Thứ hai, 22/09/2025
Sử sách chép, trong thời gian trị vì vương triều từ năm 1820 đến 1841, Hoàng đế Minh Mạng không chỉ là vị vua anh minh nhất của nhà Nguyễn, mà còn để lại rất nhiều giai thoại trong dân gian.
Từ giấc mơ lạ...
Sách Kể chuyện các Vua Nguyễn viết: Khoa Kỹ Mão năm 1819, Minh Mạng lúc ấy còn là Đông Cung Thái tử, tên Nguyễn Phúc Đảm, là con trai thứ tư của Vua Gia Long và Thuận Thiên Cao Hoàng hậu Trần Thị Đang. Thái tử ra hồ Tĩnh Tâm chơi, tinh thần mệt mỏi, bèn nằm trên võng thiu thiu ngủ... Bỗng một người học trò, tự xưng là học giả Lam Sơn đến hầu. Thái tử thấy người học trò, đầu đội mũ cỏ, tay cầm cây gậy nhọn xiên qua mặt trời và tự nhiên mặt trời đùn đùn lên một đám mây đen sì, rồi tối sầm lại. Người học trò giơ gậy lên vẫy thì đám mây đen tan ngay, trời sáng bừng lên.
Vua Minh Mạng. Ảnh tư liệu
Thái tử Đảm về cung, đem chuyện nằm mộng hỏi thị thần. Quan Thái bộc đã đoán: "Người học giả đầu đội nón cỏ là học trò, tên y có chữ Giả, thêm thảo dầu (mũ cỏ), là chữ Trứ. Chữ Trứ có nét phẩy sát qua chữ nhật, tức là cái gậy xiên qua mặt trời. Từ Lam Sơn lại, người ấy tất quê ở Nghệ An, Hà Tỉnh. Đám mây đen đùn lên ở mặt trời là điềm sau này biên thùy có loạn. Người ấy cầm gậy vẫy, mà đám mây đen tan, là điềm người ấy sau này sẽ dẹp tan giặc. Vậy, xin Điện hạ nghiệm xem khoa này có ai tên là Trứ ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh thi đỗ không?".
... Đến tìm được hiền tài quốc gia
Nghe lời triều thần, đến khi quan trường chấm xong, đệ danh sách vào Bộ Duyệt, thấy tên Nguyễn Công Trứ đỗ thủ khoa, Thái tử Đảm mừng là ứng vào điềm mộng, quốc gia đã tuyển được nhân tài chân chính. Thế là khoa ấy các quan chấm trường đều được thuởng một cấp.
Lại nói Nguyễn Công Trứ, tuy là quan văn, nhưng do chính sách hà khắc của nhà Nguyễn khiến nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân liên tiếp xảy ra, ông buộc phải cầm quân, làm tướng. Theo sử sách, vào tháng 2 năm Bính Tuất (1826), Phan Bá Vành nổi dậy tại vùng châu thổ sông Hồng (thuộc các tỉnh Hải Dương, Thái Bình, Hải Phòng và Nam Ðịnh ngày nay). Bá Vành lập mưu, đưa quân triều đình rơi vào ổ phục kích khiến mất sạch khí giới thuyền bè, quan quân các trấn thuộc Bắc thành phải co rụt lại. Tiếp đến, thừa thắng xông lên, quân của Bá Vành chiếm thế thượng phong tại cửa sông Văn Úc (Hải Phòng ngày nay), chém viên Thần sách thập cơ Hùng Cự, bắt viên Ðốc phủ Tiên Hưng nhưng không thèm giết, mà làm nhục cạo trọc tóc, thả cho về...
Nguyễn Công Trứ. Ảnh tư liệu
Lúc đó, triều đình treo giải thưởng lớn cho ai bắt được những kẻ đầu đảng: Bá Vành, tên Hạnh, tên Bàng thì được thưởng mỗi tên là 300 lượng. Qua gần một năm, quan quân tại Bắc thành không dẹp được. Mùa xuân năm Ðinh Hợi (1827), Vua Minh Mệnh bèn sai Binh tào Thị lang Nguyễn Công Trứ làm tham mưu, mang đạo quân Long phi Hổ dược từ kinh đô ra Bắc. Ðoàn quân gây sức ép, khiến Phan Bá Vành phải cho quân rút về Trà Lũ xây luỹ để cố thủ. Quân triều đình vây luỹ, rồi Nguyễn Công Trứ dựa vào tính kiêu ngạo của Phan Bá Vành, lập mưu đánh tan đại quân phản loạn trong một ngày.
