Thứ năm, 04/12/2025
Thái giám, hay hoạn quan là một chức quan tuy địa vị thấp nhưng chiếm vị trí quan trọng trong hậu cung xưa. Cuộc đời của họ ngoài những thăng trầm biến cố theo thời cuộc, còn phải chịu thêm đủ nỗi nặng nề, thương tâm. Một trong số đó là cảm giác đơn độc, cô quạnh cho tới lúc nhắm mắt xuôi tay.
Chấp nhận "tịnh thân" đổi lấy vinh dự cho dòng tộc
Vốn từ tiếng Việt nhắc tới những vị thái giám với vô số danh từ điển hình như quan hoạn, quan thị, quan giám. Trong những từ đó đã bao hàm cả những khiếm khuyết về thể năng không thể bù đắp của những thái giám. Không hiếm người làm thái giám bởi khi sinh ra họ đã phi nam phi nữ, không có bộ phận sinh dục của đàn ông hoặc đàn bà.

Nhưng phần đông là những người tự nguyện “tịnh thân” đặng thiến bộ phận sinh dục để được vào hầu hạ trong cung. Bởi thân làm thái giám, họ đã có thể giúp cả họ, cả tổng được nhờ. Cái nhờ ấy lớn lao tới mức nhiều gia đình sẵn sàng hi sinh dòng giống nối dõi của gia tộc cho sự "cả làng còn nhờ", để đổi lấy vinh quang và sự tôn trọng của mọi người. Nhiệm vụ chính của các thái giám thường là tổ chức và quản lý chốn hậu cung, cùng một số chuyện tế nhị khác.
Thái giám trong lịch sử Việt Nam tồn tại dưới các đời Lý, Trần, Lê, Nguyễn. Do không có bộ phận sinh dục nên con người của thái giám tiếng nói cũng như tính cách rụt rè thiên về nữ nhiều hơn nam. Suốt đời họ phụng sự trong cung và lớn lên họ kết nghĩa với nhau, có thể cùng giới hoặc khác giới.

Họ dùng sức đàn ông để phục vụ những việc nặng nề, sai bảo ở trong cung, nhưng trong cung toàn phụ nữ không chồng hoặc chỉ một ông chồng…Cũng bởi môi trường sống và tâm lý phức tạp nên không ít nghiên cứu về các thái giám còn được sử dụng trong nghiên cứu về đồng tính luyến ái ngày nay.
Song hành cùng lịch sử dẫu bị chối bỏ công lao
Cũng do có thuận lợi được sống gần “thiên tử”, được nhiều ân sủng và nắm được những “thâm cung bí sử” trong triều nên thường họ cùng liên kết với nhau để thực hiện âm mưu nào đó. Không ít triều đình rối ren, thậm chí bị đảo chính cũng là có phần góp sức không nhỏ của thái giám.
Rút kinh nghiệm từ những bậc tiền bối bị thái giám nổi loạn chuyên quyền, thời vua Minh Mạng (1820 – 1841) đã ban hẳn một chiếu chỉ riêng dành cho thái giám: “Cho họ người nào việc ấy để sai khiến hầu hạ nhưng mãi mãi không cho dự vào giai và phẩm hàm quan chức.
Vì chức vụ của họ là để nội đình sai khiến và truyền lệnh mà thôi. Tất cả triều chính và việc ngoài đều không được tham dự, kẻ nào vi phạm phải trừng trị nặng, không khoan tha. Trẫm đã dặn dò, hết sức mưu tính sâu xa cho đời sau…”.
Tại Huế, bên cạnh những lăng tẩm lỗng lấy, không mấy người không biết tới chùa Từ Hiếu. nơi nương mình lặng lẽ của những người hầu cận vốn chiếm vai trò khá quan trọng trong cung đình xưa, nhưng tên tuổi cũng như vị trí của họ chưa bao giờ được đề cao. Họ là những thái giám chốn hậu cung.
Ngôi chùa là nơi “cưu mang” các quan thái giám trong triều Nguyễn, vốn không có con nối dõi, họ bày tỏ nguyện vọng với nhà vua, sau khi nhắm mắt xuôi tay, họ được chôn trong ngôi chùa này đặng có người lo hương khói.
Cảm thông với ước nguyện chính đáng này, vua Tự Đức đã xuống chỉ dụ chấp thuận. Họ đã đóng góp công đức vào ngôi chùa, để sau khi chết họ được mai táng, phục tự và cúng giỗ nơi này.

Khuôn viên chùa Từ Hiếu, nơi có nghĩa trang thái giám với 25 ngôi mộ.
