Thứ ba, 23/09/2025
Sử sách chép, trong thời gian trị vì vương triều từ năm 1820 đến 1841, Hoàng đế Minh Mạng không chỉ là vị vua anh minh nhất của nhà Nguyễn, mà còn để lại rất nhiều giai thoại trong dân gian.
Từ giấc mơ lạ...
Sách Kể chuyện các Vua Nguyễn viết: Khoa Kỹ Mão năm 1819, Minh Mạng lúc ấy còn là Đông Cung Thái tử, tên Nguyễn Phúc Đảm, là con trai thứ tư của Vua Gia Long và Thuận Thiên Cao Hoàng hậu Trần Thị Đang. Thái tử ra hồ Tĩnh Tâm chơi, tinh thần mệt mỏi, bèn nằm trên võng thiu thiu ngủ... Bỗng một người học trò, tự xưng là học giả Lam Sơn đến hầu. Thái tử thấy người học trò, đầu đội mũ cỏ, tay cầm cây gậy nhọn xiên qua mặt trời và tự nhiên mặt trời đùn đùn lên một đám mây đen sì, rồi tối sầm lại. Người học trò giơ gậy lên vẫy thì đám mây đen tan ngay, trời sáng bừng lên.
Vua Minh Mạng. Ảnh tư liệu
Thái tử Đảm về cung, đem chuyện nằm mộng hỏi thị thần. Quan Thái bộc đã đoán: "Người học giả đầu đội nón cỏ là học trò, tên y có chữ Giả, thêm thảo dầu (mũ cỏ), là chữ Trứ. Chữ Trứ có nét phẩy sát qua chữ nhật, tức là cái gậy xiên qua mặt trời. Từ Lam Sơn lại, người ấy tất quê ở Nghệ An, Hà Tỉnh. Đám mây đen đùn lên ở mặt trời là điềm sau này biên thùy có loạn. Người ấy cầm gậy vẫy, mà đám mây đen tan, là điềm người ấy sau này sẽ dẹp tan giặc. Vậy, xin Điện hạ nghiệm xem khoa này có ai tên là Trứ ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh thi đỗ không?".
... Đến tìm được hiền tài quốc gia
Nghe lời triều thần, đến khi quan trường chấm xong, đệ danh sách vào Bộ Duyệt, thấy tên Nguyễn Công Trứ đỗ thủ khoa, Thái tử Đảm mừng là ứng vào điềm mộng, quốc gia đã tuyển được nhân tài chân chính. Thế là khoa ấy các quan chấm trường đều được thuởng một cấp.
Lại nói Nguyễn Công Trứ, tuy là quan văn, nhưng do chính sách hà khắc của nhà Nguyễn khiến nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân liên tiếp xảy ra, ông buộc phải cầm quân, làm tướng. Theo sử sách, vào tháng 2 năm Bính Tuất (1826), Phan Bá Vành nổi dậy tại vùng châu thổ sông Hồng (thuộc các tỉnh Hải Dương, Thái Bình, Hải Phòng và Nam Ðịnh ngày nay). Bá Vành lập mưu, đưa quân triều đình rơi vào ổ phục kích khiến mất sạch khí giới thuyền bè, quan quân các trấn thuộc Bắc thành phải co rụt lại. Tiếp đến, thừa thắng xông lên, quân của Bá Vành chiếm thế thượng phong tại cửa sông Văn Úc (Hải Phòng ngày nay), chém viên Thần sách thập cơ Hùng Cự, bắt viên Ðốc phủ Tiên Hưng nhưng không thèm giết, mà làm nhục cạo trọc tóc, thả cho về...
Nguyễn Công Trứ. Ảnh tư liệu
Lúc đó, triều đình treo giải thưởng lớn cho ai bắt được những kẻ đầu đảng: Bá Vành, tên Hạnh, tên Bàng thì được thưởng mỗi tên là 300 lượng. Qua gần một năm, quan quân tại Bắc thành không dẹp được. Mùa xuân năm Ðinh Hợi (1827), Vua Minh Mệnh bèn sai Binh tào Thị lang Nguyễn Công Trứ làm tham mưu, mang đạo quân Long phi Hổ dược từ kinh đô ra Bắc. Ðoàn quân gây sức ép, khiến Phan Bá Vành phải cho quân rút về Trà Lũ xây luỹ để cố thủ. Quân triều đình vây luỹ, rồi Nguyễn Công Trứ dựa vào tính kiêu ngạo của Phan Bá Vành, lập mưu đánh tan đại quân phản loạn trong một ngày.
