Thứ ba, 04/11/2025
Trần Nhật Duật là… kiếp sau của giống Phiên, Nam
	Từ thuở niên thiếu, Trần Nhật Duật đã bộc lộ tư chất thông minh của một thiên tài. Sau này, ông không chỉ nổi tiếng vì sự am hiểu kinh sử, giỏi chính trị, quân sự mà còn rất thông thạo ngôn ngữ và phong tục tập quán của các các quốc gia lân bang và tộc người thiểu số trong nước. 
	
	Đã có nhiều câu chuyện khác nhau về biệt tài này của Trần Nhật Duật.
	
	Theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, vào thời của vua Trần Nhân Tông, có một lần sứ thần nước Sách Mã Tích (tên cổ của Singapore) sang cống, nhưng triều đình không tìm được người phiên dịch. 
	
	Vua triệu tập các phiên dịch viên giỏi nhất của thành Thăng Long lại để nói chuyện với sứ thần, nhưng không một ai nói được tiếng Sách Ma Tích. Trần Nhật Duật biết chuyện liền đến gặp sứ thần và nói chuyện trôi chảy bằng thứ ngôn ngữ lạ trong sự thán phục của những người có mặt. 
	
	Sau chuyện này, có người hỏi Trần Nhật Duật vì sao biết được tiếng nước Sách Ma Tích. Ông trả lời: “Thời vua Thái Tông, sứ nước ấy sang, nhân có giao du với họ, nên hiểu được đôi chút tiếng nước họ”.
	
	Trong các ngoại ngữ thì tiếng Chăm là thế mạnh của Trần Nhật Duật. Từ thành Thăng Long, ông thường cưỡi voi đến chơi thôn Bà Già (phía Tây Hà Nội ngày nay), nơi sinh sống của các cư dân có nguồn gốc từ tù binh Champa. Ông rất say mê trò chuyện, tìm hiểu ngôn ngữ, văn hóa của người Chăm và thường ở lại cùng họ mấy ngày mới về. 
	
	Tài ngoại ngữ của Trần Nhật Duật khiến vua rất thán phuc. Có lần vua còn nói đùa: “Chiêu Văn Vương có lẽ không phải người Việt mà là kiếp sau của giống Phiên, Nam (chỉ các dân tộc lân bang ở vùng Đông Nam Á thời đó)”. 
	
	Nói tiếng dân tộc, uống rượu bằng mũi
	
	Năm 1280, Trịnh Giác Mật - tù trưởng địa phương ở Đà Giang (Tây Bắc ngày nay) là nổi lên chống lại triều đình giữa lúc nhà Nguyên chuẩn bị đưa quân sang xâm lược Đại Việt lần thứ hai. Trần Nhật Duật được lệnh đem quân dẹp loạn.
	
	Khi Trần Nhật Duật đến Đà Giang, Giác Mật sai người đưa thư nói: “Giác Mật không dám trái lệnh triều đình, nếu ân chúa dám một mình một ngựa mà đi đến thì Giác Mật xin hàng ngay”. 
	
	Bất chấp các tướng can ngăn, Trần Nhật Duật nhận lời rồi đem các tiểu đồng cùng đi. Tới đại bản doanh của những kẻ nổi loạn, ông thản nhiên đi giữa hàng lính mặc sắc phục kì dị, lăm lăm gươm giáo được bày ra để dọa dẫm.
	
	Trần Nhật Duật nói với Giác Mật bằng chính ngôn ngữ và theo đúng phong tục của dân tộc vùng Đà Giang: “Lũ tiểu đồng của ta đi đường thì nóng tai trái, đến đây thì nóng tai phải”, khiến vị tù trưởng và các đầu mục kinh ngạc.
	
	Người Đà Giang có tục “ăn bằng tay, uống bằng mũi”. Khi mâm rượu được bưng lên, chỉ có quả bầu cắt đôi sóng sánh rượu và đĩa thịt nai muối. Trần Nhật Duật rất tự nhiên lấy tay cầm thịt ăn rồi vừa nhai vừa ngẩng mặt, cầm bầu rượu từ từ dốc vào lỗ mũi đầy điêu luyện.
	
	Trịnh Giác Mật kinh ngạc thốt lên: “Chiêu Văn Vương là anh em với ta”. Trần Nhật Duật đáp lại: “Chúng ta xưa nay vẫn là anh em”, rồi gọi tiểu đồng đến, tự tay mở tráp, lấy ra những chiếc vòng bạc sáng lấp lánh, trao tận tay cho tù trưởng Đà Giang và các từng đầu mục. 
	
