Thứ năm, 07/08/2025
Mấy ngày nay, cái tin em học sinh lớp 6 người Jrai là Ksor Sôn tự tử chết vì không có áo mới mặc đi học gây rúng động dư luận xã hội. Từ báo chính thống đến báo công dân, rất nhiều bình luận, rất nhiều chỉ trích, rất nhiều phỏng đoán... khiến chúng tôi, những người ở cách nhà em chỉ chừng 20 ki lô mét cũng thấy hoang mang.
Không thể ngồi im, tôi và đồng nghiệp Đoàn Minh Phụng, nguyên Tổng Biên tập báo Gia Lai, một người cũng rất am hiểu về đời sống người Tây nguyên, cùng nhau xuống làng Breng 3, xã Ia Der, huyện Ia Grai thăm gia đình và viếng cháu. Chúng tôi cũng mang theo tiền của mấy người bạn ở Sài Gòn và của chúng tôi, giúp gia đình cháu.
Những gì chúng tôi thấy không giống như câu chuyện quá bi thương được mô tả trên nhiều báo.
Bàn thờ em Ksor Sôn
Với một gia đình Jrai bình thường thì nhà cháu không đến nỗi quá sức nghèo. Có sân xi măng, nhà lợp mái tôn nhưng có vườn cà phê. Cà phê ở đây khá tốt. Có thể so sánh với đời sống của một người họ hàng của Sôn là Ksor Si để thấy rõ hơn.
Si là anh rể họ của Sôn, đồng thời là cán bộ tư pháp xã. Si có ba sào cà phê, vợ ở nhà làm rẫy, cậu kiêm... MC cho các sự kiện như đám cưới, hội họp... thu nhập thêm chút đỉnh và sống đủ.
Cách đây hơn tháng chúng tôi đã gặp Si khi anh dùng xe máy để "diễn", chở một thí sinh hoa hậu báo Tiền Phong để quay phim khi cô này về xã anh làm từ thiện.
Nhà em Ksor Sôn
Phải nói ngay: Ia Grai là huyện giáp thành phố Pleiku, và xã Ia Der lại là xã đầu tiên của huyện liền địa giới với thành phố. Thanh niên ở đây có thể tối tối lên thành phố Pleiku uống cà phê rồi về, cho nên so với các huyện khác, các xã khác thì đây không phải là nơi quá khó khăn, nếu không muốn nói là khá giả hơn các địa phương khác nhiều.
Trong nhà Sôn, chúng tôi thấy có hai cái xe máy.
"Không phải là Sôn không có áo mới đi học" - Si nói. Gia đình đã may quần áo cho em, nhưng chưa kịp lấy và em biết là em đã có quần áo chứ không phải là vì bộ quần áo mà em tự tử.
Vị cán bộ tư pháp xã này cũng đính chính tuổi thực của Sôn là 13, Sôn sinh năm 2003 chứ không phải 11 tuổi như một số báo đã đăng tải.
Ngôi trường mà em Ksor Sôn theo học khi còn sống
Cũng như thế, không phải anh trai của Si "cũng tự tử" cách đấy hơn năm, mà đấy là một người bà con xa, và tự tử ở làng Kép, cách nhà Sôn hai chục cây số.
Làng Kép là một địa danh mà hồi trước có nhiều tệ nạn, và đã được gọi là "khu sung sướng của Pleiku".
Trong giấy khai sinh tên em là Sôn, Ksor Sôn, nhưng những người am hiểu thì cho rằng, người Tây Nguyên rất ít dùng chữ Ô. Vì vậy rất có thể tên em cha mẹ đặt là Sol, nhưng khi làm giấy khai sinh, cán bộ ủy ban xã đã ghi thành Sôn và rồi em mang cái tên ấy cho đến khi từ giã cõi đời.
Gia cảnh nhà Sôn có khó khăn nhưng không phải là quá khó. Bố em là B’sot, người Bahnar, hồi nhỏ nghịch thuốc súng, bị cháy và bỏng, cử động có khó khăn, nhưng vẫn lao động được. Vợ anh người Jrai, tên là Ksor H’thoaih. Họ có ba con.
