Thứ ba, 15/07/2025
Từ TP.Lai Châu, vòng vèo về hướng tây chừng 100km nữa là đến trung tâm xã biên giới Nậm Ban, huyện Nậm Nhùn. Bản "nát" nằm ở đó. Nghèo đói. Xác xơ. Chênh vênh giữa đỉnh trời...
Bản "nát" là cách người ta vẫn gọi vui một bản nghèo xa xôi của xã Nậm Ban. Nhưng vui đâu chưa thấy, chỉ thấy bệ rạc, cay nhức.
Ở đó, dưới những nếp nhà gỗ chực chờ đổ ụp, đàn ông uống rượu thay cơm, thâu đêm suốt sáng, đàn bà sụt sùi khóc vì bất lực còn trẻ con thì nheo nhóc, tồng ngồng.
Những người đàn ông ở bản “nát” đang bù khú bên bàn nhậu trước ánh mắt trẻ thơ.
Theo thống kê nhân khẩu, cả bản "nát" có hơn 1.000 hộ dân sinh sống, chủ yếu là người đồng bào dân tộc Mảng - 1 trong 9 tộc người thiểu số là đối tượng được đưa vào chương trình cần bảo tồn, khai sáng và duy trì của Chính phủ.
Thấy chúng tôi, một người địa phương là anh Lý Á Cản mau mắn kéo vào nhà tiếp rượu. Dòng dịch lỏng trong vắt được anh chắt ra từ một túi nilông xuống 4 chiếc chén cọc cạch và lỡ cỡ. Cả chiếc bàn gỗ ghép xộc xệch tuyệt nhiên không có nổi một món ăn. Chỉ có rượu.
Phần đa các bữa nhậu của người Mảng chỉ có rượu suông với thuốc lào.
Sáng ra tầm 6h đã uống rượu rồi. Không uống là không chịu được, cứ nôn. Nói chung là một ngày phải hết 2 lít. Uống thay cơm luôn mà, không ăn cơm đấy” - anh Cản thực thà kể.
Rồi anh xòe bàn tay thô ráp khoe bên trong có một nắm lá sao khô như lá chè, cho biết, với nắm lá này, anh có thể uống rượu thoải mái mà không say. Tuy nhiên khi uống được khoảng chục chén, anh lập tức bước đi lảo đảo rồi lăn quay ra giữa nhà, miệng lảm nhảm nói những câu vô nghĩa.
Nắm lá khô không cứu nổi anh Cản khỏi cơn say bổ ngửa.
Ở bản "nát", không chỉ có mình anh Cản uống rượu thay cơm, mà phần đa đàn ông đều vậy. Cả bản nghèo dường như chìm trong hơi men. Quẩn quanh chỉ là những ánh mắt đờ đẫn vì rượu.
Rượu nhiều, rượu vô tội vạ đã khiến vẻ bề ngoài của những người đàn ông sức dài vai rộng nơi đây, tuy đang độ tuổi lao động, nhưng hết sức nhàu nhĩ, chán nản.
Những thân hình tàn tạ vì rượu.
Ngay cả cán bộ văn hóa xã Nậm Ban là anh Lò Văn Nhoán khi xuống tuyên truyền về những tác hại của rượu cũng phải bắt đầu buổi nói chuyện bằng vài chén rượu.
Anh Nhoán nói, không ngồi xuống mâm rượu thì tuyên truyền họ cũng chẳng nghe. Thà uống mà được nói dăm ba câu còn hơn không được tí nào.
"Phải uống một chén thì họ mới cảm động là mình quan tâm" - anh Nhoán chia sẻ.
Điều đáng nói, rượu tại đây mua rất rẻ. Chỉ từ 15.000 - 20.000 đồng/lít. Cũng không cần cầu kỳ đựng vào chai lọ. Chỉ cần túi ni lông hoặc bát nhựa.
Người Mảng sẵn sàng đổi mọi thứ trong nhà như gà, lợn, củi... thành rượu để uống. Khi không còn gì để đổi, họ mua nợ hoặc bán củi non, lúa non...
