Thứ năm, 11/09/2025
Từ TP.Lai Châu, vòng vèo về hướng tây chừng 100km nữa là đến trung tâm xã biên giới Nậm Ban, huyện Nậm Nhùn. Bản "nát" nằm ở đó. Nghèo đói. Xác xơ. Chênh vênh giữa đỉnh trời...
Bản "nát" là cách người ta vẫn gọi vui một bản nghèo xa xôi của xã Nậm Ban. Nhưng vui đâu chưa thấy, chỉ thấy bệ rạc, cay nhức.
Ở đó, dưới những nếp nhà gỗ chực chờ đổ ụp, đàn ông uống rượu thay cơm, thâu đêm suốt sáng, đàn bà sụt sùi khóc vì bất lực còn trẻ con thì nheo nhóc, tồng ngồng.
Những người đàn ông ở bản “nát” đang bù khú bên bàn nhậu trước ánh mắt trẻ thơ.
Theo thống kê nhân khẩu, cả bản "nát" có hơn 1.000 hộ dân sinh sống, chủ yếu là người đồng bào dân tộc Mảng - 1 trong 9 tộc người thiểu số là đối tượng được đưa vào chương trình cần bảo tồn, khai sáng và duy trì của Chính phủ.
Thấy chúng tôi, một người địa phương là anh Lý Á Cản mau mắn kéo vào nhà tiếp rượu. Dòng dịch lỏng trong vắt được anh chắt ra từ một túi nilông xuống 4 chiếc chén cọc cạch và lỡ cỡ. Cả chiếc bàn gỗ ghép xộc xệch tuyệt nhiên không có nổi một món ăn. Chỉ có rượu.
Phần đa các bữa nhậu của người Mảng chỉ có rượu suông với thuốc lào.
Sáng ra tầm 6h đã uống rượu rồi. Không uống là không chịu được, cứ nôn. Nói chung là một ngày phải hết 2 lít. Uống thay cơm luôn mà, không ăn cơm đấy” - anh Cản thực thà kể.
Rồi anh xòe bàn tay thô ráp khoe bên trong có một nắm lá sao khô như lá chè, cho biết, với nắm lá này, anh có thể uống rượu thoải mái mà không say. Tuy nhiên khi uống được khoảng chục chén, anh lập tức bước đi lảo đảo rồi lăn quay ra giữa nhà, miệng lảm nhảm nói những câu vô nghĩa.
Nắm lá khô không cứu nổi anh Cản khỏi cơn say bổ ngửa.
Ở bản "nát", không chỉ có mình anh Cản uống rượu thay cơm, mà phần đa đàn ông đều vậy. Cả bản nghèo dường như chìm trong hơi men. Quẩn quanh chỉ là những ánh mắt đờ đẫn vì rượu.
Rượu nhiều, rượu vô tội vạ đã khiến vẻ bề ngoài của những người đàn ông sức dài vai rộng nơi đây, tuy đang độ tuổi lao động, nhưng hết sức nhàu nhĩ, chán nản.
Những thân hình tàn tạ vì rượu.
Ngay cả cán bộ văn hóa xã Nậm Ban là anh Lò Văn Nhoán khi xuống tuyên truyền về những tác hại của rượu cũng phải bắt đầu buổi nói chuyện bằng vài chén rượu.
Anh Nhoán nói, không ngồi xuống mâm rượu thì tuyên truyền họ cũng chẳng nghe. Thà uống mà được nói dăm ba câu còn hơn không được tí nào.
"Phải uống một chén thì họ mới cảm động là mình quan tâm" - anh Nhoán chia sẻ.
Điều đáng nói, rượu tại đây mua rất rẻ. Chỉ từ 15.000 - 20.000 đồng/lít. Cũng không cần cầu kỳ đựng vào chai lọ. Chỉ cần túi ni lông hoặc bát nhựa.