Sôn có chị gái lớn, mới lấy chồng và đang mang bầu. Trong ảnh thờ, cậu bé Ksor Sôn rất đẹp trai và có vẻ lớn hơn tuổi, trông rất chững chạc. Bàn thờ em nghi ngút hương (thực ra phong tục người Tây Nguyên không lập bàn thờ kiểu này, đây là ảnh hưởng từ người Kinh).
Chúng tôi loay hoay tìm cách lý giải nguyên nhân cái chết của Sôn. Giờ không ai còn có thể biết chính xác ngoài chính Sôn, nhưng tôi không khỏi liên tưởng đến nửa dòng máu Bahnar mà Sôn đang mang trong người.
Tác giả trao tiền cho gia đình em Ksor Sôn
Ban tuyên giáo Tỉnh ủy Gia Lai có hẳn một chuyên đề chống tự tử. Cán bộ về từng làng từng xã từng huyện tìm hiểu, phân tích rồi báo cáo... nhưng rồi cũng không tìm ra nguyên nhân, bởi họ tự tử không theo quy luật gì hết, những điều rất nhỏ nhặt cũng khiến họ có thể tự tử, và nó tập trung nhiều ở người Bahnar.
Người Jrai cũng có, nhưng ít hơn.
Bố mẹ, anh chị và cả thầy cô giáo của Sôn đều nhận xét không phải do cái áo 130 nghìn như báo chí đưa mấy hôm nay, không phải do quá nghèo như các facebooker suy diễn, không bế tắc vì em này hoàn toàn không có biểu hiện ấy.
Giống như Sôn, các vụ tự tử dẫn phía trên cũng đều chưa tìm ra nguyên nhân. Hoặc nguyên nhân quá vụn vặt đến nỗi không thể tin được.
Nghe nói xã đã họp nhiều cuộc để bàn về việc này.
Thôi hãy yên nghỉ nhé Ksor Sôn. Nếu biết cái chết của em gây xôn xao xã hội thế, bị suy diễn nhiều thế, có khi em lại không dại dột thế....
Hãy cùng làm một trắc nghiệm nhẹ nhàng dựa vào hình dáng ngón chân để...
Tin trong ngày - 3 giờ, 47 phút trước
Đây là 3 nhóm xe bắt buộc phải có gương chiếu hậu cả 2 bên theo quy định, người dân cần biết để không bị phạt.
Kiến thức - 3 giờ, 50 phút trước
Đây là một trong những loại gỗ đắt đỏ nhất hành tinh. Một miếng gỗ này thậm chí có thể mua được một căn hộ hạng sang.
Kiến thức - 3 giờ, 54 phút trước
Sau khi được điều chỉnh tăng lương hưu 2 lần từ 1-7-2024, nhiều người sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng lương hưu lần thứ 3 từ ngày 1-7-2025.
Tin trong ngày - 3 giờ, 26 phút trước
Khi bị chê tổng thể ngôi nhà bị lộn xộn, nam doanh nhân khẳng định ông chỉ quan tâm đến việc làm bố mẹ hài lòng, không chú ý đến những ý kiến trái...
Tin trong ngày - 3 giờ, 29 phút trước
"80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" sẽ là triển lãm lớn nhất từ trước tới nay về thành tựu và quá trình phát triển trong 80 năm của...
Tin trong ngày - 3 giờ, 26 phút trước
Khi bị chê tổng thể ngôi nhà bị lộn xộn, nam doanh nhân khẳng định ông chỉ quan tâm đến việc làm bố mẹ hài lòng, không chú ý đến những ý kiến trái...
Tin trong ngày - 3 giờ, 29 phút trước
"80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" sẽ là triển lãm lớn nhất từ trước tới nay về thành tựu và quá trình phát triển trong 80 năm của...
Tin trong ngày - 3 giờ, 30 phút trước
Báo cáo trung tâm Nghiên cứu thị trường & Am hiểu khách hàng One Mount Group cho biết, sau khi chạm đáy trong quý 1, giao dịch thổ cư tăng mạnh trở lại tại...