Sách Đại Nam thực lục ghi: "Vào ngày 26 tháng 2, Vành dạo hồ khao quân, Trứ sai ca kỹ vài người mở tiệcca hát. Rồi mật ước, quan quân trữ sẵn hơn 500 sọt đựng cát, khi có hoả hiệu, quan quân mang cát lấp đường thuỷ rồi vây luỹ. Vành cho mở rạch thông nước, nhưng nước cạn thuyền không hoạt động được. Quan quân giáp công, bắt được tên Ðán, tên Liễn, tên Thê, tên Thự, hơn 10 người, chém đầu mấy trăm, số nhảy xuống nước chết hàng ngàn. Vành bị đạn bắn trúng đùi, bị bắt; tên Hạnh, tên Hương theo bến cảng trốn ra biển. Vành cùng với Liễn bị giam giải đến Bắc Thành, Vành cắn lưỡi mà chết, Ðán, Liễn bị xử lăng trì….”.
Nguyễn Công Trứ tổ chức đánh đâu thắng đó: năm 1833, dẹp khởi nghĩa Nông Văn Vân; năm 1835, dẹp giặc Khách. Đến đời vua Tự Đức thứ 11 (1858), khi thực dân Pháp tấn công Đà Nẵng, ông đã 80 tuổi nhưng vẫn xin vua cho đi đánh giặc... Tuy thế, bên cạnh những chiến công hiển hách, sử sách còn mãi khắc ghi công lao to lớn của Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ trong việc khai phá bãi biển lập nên 2 huyện Tiền Hải (Thái Bình) và Kim Sơn (Ninh Bình), cùng với cách bố trí hệ thống thủy lợi rất khoa học, cách bố trí dân cư rất hợp lý. Dân ở hai huyện trên đều đã lập đền thờ Nguyễn Công Trứ để hàng năm hương khói tri ân người đã khai sinh ra mảnh đất “núi vàng, biển bạc” ở đồng bằng Bắc bộ.
Vua Minh Mạng: Nguyễn Công Trứ giỏi những vẫn là “thằng cuồng”
Điều đặc biệt ở Nguyễn Công Trứ, dù xét ông ở tư cách nào, người ta cũng bắt gặp một điểm chung nhất - thái độ ngông ngạo với cuộc đời. Sách Quốc sử di biên viết: “Trứ vốn tính hào phóng, thường đắp phương trượng tam sơn sau công đường, trên núi làm chùa, đào hồ thả sen, bắc cầu trên hồ, nuôi 25 đồng nữ sớm tối cúng Phật....
... Trước kia, Trứ đóng đồn ở Vân Trung, bắt được 3 trai, 7 gái người Thổ nuôi làm gia thuộc, cho hát xướng, ngày đêm cùng tân khách và bè bạn đánh tổ tôm, hút thuốc, nghe truyện Kim Vân Kiều, tự xưng là Lão Trang. Thường ngày, họp nhau uống rượu, làm thơ ca quốc âm, có ý coi rẻ lợi danh. Việc này lọt đến tai Vua, Minh Mạng cười nói rằng: Thói cũ thằng cuồng vẫn hào phóng như thế đấy!”.
Ngoài ra, xung quanh cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Công Trứ, các nhà nghiên cứu hiện nay đều cho rằng: Ngay từ thuở còn hàn vi, Nguyễn Công Trứ đã nuôi lý tưởng giúp đời, lập công danh, sự nghiệp: “Đã mang tiếng ở trong trời đất/ Phải có danh gì với núi sông”. Vậy nhưng, cuộc đời ông là những thăng trầm trong sự nghiệp. Ông được thăng thưởng quan tước nhiều lần vì những thành tích, chiến công trong quân sự và kinh tế, tới chức thượng thư, tổng đốc; nhưng cũng nhiều lần bị giáng phạt, nhiều lần giáng liền ba bốn cấp…
UBND TP. Hà Nội vừa có Tờ trình đề nghị xây dựng Nghị quyết sửa...
Tin trong ngày - 19 giờ, 43 phút trước
Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp đã ban hành Công văn 16/CV-BCĐ ngày 09/8/2025 về việc...
Kiến thức - 19 giờ, 51 phút trước
Thẻ Căn cước, Căn cước công dân (CCCD) có thời hạn sử dụng và phải được đổi theo các mốc độ tuổi nhất định. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định một trường hợp...
Kiến thức - 19 giờ, 6 phút trước
Việc bổ sung đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là một bước tiến lớn trong chính sách an sinh, đảm bảo quyền lợi thiết thực cho người dân, đặc biệt là lao động...
Kiến thức - 19 giờ, 21 phút trước
Theo quy định hiện hành, sẽ có một số trường hợp xây nhà không cần xin Giấy phép xây dựng, người dân cần biết để tránh thiệt thòi.
Tin trong ngày - 19 giờ, 26 phút trước
Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực, không chỉ điều chỉnh các quy định về tuổi nghỉ hưu mà còn có những thay đổi...
Tin trong ngày - 1 giờ, 24 phút trước
Quảng trường mới sẽ kết hợp với không gian cây xanh, tạo điểm nhấn sinh hoạt cộng đồng, tổ chức các hoạt động nghệ thuật, triển lãm và sự kiện văn hóa.
