Đây là 3 tỉnh từng có 4 lần 'tách ra, nhập vào'

13:19 22/03/2025

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Hà Nam Ninh từng là tỉnh ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía Nam của Thủ đô Hà Nội. Đây là địa phương có lịch sử đặc biệt khi 2 lần được sáp nhập rồi lại chia tách thành 3 tỉnh như hiện nay là Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.

Dù đã chia tách, thế nhưng Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình vẫn giữ nhiều nét văn hóa chung của vùng Sơn Nam xưa, đặc biệt là hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba địa phương này có chung nền ẩm thực, ngôn ngữ, cũng như các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát Chèo, hát Chầu văn, hát Xẩm.

Tên gọi Hà Nam Ninh (tỉnh Hà Nam Ninh cũ) ngày nay chỉ còn một số cơ quan, đơn vị vẫn lưu giữ và hoạt động trên địa bàn các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam và Nam Định như: Cục Hải quan Hà Nam Ninh; Công ty xăng dầu Hà Nam Ninh; Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Nam Ninh…

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua địa phận 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình.

Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.

Tỉnh Ninh Bình xuất hiện trên bản đồ Việt Nam vào năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), sau khi được đổi tên từ trấn Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình. Trước đó, vào thế kỷ thứ X, Ninh Bình là kinh đô của nhà nước Đại Cồ Việt.

Năm 1890, phủ Lý Nhân đổi tên thành tỉnh Hà Nam. Trước đó, phủ Lý Nhân dưới thời Nguyễn, do vua Minh Mạng thành lập, thuộc tỉnh Hà Nội.

Địa danh Nam Định xuất hiện năm 1822 khi đổi tên trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định. Năm 1832, vua Minh Mệnh chia, đặt các tỉnh ở Bắc kỳ, trong đó có Nam Định. Từ thời điểm này, tỉnh Nam Định bao gồm phần đất như ngày nay.

Thời kỳ Pháp thuộc, các tỉnh Ninh Bình, Hà Ham, Nam Định thuộc Bắc Kỳ, do toàn quyền Đông Dương cai quản. Sau ngày cách mạng tháng 8/1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, các tỉnh này thuộc miền Bắc của Việt Nam.

Năm 1965, nước ta đối mặt với cuộc ném bom phá hoại trên miền Bắc của Đế quốc Mỹ. Để tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, Nhà nước ta đã hợp nhất một số tỉnh.

Thời điểm này, tỉnh Nam Hà được thành lập theo Quyết định số 103-TVQH ngày 21/4/1965 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm sáp nhập 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.

Ngày 27/12/1971, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (khóa V, kỳ họp thứ hai) tiếp tục quyết định thành lập một số tỉnh mới, trong đó tỉnh Nam Hà được hợp nhất với tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Tỉnh Ninh Bình (bên phải), tỉnh Nam Định (bên trái) cách nhau sông Đáy từ năm 1992, sau khi chia tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh.

Tỉnh Hà Nam Ninh bao gồm toàn bộ diện tích các tