Thứ ba, 23/09/2025
Từ TP.Lai Châu, vòng vèo về hướng tây chừng 100km nữa là đến trung tâm xã biên giới Nậm Ban, huyện Nậm Nhùn. Bản "nát" nằm ở đó. Nghèo đói. Xác xơ. Chênh vênh giữa đỉnh trời...
Bản "nát" là cách người ta vẫn gọi vui một bản nghèo xa xôi của xã Nậm Ban. Nhưng vui đâu chưa thấy, chỉ thấy bệ rạc, cay nhức.
Ở đó, dưới những nếp nhà gỗ chực chờ đổ ụp, đàn ông uống rượu thay cơm, thâu đêm suốt sáng, đàn bà sụt sùi khóc vì bất lực còn trẻ con thì nheo nhóc, tồng ngồng.
Những người đàn ông ở bản “nát” đang bù khú bên bàn nhậu trước ánh mắt trẻ thơ.
Theo thống kê nhân khẩu, cả bản "nát" có hơn 1.000 hộ dân sinh sống, chủ yếu là người đồng bào dân tộc Mảng - 1 trong 9 tộc người thiểu số là đối tượng được đưa vào chương trình cần bảo tồn, khai sáng và duy trì của Chính phủ.
Thấy chúng tôi, một người địa phương là anh Lý Á Cản mau mắn kéo vào nhà tiếp rượu. Dòng dịch lỏng trong vắt được anh chắt ra từ một túi nilông xuống 4 chiếc chén cọc cạch và lỡ cỡ. Cả chiếc bàn gỗ ghép xộc xệch tuyệt nhiên không có nổi một món ăn. Chỉ có rượu.
Phần đa các bữa nhậu của người Mảng chỉ có rượu suông với thuốc lào.
Sáng ra tầm 6h đã uống rượu rồi. Không uống là không chịu được, cứ nôn. Nói chung là một ngày phải hết 2 lít. Uống thay cơm luôn mà, không ăn cơm đấy” - anh Cản thực thà kể.
Rồi anh xòe bàn tay thô ráp khoe bên trong có một nắm lá sao khô như lá chè, cho biết, với nắm lá này, anh có thể uống rượu thoải mái mà không say. Tuy nhiên khi uống được khoảng chục chén, anh lập tức bước đi lảo đảo rồi lăn quay ra giữa nhà, miệng lảm nhảm nói những câu vô nghĩa.
Nắm lá khô không cứu nổi anh Cản khỏi cơn say bổ ngửa.
Ở bản "nát", không chỉ có mình anh Cản uống rượu thay cơm, mà phần đa đàn ông đều vậy. Cả bản nghèo dường như chìm trong hơi men. Quẩn quanh chỉ là những ánh mắt đờ đẫn vì rượu.
Rượu nhiều, rượu vô tội vạ đã khiến vẻ bề ngoài của những người đàn ông sức dài vai rộng nơi đây, tuy đang độ tuổi lao động, nhưng hết sức nhàu nhĩ, chán nản.
Những thân hình tàn tạ vì rượu.
Ngay cả cán bộ văn hóa xã Nậm Ban là anh Lò Văn Nhoán khi xuống tuyên truyền về những tác hại của rượu cũng phải bắt đầu buổi nói chuyện bằng vài chén rượu.
Anh Nhoán nói, không ngồi xuống mâm rượu thì tuyên truyền họ cũng chẳng nghe. Thà uống mà được nói dăm ba câu còn hơn không được tí nào.
"Phải uống một chén thì họ mới cảm động là mình quan tâm" - anh Nhoán chia sẻ.
Điều đáng nói, rượu tại đây mua rất rẻ. Chỉ từ 15.000 - 20.000 đồng/lít. Cũng không cần cầu kỳ đựng vào chai lọ. Chỉ cần túi ni lông hoặc bát nhựa.
Người Mảng sẵn sàng đổi mọi thứ trong nhà như gà, lợn, củi... thành rượu để uống. Khi không còn gì để đổi, họ mua nợ hoặc bán củi non, lúa non...