Sách Đại Nam thực lục ghi: "Vào ngày 26 tháng 2, Vành dạo hồ khao quân, Trứ sai ca kỹ vài người mở tiệcca hát. Rồi mật ước, quan quân trữ sẵn hơn 500 sọt đựng cát, khi có hoả hiệu, quan quân mang cát lấp đường thuỷ rồi vây luỹ. Vành cho mở rạch thông nước, nhưng nước cạn thuyền không hoạt động được. Quan quân giáp công, bắt được tên Ðán, tên Liễn, tên Thê, tên Thự, hơn 10 người, chém đầu mấy trăm, số nhảy xuống nước chết hàng ngàn. Vành bị đạn bắn trúng đùi, bị bắt; tên Hạnh, tên Hương theo bến cảng trốn ra biển. Vành cùng với Liễn bị giam giải đến Bắc Thành, Vành cắn lưỡi mà chết, Ðán, Liễn bị xử lăng trì….”.
Nguyễn Công Trứ tổ chức đánh đâu thắng đó: năm 1833, dẹp khởi nghĩa Nông Văn Vân; năm 1835, dẹp giặc Khách. Đến đời vua Tự Đức thứ 11 (1858), khi thực dân Pháp tấn công Đà Nẵng, ông đã 80 tuổi nhưng vẫn xin vua cho đi đánh giặc... Tuy thế, bên cạnh những chiến công hiển hách, sử sách còn mãi khắc ghi công lao to lớn của Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ trong việc khai phá bãi biển lập nên 2 huyện Tiền Hải (Thái Bình) và Kim Sơn (Ninh Bình), cùng với cách bố trí hệ thống thủy lợi rất khoa học, cách bố trí dân cư rất hợp lý. Dân ở hai huyện trên đều đã lập đền thờ Nguyễn Công Trứ để hàng năm hương khói tri ân người đã khai sinh ra mảnh đất “núi vàng, biển bạc” ở đồng bằng Bắc bộ.
Vua Minh Mạng: Nguyễn Công Trứ giỏi những vẫn là “thằng cuồng”
Điều đặc biệt ở Nguyễn Công Trứ, dù xét ông ở tư cách nào, người ta cũng bắt gặp một điểm chung nhất - thái độ ngông ngạo với cuộc đời. Sách Quốc sử di biên viết: “Trứ vốn tính hào phóng, thường đắp phương trượng tam sơn sau công đường, trên núi làm chùa, đào hồ thả sen, bắc cầu trên hồ, nuôi 25 đồng nữ sớm tối cúng Phật....
... Trước kia, Trứ đóng đồn ở Vân Trung, bắt được 3 trai, 7 gái người Thổ nuôi làm gia thuộc, cho hát xướng, ngày đêm cùng tân khách và bè bạn đánh tổ tôm, hút thuốc, nghe truyện Kim Vân Kiều, tự xưng là Lão Trang. Thường ngày, họp nhau uống rượu, làm thơ ca quốc âm, có ý coi rẻ lợi danh. Việc này lọt đến tai Vua, Minh Mạng cười nói rằng: Thói cũ thằng cuồng vẫn hào phóng như thế đấy!”.
Ngoài ra, xung quanh cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Công Trứ, các nhà nghiên cứu hiện nay đều cho rằng: Ngay từ thuở còn hàn vi, Nguyễn Công Trứ đã nuôi lý tưởng giúp đời, lập công danh, sự nghiệp: “Đã mang tiếng ở trong trời đất/ Phải có danh gì với núi sông”. Vậy nhưng, cuộc đời ông là những thăng trầm trong sự nghiệp. Ông được thăng thưởng quan tước nhiều lần vì những thành tích, chiến công trong quân sự và kinh tế, tới chức thượng thư, tổng đốc; nhưng cũng nhiều lần bị giáng phạt, nhiều lần giáng liền ba bốn cấp…
UBND TP. Hà Nội vừa có Tờ trình đề nghị xây dựng Nghị quyết sửa...
Tin trong ngày - 1 ngày, 4 giờ trước
Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp đã ban hành Công văn 16/CV-BCĐ ngày 09/8/2025 về việc...
Kiến thức - 1 ngày, 4 giờ trước
Thẻ Căn cước, Căn cước công dân (CCCD) có thời hạn sử dụng và phải được đổi theo các mốc độ tuổi nhất định. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định một trường hợp...
Kiến thức - 1 ngày, 5 giờ trước
Việc bổ sung đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là một bước tiến lớn trong chính sách an sinh, đảm bảo quyền lợi thiết thực cho người dân, đặc biệt là lao động...
Kiến thức - 1 ngày, 5 giờ trước
Theo quy định hiện hành, sẽ có một số trường hợp xây nhà không cần xin Giấy phép xây dựng, người dân cần biết để tránh thiệt thòi.
Tin trong ngày - 1 ngày, 5 giờ trước
Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực, không chỉ điều chỉnh các quy định về tuổi nghỉ hưu mà còn có những thay đổi...
Chuyện làng sao - 6 giờ, 52 phút trước
Nhật Kim Anh đã xin cư dân mạng đừng để lại những dòng bình luận so sánh khập khiễng giữa mình và tình mới của chồng cũ.
