm 20 tuổi, đỗ Phó bảng năm 25 tuổi.
Dù gặp hoàn cảnh khó khăn nhưng nhiều người vẫn quyết chí học tập và đỗ đạt, như Nguyễn Như Bổng nhà nghèo nhưng đã hai lần đỗ Tú tài, đỗ Cử nhân năm 60 tuổi. Nguyễn Ngọc Liên đỗ Cử nhân nhưng không nhận chức Huấn đạo mà ở nhà học thêm ba năm và thi đỗ tiến sĩ khoa Kỷ Sửu năm 1889.
Ngày nay, ở Xuân Trường vẫn còn câu cửa miệng “đậu phụ Thủy Nhai, tú tài Hành Thiện” để nói về 2 ngôi làng: Thủy Nhai và Hành Thiện. Thuỷ Nhai là ngôi làng gần đó nổi tiếng về nghề làm đậu phụ, còn làng Hành Thiện thì nhà nào cũng có người đậu tú tài.
Hiện tại, Hành Thiện vẫn là ngôi làng nổi tiếng học giỏi có người đỗ đạt nhiều nhất Nam Định. Theo thống kê sơ bộ, có đến 88 người được phong hàm Giáo sư, tiến sĩ, phó tiến sĩ và trên 600 người có bằng cử nhân cả trong và ngoài nước.
Ngoài việc khắc tên tân khoa vào bia Văn chỉ, làng còn coi việc học là một nghề. Bởi vậy, chỉ ở Hành Thiện mới có “nghề học” đúng như câu ca dao: “Sáng trăng trải chiếu hai hàng/Chiếu anh đọc sách, chiếu nàng quay tơ”.
Tháng 8 hàng năm, Hội Khuyến học, khuyến tài của làng đều tổ chức lễ khen thưởng cho học sinh giỏi cấp tỉnh, quốc gia và quốc tế để động viên các học sinh, sinh viên phấn đấu trong học tập. Những năm trở lại đây, hàng năm trong làng đều có hàng chục tân sinh viên của các trường đại học.
Xem thêm
Nguồn: https://thuonghieuvaphapluat.vn/ngoi-lang-hinh-ca-chep-doc-nhat-viet-nam-la-noi-boi-duong-nhieu-nhan..
Chỉ ít ngày nữa khi Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực, những...
Kiến thức - 15 giờ, 56 phút trước
Trường hợp mua xe mới chưa đăng ký xe, chưa có biển số mà tham gia giao thông trên đường, người điều khiển phương tiện có bị phạt hay không?
Kiến thức - 17 giờ, 36 phút trước
Bạn đã bao giờ cố gắng ngủ quên trên máy bay nhưng không thể làm được vì đầu óc cứ lang thang? Nhiều người gặp phải vấn đề này, đặc biệt là khi không...
Kiến thức - 17 giờ, 38 phút trước
Công trình này hứa hẹn sẽ trở thành một điểm nhấn kiến trúc đặc biệt, thu hút sự chú ý của giới mộ điệu thể thao trên toàn cầu.
Kiến thức - 17 giờ, 38 phút trước
Hiện nay, áp lực kinh tế khiến người dân thận trọng hơn trong việc mua sắm. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta thường dễ bị đánh lừa bởi một số sản phẩm và mua...
Làm sao - 17 giờ, 38 phút trước
Mùa xuân là thời điểm các chậu cây, hoa được thay đất. Bởi họ cho rằng đất cũ được thay thế thiếu chất dinh dưỡng, không thể duy trì cho chậu hoa nên thường...
Chuyện làng sao - 8 giờ, 17 phút trước
Ban đầu, nhiều khán giả cho rằng yếu tố này là nguyên nhân chung đằng sau cả sự đổ vỡ và thành công của những cặp đôi đình đám trong phim truyền hình Hàn...
Chăm sóc sức khỏe - 8 giờ, 17 phút trước
Nhắc đến HPV, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, ngoài gây tổn thương cổ tử cung, nhiễm HPV còn có thể gây ra một căn bệnh khác...
Chuyện làng sao - 8 giờ, 17 phút trước
Mới đây, Vương Phi và Lý Yên xuất hiện tại sân bay quốc tế Bắc Kinh. “Thiên hậu” trông có vẻ hốc hác và gầy gò.