Lạm dụng quá nhiều rượu nên những hệ lụy để lại cho người Mảng là rất nặng nề. Đói nghèo, bệnh tật, đánh nhau, cãi nhau hoặc ngã xuống vực chết.
Việc mua rượu tại bản "nát" rất dễ dàng.
Được biết, tộc người Mảng chỉ còn khoảng trên 5.000 người, sống chủ yếu tại Lai Châu và rất nghèo đói vì chỉ biết trông mong vào nương rẫy. Tuy nhiên với việc cánh đàn ông uống rượu tràn lan như hiện nay, bỏ bê hết cả gia đình, công việc, tương lai của người dân ở đây là đáng lo ngại.
Mặc dù căn bệnh "nát" tại bản Nậm Ban theo ghi nhận từ thực tế vẫn còn rất trầm kha nhưng theo ông Phạm Đức Minh - Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn - thì là đã giảm nhiều trong mấy năm qua.
Cận cảnh một pha "vồ ếch" vì rượu.
Ông Minh cho biết, do đặc thù địa lý quá xa xôi nên ngày trước, người Mảng chưa nhận được quan tâm đúng mực. Tuy nhiên kể từ ngày tách huyện (năm 2012), mọi việc đã có nhiều thay đổi.
"Chúng tôi cũng phải tăng cường người xuống, bám nắm cơ sở rồi tuyên truyền, vận động tác hại của uống rượu, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, tuổi thọ, kết quả làm ăn kinh tế. Người Mảng giờ biết khai hoang ruộng đất, trồng lúa nước, chăn nuôi, bảo vệ rừng, rồi có những bản sắc văn hóa, rồi giữ gìn an ninh biên giới" - ông Minh thông tin.
Dưới đây là một số khung hình đầy ám ảnh PV ghi lại được tại bản "nát":
Trước đây, không ít phụ huynh từng lo ngại con mình sau khi học xong...
Kiến thức - 10 giờ, 22 phút trước
Sau sáp nhập, tổng diện tích của tỉnh mới sẽ đạt 24.101km2, vượt Nghệ An để trở thành tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước.
Tin trong ngày - 10 giờ, 22 phút trước
Từ ngày 01/01/2026, Luật Nhà giáo 2025 (số 73/2025/QH15) sẽ chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong việc quản lý và phát triển đội ngũ nhà giáo.
Tin trong ngày - 11 giờ, 5 phút trước
Theo dự kiến, Bộ GD&ĐT sẽ công bố kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT vào 8h sáng ngày 16/7. Thời gian đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học, cao đẳng trực tuyến...
Kiến thức - 11 giờ, 5 phút trước
Nhiều nhóm đối tượng được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng bảo hiểm y tế.
Dòng sự kiện - 11 giờ, 5 phút trước
Trong hướng dẫn tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025 của Bộ GD-ĐT, lịch đăng ký nguyện vọng tuyển sinh đại học năm nay diễn ra trong khoảng 12 ngày, thí sinh nên...
Tin trong ngày - 4 giờ, 58 phút trước
Năm học 2025 đánh dấu một năm đầy khởi sắc với nhiều chính sách hỗ trợ học phí hấp dẫn dành cho thí sinh trên cả nước. Đặc biệt, các ngành sư phạm và...
Kiến thức - 4 giờ, 59 phút trước
Sau khi sáp nhập, việc cấp đổi thẻ Căn cước công dân cho trẻ em dưới 14 tuổi là điều được nhiều người quan tâm.
Đời sống trẻ - 4 giờ, 60 phút trước
Sau hơn một thập kỷ theo đuổi con đường học vấn tại Mỹ, Đỗ Nhật Nam, được biết đến là 'thần đồng' duy nhất của Việt Nam từng nhận 6 học bổng Tiến sĩ...
Đời sống số - 4 giờ, 2 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 15/7/2025.