Chăm sóc sức khỏe - 6 giờ, 56 phút trước
Nếu thuộc một trong số những người dưới đây bạn nên hạn chế hoặc tốt nhất không ăn hồng giòn.
Tin trong ngày - 6 giờ, 57 phút trước
Nhiều hộ gia đình khi làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (thường gọi là “sổ đỏ”) lần đầu băn khoăn liệu mình có thuộc diện được miễn, giảm tiền...
Đời sống số - 6 giờ, 58 phút trước
Bật ngay tính năng này cho những cuộc trò chuyện quan trọng nhất của bạn để bảo vệ sự riêng tư trong thời đại số.
Kiến thức - 6 giờ, 58 phút trước
Trường hợp nhận tặng cho nhà đất nhưng không sang tên sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt được quy định cụ thể theo pháp luật.
Kiến thức - 6 giờ, 59 phút trước
Việc nuôi ếch kết hợp cá thát lát cho thấy tính linh hoạt cao, bởi ếch thu hoạch nhanh, quay vòng vốn ngắn hạn, còn cá thát lát mang lại nguồn thu dài hạn,...
Làm sao - 7 giờ, 37 phút trước
Lên kế hoạch cưới luôn là hành trình nhiều cảm xúc nhưng cũng không ít lo toan. Cặp đôi nào cũng mong muốn tìm được những dịch vụ, sản phẩm cưới vừa chất lượng,...
Làm sao - 7 giờ, 42 phút trước
Hôn lễ trong mơ luôn là ước muốn của mọi cặp đôi, từ chiếc váy cưới lộng lẫy, vest tinh tế, cho đến những khoảnh khắc khó quên ghi dấu hành trình tình yêu,...
Tin trong ngày - 9 giờ, 32 phút trước
Theo quy định, hành vi tự ý xây dựng trên đất không thuộc quyền sử dụng có thể bị xử phạt hành chính, buộc tháo dỡ, trả lại đất.
Kiến thức - 9 giờ, 38 phút trước
Dân gian có câu "Một đấu gạo là ơn, một thúng gạo là oán", ý chỉ khi người khác khó khăn, nếu ta giúp một chút, họ sẽ biết ơn. Nhưng nếu cứ giúp...
Dòng sự kiện - 9 giờ, 38 phút trước
Cầu vượt sông Hồng nối xã Hưng Phú (Hưng Yên) với xã Giao Minh (Ninh Bình) cơ bản đã hoàn thành, sẽ được thông xe trong tháng 10.
Đời sống số - 10 giờ, 39 phút trước
Thứ Ba, ngày 23 tháng 9, ngày mùng 2 tháng 8 âm lịch, rơi vào Năm Tỵ, Tháng Ất Dậu và Ngày Ất Mùi. Trong môi trường này, con giáp nào nên thận trọng...
Kiến thức - 10 giờ, 52 phút trước
Nghị định 168/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ năm 2025, quy định mức xử phạt đối với hành vi vi phạm tín hiệu đèn giao thông được điều chỉnh tăng đáng kể.
Đời sống số - 10 giờ, 58 phút trước
Hãy chọn ngay bức khiến bạn bị thu hút nhất (đừng suy nghĩ quá lâu) – để khám phá thông điệp cho phần còn lại của cuộc đời bạn.
Kiến thức - 10 giờ, 3 phút trước
Đây có thể trở thành một trong những khám phá về khoáng sản quan trọng nhất của một quốc gia trong nhiều thập kỷ qua.
Tin trong ngày - 10 giờ, 6 phút trước
Ngày 22/9, thông tin từ Sở Xây dựng TPHCM cho biết, đơn vị vừa thống nhất phương án điều chỉnh giao thông qua đường hầm sông Sài Gòn (hầm Thủ Thiêm) nhằm phục vụ...
Làm sao - 10 giờ, 13 phút trước
Theo Thông tư 27/2025/TT-NHNN, có hiệu lực từ ngày 1-11, việc chuyển tiền điện tử trong nước có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên phải báo cáo.
Doanh nghiệp - 11 giờ, 1 phút trước
Trong bối cảnh thị trường lao động đang ngày càng yêu cầu tính thực tiễn và chuyên môn cao, nghề nấu ăn đang trở thành lựa chọn đáng giá của nhiều bạn trẻ sau...
Tin trong ngày - 11 giờ, 1 phút trước
Quảng trường mới sẽ kết hợp với không gian cây xanh, tạo điểm nhấn sinh hoạt cộng đồng, tổ chức các hoạt động nghệ thuật, triển lãm và sự kiện văn hóa.
Chuyện làng sao - 11 giờ, 1 phút trước
Trong khi Duy Mạnh hào hứng gửi lời cảm ơn vì được Cường Đô La gửi Iphone 17 nhưng lại "quê xệ" vì nhân vật được nhận không phải mình.