Kiến thức - 8 giờ, 18 phút trước
Chúng ta sử dụng phòng tắm trong nhà thường xuyên hàng ngày và phòng tắm cũng là nơi dễ tích tụ nhiều loại mùi khác nhau. Khi thời gian sử dụng tăng lên, chúng...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 44 phút trước
Shiloh, con gái ruột đầu lòng giữa Angelina Jolie và Brad Pitt nhận về nhiều bình luận từ cư dân mạng trong lần xuất hiện gần đây.
Đời sống số - 10 giờ, 47 phút trước
Xem tử vi thứ 7 ngày 27/7/2024 của 12 con giáp các tuổi Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi về công việc, tài lộc, sức khỏe, tình duyên...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 52 phút trước
Vợ Đức Tiến đã có những chia sẻ trên trang cá nhân của mình khi bị chỉ trích hay kể khổ sau sự ra đi của chồng.
Chuyện làng sao - 10 giờ, 54 phút trước
Nam Em đã có những chia sẻ về tình trạng sức khỏe của bản thân.
Kiến thức - 13 giờ, 2 phút trước
Việc làm là một chủ đề rất nóng trong xã hội ngày nay, vô số người học tập chăm chỉ suốt mười năm chỉ để có được một công việc tử tế.
Đời sống số - 14 giờ, 36 phút trước
Hãy cùng nhìn vào 4 bức ảnh dưới đây và lựa chọn một tách cà phê mà bạn muốn thưởng thức nhất. Đáp án sẽ nói cho bạn biết câu trả lời.
Địa chỉ ăn ngon - 14 giờ, 23 phút trước
Quẩy là một trong những món ăn sáng truyền thống ở Việt Nam. Nhiều người thích thưởng thức món quẩy giòn với sữa đậu nành vào buổi sáng. Tuy nhiên, công thức làm món...
Đời sống số - 14 giờ, 23 phút trước
Những điều tốt đẹp sẽ tiếp tục đến từ ngày mai 27/7. Người sinh dưới 3 cung hoàng đạo sẽ thịnh vượng và giàu có. Nếu rơi vào đống tiền thì càng đi nhiều...
Làm đẹp+ - 14 giờ, 24 phút trước
Trong thế giới làm đẹp đầy mê hoặc, nơi nghệ thuật và sự tinh tế hòa quyện, không thể không nhắc đến dịch vụ lông mày 200 triệu đồng trứ danh của "Vua Phun...
Chuyện làng sao - 15 giờ, 34 phút trước
Mối tình giữa Vương Phi và Lý Á Bằng từng là đề tài bàn tán sôi nổi của biết bao người. Ngay cả con gái Lý Yên cũng được cộng đồng mạng quan tâm,...
Phong thủy - 15 giờ, 34 phút trước
Không phải gia đình nào cũng có thể đặt bàn thờ ở tầng cao nhất của ngôi nhà vì sẽ có rất nhiều lí do. Vậy đặt bàn thờ ở ngay tầng 1 có...
Hoa Hậu - 15 giờ, 34 phút trước
Vừa đăng quang Hoa hậu Hoàn vũ Nhật Bản 2024, người đẹp 25 tuổi bị chê có nhan sắc già nua, gu thời trang nhạt nhòa.
VIDEO - 15 giờ, 34 phút trước
Khi được MC Quyền Linh gợi ý nói về chuyện hẹn hò, tần suất gặp gỡ trong một tuần. Nhà trai nhanh chóng đáp: "Tuần 3 lần, lần 2 ngày" khiến nhà gái bật...
Kiến thức - 15 giờ, 55 phút trước
Chỉ ít ngày nữa khi Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực, những quy định cũ về đất nông nghiệp sẽ có nhiều thay đổi.
Chuyện làng sao - 15 giờ, 56 phút trước
Ngày 24 tháng 7, một loạt ảnh chụp lại cảnh Triệu Lệ Dĩnh đi ăn cùng con trai và bố mẹ đã được lan truyền trên mạng.
Chuyện làng sao - 15 giờ, 56 phút trước
Nam tài tử Leonardo DiCaprio đã phải chịu khoản lỗ hàng triệu đô la trong khi liên tục bị chỉ trích là kẻ đạo đức giả.