Chuyện làng sao - 4 giờ, 2 phút trước
Tâm thư của anh trai Cindy Lư gửi em gái sau đám cưới với Đạt G khiến dân mạng không khỏi xúc động.
Chuyện làng sao - 5 giờ, 32 phút trước
Loạt ảnh nghệ sĩ Mỹ Uyên khoá môi phụ nữ lạ kéo theo nhiều bàn tán từ cộng đồng mạng.
Chuyện làng sao - 5 giờ, 34 phút trước
Hình ảnh được cho là được chụp trong thời gian Hải Tú ở ẩn bất ngờ lan truyền trên MXH.
Làm đẹp+ - 8 giờ, 49 phút trước
Giữ chức Phó tổng giám đốc tại Seoul Center nhưng hành trịnh “chạm đến” không hề dễ dàng, chị Nguyễn Thị Liễu Vy đã trải qua rất nhiều vị trí, có niềm vui, có...
Tin trong ngày - 9 giờ, 37 phút trước
Một tin vui lớn dành cho người nghỉ hưu, khi chính sách tăng lương hưu 15% vẫn tiếp tục được áp dụng trong năm 2025.
Kiến thức - 9 giờ, 38 phút trước
Hiện tại, có hơn 70 trường đại học, cao đẳng trên cả nước đào tạo ngành học này, với tổ hợp xét tuyển đa dạng như D01, D14, D66, B00, C00...
Kiến thức - 9 giờ, 38 phút trước
Cuộc chiến dai dẳng với loài muỗi có thể sắp đi đến hồi kết nhờ sự xuất hiện của một thiết bị công nghệ đột phá: súng diệt muỗi tự động sử dụng tia...
Kiến thức - 9 giờ, 39 phút trước
Từ 1/7, chủ tịch UBND cấp xã sẽ có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu cho người dân. Thời...
Tin trong ngày - 9 giờ, 15 phút trước
Nhiều người lao động lầm tưởng chỉ cần đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) là đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản. Tuy nhiên, theo quy định mới nhất, người lao động cần...
Tin trong ngày - 9 giờ, 15 phút trước
Vào 8 giờ sáng ngày 16/7, thí sinh trên cả nước sẽ tra cứu được điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2025.
Đời sống số - 9 giờ, 15 phút trước
Khách hàng bắt buộc phải sử dụng tài khoản rút gọn (tài khoản có độ dài từ 3-8 và 10 số) thay thế cho tài khoản có độ dài 14 số tại BIDV để...
Tin trong ngày - 9 giờ, 16 phút trước
Đây được coi là một kỳ tích, mang đến hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân cần truyền máu khẩn cấp, đặc biệt tại các vùng xa xôi, thiên tai và chiến trường.
Tin trong ngày - 9 giờ, 16 phút trước
Dù nổi tiếng là "khó chiều" do sinh trưởng chậm, chu kỳ ra hoa kéo dài, cực kỳ nhạy cảm với nhiệt độ, độ ẩm, tuy nhiên sau những thử nghiệm kiên trì và...
Kiến thức - 9 giờ, 16 phút trước
Vào mùa hè, chúng ta ngày nào cũng ăn rồi vứt bỏ thức ăn. Thật đáng tiếc! Thứ nhất, bảo vệ mạch máu; thứ hai, thanh nhiệt giải độc; thứ ba, giải trừ hỏa...
Đời sống số - 10 giờ, 4 phút trước
Thời gian là sự sắp xếp và kết hợp của trường vũ trụ, với khí chất và năng lượng. Ngày 15 tháng 7, thứ Ba, ngày 21 tháng 6 âm lịch, con giáp nào...
Du lịch Việt - 10 giờ, 20 phút trước
Nằm ẩn mình trên lưng chừng núi, chùa Cây Thị (xã Thanh Liêm, tỉnh Ninh Bình) khiến du khách không khỏi ngỡ ngàng bởi vẻ đẹp nên thơ như chốn “bồng lai tiên cảnh”....