	Sau buổi gặp gỡ, Trịnh Giác Mật đã đem cả gia thuộc đến doanh trại Trần Nhật Duật xin hàng phục triều đình. Như vâỵ, cả miền Đà Giang đã được Trần Nhật Duật thu phục chỉ bằng sự tinh thông ngôn ngữ và văn hóa dân tộc, không phải đổ một giọt máu nào. 
	
	Sứ nhà Nguyên quả quyết Trần Nhật Duật là người Hán
	
	Về tiếng Hán - ngoại ngữ thông dụng trong giới quan lại quý tộc nhà Trần - Trần Nhật Duật cũng tỏ ra xuất sắc hơn người.
	
	Theo thông lệ, khi sứ phương Bắc sang thì triều đình phải sai phiên dịch viên làm trung gian, tể tướng không được người trực tiếp đối thoại, đề phòng việc xảy ra sai sót gì thì còn có thể đổ lỗi cho người phiên dịch. 
	
	Nhưng tể tướng Trần Nhật Duật lại là ngoại lệ. Khi tiếp sứ nhà Nguyên ông thường nói chuyện trực tiếp với họ. Khi sứ về nơi nghỉ thì dắt tay cùng vào, ngồi uống rượu vui vẻ như bạn vẫn quen biết. 
	
	Chính tiếng Hán lưu loát và sự am hiểu văn hóa Hán đã khiến sứ nhà Nguyên tưởng Trần Nhật Duật là người Hán di cư sang Đại Việt, đặt câu hỏi: “Ông là người vùng Chân Định (một huyện ở tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc) đến làm quan ở đây chứ gì?”.
	
	Trần Nhật Duật ra sức giải thích, nhưng sứ Nguyên vẫn không tin vì người nước Việt không thể giỏi tiếng Hán như vậy được. 
	
	Kỹ năng tiếng Hán đặc biệt của Trần Nhật Duật có thể lý giải bằng việc ông có mối quan hệ thân mật với những người Hán ở kinh thành Thăng Long. 
	
	Theo các sử liệu, Trần Nhật Duật thường hay qua nhà của Trần Đạo Chiêu là người Tống, ngồi bên nhau nói chuyện phiếm hàng giờ không thôi. Ông cũng hay đến thăm chùa Tường Phù, ở lại qua đêm để đàm đạo với nhà sư người Tống. Khách người Hán đến Thăng Long thường được ông mời đến chơi nhà, vừa thưởng trà, vừa bàn đủ thứ chuyện…
    
                        
                        