Vì thế, ngoài tên Từ Hiếu, chùa còn được nhiều người quen gọi là chùa Thái giám. Hiện nay, trong vườn chùa Từ Hiếu có đến 25 ngôi mộ của Thái giám triều Nguyễn. Trước mỗi ngôi mộ đều có tấm bia ghi rõ tên họ và chức vụ của từng người.
Nhiều mảnh đời chung tâm nguyện nhỏ nhoi
Về cuối đời, các thái giám triều Nguyễn lúc bấy giờ phải cư trú ở một ngôi nhà phía Bắc hoàng thành gọi là Cung giám viện. Khi chết, số phận họ vô cùng bi thảm, không được chôn gần lăng tẩm hoặc những chốn linh thiêng và cũng chẳng được ai thờ cúng vì không có con cháu. Để tránh bát hương trở nên lạnh lẽo khi “về trời”, nhiều người đã chọn con nuôi để dạy dỗ và lo hậu sự về sau.
Theo tục lệ, cứ đến rằm tháng 11 hàng năm, chùa Từ Hiếu lại tổ chức ngày giỗ chung để tưởng nhớ những người đã mất, trong đó có thái giám triều Nguyễn. Có lẽ, một phần nhờ sự lãng quên của người đời, mà mặc dù trải qua các giai đoạn chiến tranh ác liệt nhưng phần lớn những ngôi mộ này vẫn nguyên vẹn và đa phần đều đọc được rõ chữ.

Nghĩa trang thái giám hiu quạnh trong chùa Từ Hiếu
Theo lời dịch lại của một sư cụ trong chùa, thì xúc động nhất là lời lẽ trên tấm bia trước cổng nghĩa trang khiến hậu thế không khỏi chạnh lòng: Bia đề: “Trong đời sống, chúng tôi tìm thấy ở đây sự yên bình. Khi ốm đau, chúng tôi lui về đây và sau khi chết, chúng tôi sẽ được chôn chung ở đây. Dù sống hay chết, chúng tôi vẫn tìm thấy được ở đây sự yên bình”.
Phận đời đưa đẩy đã khiến nhiều thái giám có một nỗi sợ mãnh liệt lớn hơn cả cái chết, chết ở đâu, chết lúc nào… theo họ giờ không quan trọng mà quan trọng nhất là được chết toàn thây, được chết cạnh cái mà mình đã cắt bỏ đi để khi về thế giới bên kia mình được chứng nhận là đã trải qua một kiếp con người. Đó cũng là cái kết “đáng buồn thay” cho cuộc đời của những con người “sinh ra chẳng được mấy ai chấp nhận”.
Đây được xem là một trong những mỏ vàng quan trọng nhất của quốc gia...
Tin trong ngày - 5 giờ, 42 phút trước
Trên các nền tảng mạng xã hội xuất hiện nhiều bài viết rao bán suất ngoại giao, suất nội bộ, đặt chỗ mua nhà ở xã hội, người dân cần hết sức cẩn trọng....
Dòng sự kiện - 5 giờ, 42 phút trước
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia, ngày 3/12, không khí lạnh đã ảnh hưởng đến hầu hết khu vực Đông Bắc Bộ, gây mưa và mưa nhỏ rải rác,...
Tin trong ngày - 5 giờ, 53 phút trước
Gold Fish được thiết kế với kiến trúc hiện đại, tinh tế và độc đáo. Nguồn hải sản sống phong phú, toàn bộ hải sản tại Gold Fish đều được đưa về trong tình...
Đời sống số - 5 giờ trước
Màu sắc may mắn và xui xẻo cho người sinh năm Thân năm 2026.
Tin trong ngày - 5 giờ, 19 phút trước
Với đam mê và nỗ lực, Hương Trà liên tiếp đạt giải trong kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia môn Ngữ văn trong những năm tháng cấp 3 và xuất sắc đỗ...
Tin trong ngày - 1 giờ, 4 phút trước
Các đối tượng lợi dụng mạng xã hội Telegram để lập hội, nhóm dụ dỗ người dân tham gia gửi tiền tiết kiệm với mức lãi suất hấp dẫn, rút tiền nhanh, khiến nhiều...
Hồ sơ tư liệu - 1 giờ, 4 phút trước
Nhà tiên tri Baba Vanga - người được cả thế giới biết đến với nhiều tiên đoán chính xác, đã đưa ra dự đoán về cuối năm 2025.
Kiến thức - 1 giờ, 4 phút trước
Khi đến với những thảo nguyên tươi đẹp, chúng ta không tránh khỏi những thắc mắc: Người Mông Cổ ngủ trong lều yurt, tắm rửa và sử dụng nhà vệ sinh như thế nào?...