Người Mảng sẵn sàng đổi mọi thứ trong nhà như gà, lợn, củi... thành rượu để uống. Khi không còn gì để đổi, họ mua nợ hoặc bán củi non, lúa non...
Lạm dụng quá nhiều rượu nên những hệ lụy để lại cho người Mảng là rất nặng nề. Đói nghèo, bệnh tật, đánh nhau, cãi nhau hoặc ngã xuống vực chết.
Việc mua rượu tại bản "nát" rất dễ dàng.
Được biết, tộc người Mảng chỉ còn khoảng trên 5.000 người, sống chủ yếu tại Lai Châu và rất nghèo đói vì chỉ biết trông mong vào nương rẫy. Tuy nhiên với việc cánh đàn ông uống rượu tràn lan như hiện nay, bỏ bê hết cả gia đình, công việc, tương lai của người dân ở đây là đáng lo ngại.
Mặc dù căn bệnh "nát" tại bản Nậm Ban theo ghi nhận từ thực tế vẫn còn rất trầm kha nhưng theo ông Phạm Đức Minh - Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn - thì là đã giảm nhiều trong mấy năm qua.
Cận cảnh một pha "vồ ếch" vì rượu.
Ông Minh cho biết, do đặc thù địa lý quá xa xôi nên ngày trước, người Mảng chưa nhận được quan tâm đúng mực. Tuy nhiên kể từ ngày tách huyện (năm 2012), mọi việc đã có nhiều thay đổi.
"Chúng tôi cũng phải tăng cường người xuống, bám nắm cơ sở rồi tuyên truyền, vận động tác hại của uống rượu, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, tuổi thọ, kết quả làm ăn kinh tế. Người Mảng giờ biết khai hoang ruộng đất, trồng lúa nước, chăn nuôi, bảo vệ rừng, rồi có những bản sắc văn hóa, rồi giữ gìn an ninh biên giới" - ông Minh thông tin.
Dưới đây là một số khung hình đầy ám ảnh PV ghi lại được tại bản "nát":
Trong vài năm trở lại đây, ngành học này luôn góp mặt trong top điểm...
Tin trong ngày - 6 giờ, 48 phút trước
Từ 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, mang lại nhiều thay đổi lớn cho người lao động.
Đời sống số - 6 giờ, 49 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 11/9/2025.
Kiến thức - 6 giờ, 50 phút trước
Trước câu trả lời của nhân viên tư vấn bảo hiểm nhân thọ, chị H. băn khoăn không biết: 'Nên tiếp tục hay dừng hợp đồng?'.
Kiến thức - 7 giờ, 6 phút trước
Đây là loại cây thân gỗ lớn và điều khiến các nhà khoa học ngạc nhiên là ở gần những nơi có cây này phát triển có thể có mỏ vàng.
Kiến thức - 7 giờ, 7 phút trước
Quyết định 3380/QĐ-BNNMT quy định rõ thời gian giải quyết hồ sơ đất đai ở cấp xã không quá 23 ngày.
Tin trong ngày - 6 giờ, 48 phút trước
Từ 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, mang lại nhiều thay đổi lớn cho người lao động.
Cấm nữ - 6 giờ, 49 phút trước
Nhiều nam giới sau khi quan hệ tình dục chỉ dùng giấy lau qua loa, nhưng các chuyên gia cho rằng cách này không đảm bảo vệ sinh và tiềm ẩn nhiều nguy cơ...
Đời sống số - 6 giờ, 49 phút trước
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của 12 con giáp trong ngày 11/9/2025.
Kiến thức - 6 giờ, 50 phút trước
Trước câu trả lời của nhân viên tư vấn bảo hiểm nhân thọ, chị H. băn khoăn không biết: 'Nên tiếp tục hay dừng hợp đồng?'.
Chuyện làng sao - 6 giờ, 50 phút trước
Những ngày vừa qua, Lan Phương đang làm thủ tục ly hôn với chồng ngoại quốc nhận được sự quan tâm lớn.