Lạm dụng quá nhiều rượu nên những hệ lụy để lại cho người Mảng là rất nặng nề. Đói nghèo, bệnh tật, đánh nhau, cãi nhau hoặc ngã xuống vực chết.
Việc mua rượu tại bản "nát" rất dễ dàng.
Được biết, tộc người Mảng chỉ còn khoảng trên 5.000 người, sống chủ yếu tại Lai Châu và rất nghèo đói vì chỉ biết trông mong vào nương rẫy. Tuy nhiên với việc cánh đàn ông uống rượu tràn lan như hiện nay, bỏ bê hết cả gia đình, công việc, tương lai của người dân ở đây là đáng lo ngại.
Mặc dù căn bệnh "nát" tại bản Nậm Ban theo ghi nhận từ thực tế vẫn còn rất trầm kha nhưng theo ông Phạm Đức Minh - Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn - thì là đã giảm nhiều trong mấy năm qua.
Cận cảnh một pha "vồ ếch" vì rượu.
Ông Minh cho biết, do đặc thù địa lý quá xa xôi nên ngày trước, người Mảng chưa nhận được quan tâm đúng mực. Tuy nhiên kể từ ngày tách huyện (năm 2012), mọi việc đã có nhiều thay đổi.
"Chúng tôi cũng phải tăng cường người xuống, bám nắm cơ sở rồi tuyên truyền, vận động tác hại của uống rượu, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, tuổi thọ, kết quả làm ăn kinh tế. Người Mảng giờ biết khai hoang ruộng đất, trồng lúa nước, chăn nuôi, bảo vệ rừng, rồi có những bản sắc văn hóa, rồi giữ gìn an ninh biên giới" - ông Minh thông tin.
Dưới đây là một số khung hình đầy ám ảnh PV ghi lại được tại bản "nát":
Theo Luật Đất đai 2024, đất nông nghiệp dù chưa có giấy tờ vẫn có...
Doanh nghiệp - 7 giờ, 35 phút trước
Trước thềm sự kiện HCMC Business Summit 2025 - Hội Tụ Vươn Tầm, phiên livestream đặc biệt đã diễn ra với nhiều thông tin quan trọng được công bố, thu hút hàng nghìn lượt...
Đời sống số - 7 giờ, 46 phút trước
Trong cuộc sống hàng ngày, hũ gạo là vật dụng không thể thiếu trong bếp, chứa đựng nguồn lương thực của gia đình. Nhưng bạn có biết vị trí đặt hũ gạo thực chất...
Tin trong ngày - 7 giờ, 51 phút trước
Ngày 22/9, tiếp tục Phiên họp thứ 49 (đợt 3), Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Luật Thương mại điện tử, trong đó có nội dung đề...
Kiến thức - 7 giờ, 51 phút trước
Nhiều trường đại học đào tạo giáo viên trên cả nước đang điều chỉnh tăng chỉ tiêu tuyển sinh cho năm 2025, phản ánh nhu cầu nhân lực giáo dục gia tăng cùng sự...
Kiến thức - 7 giờ, 51 phút trước
Thông tư số 12/2025/TT-BNV có quy định rõ về điều kiện hưởng lương hưu của nhóm đối tượng này.
Đời sống số - 42 phút trước
Thứ Tư, ngày 24 tháng 9, ngày mùng 3 tháng 8 âm lịch, đại diện cho Năm Tỵ, Tháng Ất Dậu và Ngày Bính Thân. Với sự kết hợp này, con giáp nào sẽ...
Chăm sóc sức khỏe - 1 giờ, 11 phút trước
Dưới đây là một số dấu hiệu tóc thường gặp ở người khỏe mạnh, có tiềm năng sống thọ (theo quan sát lâm sàng của bác sĩ da liễu và chuyên gia dinh dưỡng)....
Tin trong ngày - 1 giờ, 12 phút trước
Theo thống kê, trong năm học 2024-2025, có hơn 707.600 sinh viên theo học khối ngành này.
Tin trong ngày - 1 giờ, 12 phút trước
Việc thành phố này được vinh danh trong danh sách này không chỉ mang ý nghĩa tự hào cho người dân thủ đô mà còn mở ra cơ hội quảng bá văn hóa và...