                        "Hôm nay, ngày 15 tháng 9, bầu trời trong xanh có phải là dấu hiệu...
Tin trong ngày - 1 giờ, 18 phút trước
"Vua cà phê" Đặng Lê Nguyên Vũ từng có chia sẻ sâu sắc về trách nhiệm và ba điều quan trọng nhất ông muốn làm cho các con của mình.
Doanh nghiệp - 1 giờ, 18 phút trước
Người lao động khi ký hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng sẽ phải trích một phần tiền lương để đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) thông qua công ty...
Tin trong ngày - 1 giờ, 18 phút trước
Từng được mệnh danh là "thiên tài của các thiên tài", Đào Triết Hiên là một cái tên huyền thoại trong giới toán học. Với chỉ số IQ 230 cao hơn cả Albert Einstein,...
Kiến thức - 1 giờ, 19 phút trước
Thực hư thông tin người dân được nhận 1 triệu đồng/người dịp Tết Nguyên đán 2026 là như thế nào?
Tin trong ngày - 1 giờ, 19 phút trước
Cập nhật xu hướng nghề nghiệp tiềm năng không chỉ giúp định vị bản thân đúng hướng mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững trong thị trường lao động cạnh tranh....
            Tin trong ngày - 1 giờ, 18 phút trước
Từng được mệnh danh là "thiên tài của các thiên tài", Đào Triết Hiên là một cái tên huyền thoại trong giới toán học. Với chỉ số IQ 230 cao hơn cả Albert Einstein,...
VIDEO - 1 giờ, 19 phút trước
Trở lại trên sàn diễn thời trang sau một thời gian dài vắng bóng, Dianka Zakhidova - bà xã người mẫu Tây của thủ môn Bùi Tiến Dũng khiến tất cả phải trầm trồ...
Kiến thức - 1 giờ, 19 phút trước
Thực hư thông tin người dân được nhận 1 triệu đồng/người dịp Tết Nguyên đán 2026 là như thế nào?
Tin trong ngày - 1 giờ, 19 phút trước
Cập nhật xu hướng nghề nghiệp tiềm năng không chỉ giúp định vị bản thân đúng hướng mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững trong thị trường lao động cạnh tranh....
Kiến thức - 2 giờ, 59 phút trước
Mọi người đều công nhận rằng sữa mẹ rất bổ dưỡng, nhưng một số phụ nữ có rất nhiều sữa mẹ, đôi khi thậm chí còn dư lại sau khi cho con bú.
Toàn cảnh - 2 giờ, 60 phút trước
Nhân dịp Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ XXIV, bộ phim điện ảnh 'Mưa đỏ' sẽ được trình chiếu miễn phí tại 9 tỉnh, thành phố từ ngày 15/11 đến 20/11/2025, cụ thể...
Chăm sóc sức khỏe - 2 giờ trước
Nhiều người không thể ngờ loại cá này lại mang “chìa khóa” của sự trường thọ.
Đời sống số - 2 giờ, 1 phút trước
Thứ Tư, ngày 5 tháng 11, ngày 16 tháng 9 âm lịch, là sự kết hợp Thiên Can và Địa Chi của năm Tỵ, tháng Bính Tuất và ngày Mậu Dần. Dưới sự kết...
Đời sống số - 2 giờ, 28 phút trước
Người dân có để thực hiện đổi Căn cước công dân hết hạn hoàn toàn trực tuyến qua ứng dụng VNeID.
Kiến thức - 3 giờ, 53 phút trước
So với năm 2025, lịch xét tuyển đại học năm 2026 sẽ được đẩy lên sớm nửa tháng. Để tránh bị động, thí sinh sắp thi cần nắm rõ những mốc thời gian quan...
        Tin trong ngày - 3 giờ, 53 phút trước
Nhiều người vì tình cảm gia đình, họ hàng đã mượn đất để xây nhà chỉ qua thỏa thuận miệng. Tuy nhiên, hành động này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý, đặc biệt...
Tin trong ngày - 3 giờ, 54 phút trước
Không ít người thắc mắc: "Tại sao nhiều đơn vị phải thông qua công ty bảo vệ, trong khi tự tuyển người có vẻ tiết kiệm hơn?". Thực tế, phía sau quyết định này...
Chuyện làng sao - 3 giờ, 54 phút trước
Đối với những người quen thuộc với điện ảnh Hong Kong, nhắc đến "Vua hài kịch" Châu Tinh Trì, ít nhiều đều có chút tiếc nuối. Những bộ phim của ông đã đồng hành...
Đời sống trẻ - 3 giờ, 54 phút trước
Trong điều kiện sinh tồn khắc nghiệt, cơ thể cô gái ngày càng yếu đi nhưng chưa từng có ý định bỏ cuộc.
Kiến thức - 4 giờ, 37 phút trước
Không ít vụ tai nạn thương tâm xảy ra do người sử dụng thiếu cảnh giác trước những dấu hiệu bất thường của thang máy. Đôi khi chỉ vì vội vàng bước vào, hoặc...
Kiến thức - 4 giờ, 38 phút trước
Tối qua, mình có buổi tụ tập với mấy bạn học cũ; hơn mười năm rồi chúng mình không gặp nhau. Chúng mình trò chuyện về chuyện cũ, ai cũng rất vui vẻ, không...
Chăm con - 4 giờ, 11 phút trước
Các nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra rằng tiếng quát mắng không giúp trẻ ngoan hơn mà còn âm thầm tàn phá tâm lý, cảm xúc và sự phát triển trí tuệ của...
Du lịch Việt - 4 giờ, 11 phút trước
Với cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ, làn nước trong xanh, đảo Lý Sơn từ lâu đã được du khách ưu ái ví như một "Maldives của Việt Nam". Cách đất liền khoảng 30km,...
Tin trong ngày - 4 giờ, 12 phút trước
Từ ngày 1/11, Nghị quyết 03/2025 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao chính thức có hiệu lực, hướng dẫn cụ thể ba trường hợp người bị kết án tử...
Sự nghiệp - 4 giờ, 12 phút trước
Nhận thấy tiềm năng từ mô hình nuôi chồn hương - loài vật ăn tạp, sinh sản tốt và dễ chăm sóc, anh Phạm Viết Phi (35 tuổi, Nghệ An) đã mạnh dạn đầu...