Đi gì - 3 giờ, 30 phút trước
Dù đã được sử dụng gần 20 năm, chiếc xe vẫn có giá bán lên tới hơn 7 tỷ đồng, đủ để mua tới 7 chiếc Hyundai Santa Fe (khoảng 1,07 tỷ đồng, bản...
Chuyện làng sao - 4 giờ, 30 phút trước
Nhan sắc của Mai Phương Thuý luôn là chủ đề được cộng đồng mạng quan tâm.
Tin trong ngày - 4 giờ, 31 phút trước
Để chính quyền cấp xã hoạt động tốt, việc quan trọng là phải tuyển chọn, sử dụng người có năng lực, có chuyên môn cao để bố trí đúng vị trí việc làm.
Đời sống số - 4 giờ, 31 phút trước
Một chiến dịch lừa đảo tinh vi đang nhắm đến người dùng điện thoại, đặc biệt là người dùng iPhone.
Kiến thức - 4 giờ, 31 phút trước
Mọi người cần chú ý khi thắp hương, thanh tẩy ban thờ đón may mắn, rước cát lành vào Rằm tháng 6 nhuận Âm lịch 2025.
Kiến thức - 4 giờ, 31 phút trước
Theo quy định, ngành học này sẽ được miễn hoàn toàn học phí cũng như hỗ trợ thêm phí sinh hoạt.
Địa chỉ ăn ngon - 4 giờ, 59 phút trước
Đừng chỉ dùng nước để ngâm mực khô. Một đầu bếp hàng đầu sẽ hướng dẫn bạn hai cách nhanh chóng và hiệu quả...
Nội thất - Ngoại thất - 4 giờ, 29 phút trước
Trong thị trường bất động sản hiện nay, nhiều người từng tin rằng mua nhà "giá tốt, tiện nghi đầy đủ" là một khoản đầu tư khôn ngoan. Thế nhưng, sau khi dọn về...
Đời sống số - 4 giờ, 29 phút trước
Theo cảnh báo từ Vietcombank, các fanpage mạo danh thường gửi tin nhắn trực tiếp đến người dùng, tự xưng là ban tổ chức chương trình và đưa ra các liên kết giả mạo,...
Tin trong ngày - 4 giờ, 29 phút trước
Loại gỗ này được tìm thấy ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam.
Làm sao - 4 giờ, 29 phút trước
Thủ đoạn lừa đảo tinh vi có thể khiến nhiều người sập bẫy bởi đánh vào tâm lý tin tưởng vào những người thân quen.
Hotgirl, hotboy - 4 giờ, 30 phút trước
Yến Xuân thừa nhận, sau sinh cô đã có lúc bị trầm cảm. Có đêm, cô nằm khóc ướt gối vì thấy không còn là chính mình nữa.
Đời sống số - 5 giờ, 30 phút trước
Thứ sáu, ngày 8 tháng 8, ngày 15 tháng 6 nhuận âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Giáp Thân và ngày Kỷ Sửu. Những con giáp nào sẽ tốt lành hôm nay...
Tin trong ngày - 5 giờ, 5 phút trước
Trong bối cảnh hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt là mối quan hệ chiến lược giữa Việt Nam và Hàn Quốc, ngành Hàn Quốc học đang nổi lên như một...
Kiến thức - 5 giờ, 5 phút trước
Dịp Quốc khánh 2/9 tới đây, cán bộ, công chức, viên chức sẽ được nghỉ 4 ngày liên tục. Dưới đây là những quy định mới nhất về chế độ tiền lương, thưởng trong...
Kiến thức - 5 giờ, 5 phút trước
Trong bối cảnh giá nhà đất tại các thành phố lớn ngày càng leo thang, giấc mơ sở hữu một mái nhà vẫn là khát vọng của nhiều người trẻ. Thế nhưng, đứng giữa...
Tin trong ngày - 5 giờ, 5 phút trước
Một trong những vấn đề được nhiều hành khách quan tâm là mức giá để sử dụng internet trên máy bay.