Chuyện làng sao - 1 giờ, 24 phút trước
Trong khi Duy Mạnh hào hứng gửi lời cảm ơn vì được Cường Đô La gửi Iphone 17 nhưng lại "quê xệ" vì nhân vật được nhận không phải mình.
Đời sống số - 1 giờ, 24 phút trước
Với sự phát triển của xã hội và sự thuận tiện về giao thông, nhiều người trẻ lựa chọn rời xa quê hương và đến những thành phố yêu thích để học tập, làm...
Chuyện làng sao - 2 giờ, 2 phút trước
Hồng Hạnh vẫn có thể sống thảnh thơi, không lo âu về tiền bạc nhờ bất động sản tích luỹ.
Tin trong ngày - 2 giờ, 2 phút trước
Mới đây, Bộ Tài chính đưa ra đề xuất miễn thuế thu nhập cá nhân cụ thể với những đối tượng sau đây.
Doanh nghiệp - 2 giờ, 2 phút trước
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Vingroup, đang ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bảng xếp hạng người giàu thế giới với khối tài sản ấn tượng,...
Làm sao - 2 giờ, 2 phút trước
Nhiều cha mẹ từng khổ sở trong cuộc chiến làm bài tập về nhà với con cái. Nhưng một bà mẹ đã tìm ra bí quyết sau khi hiểu rõ hiệu ứng rắn hổ...
Kiến thức - 2 giờ, 3 phút trước
Bốn năm một lần, rừng vùng cao Quảng Ngãi vào mùa thu hoạch hiếm. Trái chín bay theo gió, người dân vào rừng sớm nhặt về bán nửa triệu đồng mỗi ký.
Đời sống số - 2 giờ, 17 phút trước
Thứ Ba, ngày 23 tháng 9, ngày mùng 2 của tháng 8 âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Ất Dậu và Ngày Ất Mùi. Với sự kết hợp này, con giáp nào...
Doanh nghiệp - 3 giờ, 31 phút trước
Triển lãm cưới The Vow’s Legacy 2025 không chỉ là một sự kiện quy mô với hơn 60 gian hàng đến từ 45 thương hiệu uy tín trong ngành cưới, mà còn được xem...
Địa chỉ ăn ngon - 3 giờ, 32 phút trước
Một nồi thịt kho tàu tưởng quen thuộc nhưng lại ngon hơn nhiều lần khi áp dụng đúng 3 bí quyết. Nhờ đó, món ăn vừa mềm nhừ, không ngấy, lại thơm lừng đến...
Kiến thức - 3 giờ, 32 phút trước
Chỉ sau 3 ngày nộp hồ sơ, một lao động tự do tại Hải Phòng đã nhận được 2 triệu đồng tiền trợ cấp thai sản.
Phong thủy - 3 giờ, 32 phút trước
Không chỉ làm đẹp cho không gian sống, cây xanh còn mang theo nhiều ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Người xưa quan niệm, trồng cây đúng chỗ, chọn cây hợp mệnh có thể...
Kiến thức - 3 giờ, 32 phút trước
Chây ì nộp phạt vi phạm giao thông không chỉ khiến bạn bị phạt thêm mà còn có thể gặp nhiều rủi ro pháp lý khác.
Kiến thức - 3 giờ, 33 phút trước
Những người ở các cấp độ khác nhau có logic giao tiếp hoàn toàn khác nhau. Khi bạn còn nghèo, mọi người cạnh tranh dựa trên mối quan hệ, lòng trung thành, và tình...
Làm sao - 3 giờ, 40 phút trước
Triển lãm cưới The Vow’s Legacy 2025 sẽ chính thức diễn ra tại TP.HCM, quy tụ 60 gian hàng từ hơn 45 thương hiệu cưới uy tín khu vực phía Nam cùng nhiều tên...
Làm sao - 3 giờ, 52 phút trước
Dù chưa chính thức diễn ra, Triển lãm cưới The Vow’s Legacy 2025 cho thấy sức nóng ngay từ giai đoạn khởi động khi liên tục bùng nổ trên các kênh truyền thông đại...
Tin trong ngày - 3 giờ, 8 phút trước
Theo kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, tỉnh Ninh Bình sẽ triển khai hàng loạt dự án hạ tầng chiến lược, bao gồm sân bay quốc tế, cảng biển nước sâu,...
Tin trong ngày - 3 giờ, 8 phút trước
Có một số trường hợp mua bán nhà đất bằng giấy viết tay vẫn được cấp sổ đỏ, cụ thể là trường hợp nào?
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 8 phút trước
Mùa thu không khí khô hơn, dễ gây khô môi, rát họng. Các chuyên gia khuyến cáo, nếu tiếp tục duy trì thói quen ăn nhiều thực phẩm lạnh như khổ qua, dưa chuột...