Chăm con - 1 giờ, 5 phút trước
Trong thời đại phát triển nhanh chóng và chú trọng kết quả này, vô số bậc phụ huynh lo lắng về tương lai của con cái họ: đăng ký cho con mình vào các...
Thời trang + - 3 giờ, 41 phút trước
Khi nói đến việc mặc gì vào mùa đông, nhiều phụ nữ trên 40 tuổi gặp khó khăn trong việc lựa chọn trang phục ấm áp nhưng vẫn hợp thời trang. Họ lo lắng...
Tin trong ngày - 3 giờ, 41 phút trước
Ngày 4/12, theo hệ thống quan trắc của Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), 7h sáng nay, tại trạm đo ở cổng Đại học Bách khoa Hà Nội trên đường Giải...
Tin trong ngày - 3 giờ, 23 phút trước
Mạng xã hội vừa qua xuất hiện video ghi lại cảnh hai phụ nữ lớn tuổi đến một quán đồ uống trên phố Ngô Quyền để kêu gọi ủng hộ đồng bào miền Trung...
Tin trong ngày - 3 giờ, 23 phút trước
Nơi này có tiềm năng khai thác du lịch rất lớn, tính riêng 10 tháng đầu năm 2025, đã thu hút khoảng 170.000 lượt khách, trong đó 52.500 lượt khách quốc tế.
Chăm sóc sức khỏe - 3 giờ, 23 phút trước
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định các loại thuốc giảm cân thế hệ mới như Mounjaro hay nhóm GLP-1 là bước ngoặt quan trọng, đánh dấu "một chương mới" trong cuộc...
Kiến thức - 3 giờ, 23 phút trước
Từ ngày 15-12, Nghị định 282/2025/NĐ-CP có hiệu lực, hành vi chồng (hoặc vợ) chửi, hét vào mặt vợ (hoặc chồng) có thể bị xử phạt. Cụ thể ra sao?
Kiến thức - 3 giờ, 24 phút trước
Nhắc đến vị Chủ tịch TP. Hà Nội này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng phải bày tỏ sự kính trọng: "Một con người của nhân dân, vì nhân dân; là một trí thức...
Tin trong ngày - 4 giờ, 38 phút trước
Sở GD-ĐT Hà Nội vừa có quyết định hủy kết quả thi, thu hồi và hủy bỏ bằng tốt nghiệp THPT đối với 1 thí sinh sau thông báo của cơ quan an ninh...
Kiến thức - 4 giờ, 50 phút trước
Trước đây, nấu ăn là một công việc khó khăn đối với nhiều bà nội trợ, nhưng với sự tiến bộ xã hội và bình đẳng giới, giờ đây có thể nói rằng nấu...
Chuyện làng sao - 4 giờ, 50 phút trước
Giữa biển tin tức giải trí mênh mông, một bức ảnh bị lãng quên từ lâu, tựa như viên ngọc ẩn giấu, bỗng nhiên tỏa sáng rực rỡ trong mắt công chúng, khuấy động...
Tin trong ngày - 4 giờ, 18 phút trước
Hà Nội đã thông qua bảng giá đất mới tính từ 1/1/2026. Điều này ảnh hưởng gì đến giá bất động sản, nhất là ở những nơi có tuyến đường lớn đi qua?
Chuyện làng sao - 4 giờ, 18 phút trước
Việc Lê Bống tham gia đóng chính phim Trung Quốc đang khiến mạng xã hội bùng nổ. Từng nổi tiếng với danh xưng hot TikToker, Lê Bống ngày càng ghi điểm với nhiều vai...
Kiến thức - 4 giờ, 19 phút trước
Đây được xem là một trong những mỏ vàng quan trọng nhất của quốc gia này.
Chuyện làng sao - 5 giờ, 41 phút trước
Từng là chị em thân thiết bước ra từ cuộc thi nhan sắc danh giá nhất xứ Cảng thơm, Hoa hậu và Á hậu bỗng chốc hóa thành kẻ thù không đội trời chung...
Tin trong ngày - 5 giờ, 42 phút trước
Trên các nền tảng mạng xã hội xuất hiện nhiều bài viết rao bán suất ngoại giao, suất nội bộ, đặt chỗ mua nhà ở xã hội, người dân cần hết sức cẩn trọng....
Chuyện làng sao - 5 giờ, 42 phút trước
Tuấn Hưng đang có cuộc sống viên mãn cả về hôn nhân, sự nghiệp lẫn kinh tế giàu sang.