Làm sao - 1 giờ, 13 phút trước
Tục ngữ Trung Quốc có câu "Thà cưới gái điếm hoàn lương còn hơn cưới một người phụ nữ lừa dối bạn". Câu nói này có ý nghĩa gì?
Chăm sóc sức khỏe - 1 giờ, 13 phút trước
Loại rau này mang lại nhiều lợi ích như giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, tăng cường sức khỏe, kiểm soát huyết áp,…
Đời sống số - 1 giờ, 20 phút trước
Đây là 'bí kíp' dùng Google Maps để lưu lại những địa điểm thú vị, cách làm được nhiều người trẻ âm thầm áp dụng.
Du lịch Việt - 2 giờ, 21 phút trước
Sau gần 20 năm bị bỏ hoang và trở nên nổi tiếng thế giới với vẻ đẹp ma mị, công viên nước Hồ Thủy Tiên (Huế) đã chính thức "hồi sinh", mở cửa miễn...
Kiến thức - 2 giờ, 21 phút trước
Các nhà khoa học Mỹ đã tìm thấy một tàu Tây Ban Nha chở đầy vàng bạc châu báu, trị giá lên tới 17 tỷ USD ở đáy biển Carribe.
Tin trong ngày - 2 giờ, 21 phút trước
Sau sáp nhập, các địa phương đều ban hành mức thu lệ phí và phí thẩm định hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) mới. Mức thu có sự...
Tin trong ngày - 2 giờ, 22 phút trước
Sau chiến thắng 2-0 trước Nam Định FC, HLV Gerard Albadalejo của CLB Ninh Bình dành lời khen ngợi đặc biệt cho Đặng Văn Lâm.
Kiến thức - 2 giờ, 22 phút trước
"Tôi biết anh ngày nào cũng về nhà đúng giờ, tôi biết anh đều nộp hết tiền lương, nhưng tại sao anh lại không hiểu? Điều này khiến tôi nghẹt thở!" Giọng nói của...
Thời trang + - 2 giờ, 22 phút trước
Những năm tháng trôi qua thật vô tận, và mùa thu trôi qua thật nhanh. Thời tiết mùa thu khó đoán như làn khói: cái lạnh vào buổi sáng và buổi tối tương phản...
Kiến thức - 3 giờ, 28 phút trước
Những ngày qua thông tin nâng mức trợ cấp hưu trí xã hội lên thành 650.000 đồng khiến nhiều người háo hức nhưng có phải ai cũng được mức này?
Tin trong ngày - 3 giờ, 29 phút trước
Gần đây, việc ông Đỗ Anh Dũng - Chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Minh tái xuất sau thời gian dài vắng bóng đã thu hút nhiều sự chú ý.
Kiến thức - 3 giờ, 29 phút trước
Nhiều ngành học hiện nay tiềm ẩn nguy cơ thất nghiệp cao và chi phí đào tạo lớn, vì vậy thí sinh có hoàn cảnh kinh tế bình thường cần cân nhắc kỹ lưỡng...
Tin trong ngày - 3 giờ, 29 phút trước
Từ ngày 1/1/2025 đến ngày 31/12/2025, người dân làm hộ chiếu online sẽ được giảm 10% lệ phí theo quy định.
Chuyện làng sao - 4 giờ, 30 phút trước
Ưng Hoàng Phúc đã có mặt tại trụ sở Công an TP.HCM để làm việc liên quan đến nghi vấn MV lồng ghép hình ảnh một website cá độ.
Sản phẩm hot - 4 giờ, 53 phút trước
Từ sáng 19/9, trên toàn hệ thống Di Động Việt đã chật kín khách xếp hàng nhận iPhone mới. Tại cửa hàng 79 Đồng Khởi (TP.HCM), không chỉ khách hàng mà còn có nhiều...
Chuyện làng sao - 4 giờ, 8 phút trước
Tin sao Việt 23/9/2025: Lê Dương Bảo Lâm nhanh chóng đưa ra phản hồi trước những thông tin gây hoang mang dư luận. Cư dân mạng liên tục đặt nghi vấn phải chăng nàng...