Chuyện làng sao - 6 giờ, 23 phút trước
Sau nhiều ngày im lặng, Thiên An đã có dòng trạng thái cực gắt gửi đến người mà ai cũng biết.
Kiến thức - 7 giờ, 6 phút trước
Đây là loại cây thân gỗ lớn và điều khiến các nhà khoa học ngạc nhiên là ở gần những nơi có cây này phát triển có thể có mỏ vàng.
Kiến thức - 7 giờ, 7 phút trước
Quyết định 3380/QĐ-BNNMT quy định rõ thời gian giải quyết hồ sơ đất đai ở cấp xã không quá 23 ngày.
Dòng sự kiện - 7 giờ, 7 phút trước
Dự án này không chỉ giải quyết nhu cầu giao thông trước mắt mà còn góp phần hoàn thiện mạng lưới hạ tầng hiện đại, thúc đẩy liên kết vùng, tạo hành lang kết...
Kiến thức - 7 giờ, 8 phút trước
Miền Trung Việt Nam lại vừa hé lộ một "viên ngọc thô" dành cho những tín đồ du lịch khám phá. Đó là Hòn Dứa (Phú Yên), một hòn đảo hoàn toàn hoang sơ,...
Đời sống trẻ - 7 giờ, 8 phút trước
Trong cuộc sống, việc vay tiền không chỉ là câu chuyện về con số mà còn là bài kiểm tra về trí tuệ cảm xúc (EQ). Một vài câu nói tưởng chừng vô hại...
Kiến thức - 7 giờ, 8 phút trước
Hội đồng Giáo sư nhà nước vừa công bố danh sách 933 ứng viên giáo sư và phó giáo sư năm nay, trong đó có 11 ứng viên là hiệu trưởng các trường đại...
Chuyện làng sao - 7 giờ, 9 phút trước
Từng chi tiết của Mưa đỏ đều có những ẩn ý khiến khán giả phải suy ngẫm.
Doanh nghiệp - 8 giờ, 5 phút trước
Sáng ngày 9/9/2025, tại Bộ Y tế, cuộc thi TÔI KHOẺ ĐẸP HƠN Lần 4 chính thức được phát động với sự đồng hành của Herbalife Việt Nam, khẳng định cam kết mạnh mẽ...
Kiến thức - 9 giờ, 28 phút trước
Nhà văn Mạc Ngôn từng nói: "Bản chất con người rất phức tạp, đan xen giữa thiện và ác, vượt ra ngoài mọi định nghĩa thông thường". Trong cuộc sống, chắc hẳn ai trong...
Đời sống số - 10 giờ, 31 phút trước
Thứ Năm, ngày 11 tháng 9, ngày 20 tháng 7 âm lịch, rơi vào Năm Tỵ, Tháng Dậu và Ngày Quý Mùi. Trong môi trường này, con giáp nào nên cẩn thận hơn? Và...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 42 phút trước
Vợ diễn viên Phương Nam có câu trả lời thú vị trước câu hỏi khó của khán giả.
Đời sống số - 10 giờ, 51 phút trước
Hãy chọn một bông sen mà bạn cảm thấy minh mẫn và thu hút nhất ngay từ cái nhìn đầu tiên. Sự lựa chọn sẽ tiết lộ ai đang là “vị thần hộ mệnh”...
Tin trong ngày - 10 giờ, 10 phút trước
Nếu đề xuất của Bộ Tài chính được thông qua đây sẽ là tin vui cho người có thu nhập tiền lương, tiền công 15 triệu đồng/tháng vì không phải nộp thuế thu nhập...
Chuyện làng sao - 10 giờ, 22 phút trước
Mãn hạn tù, không mấy ai tin Hiệp Gà sẽ cai nghiện thành công, vì anh từng nghiện rất nặng. Nhưng kết quả lần test mới nhất của nam nghệ sĩ sẽ nói lên...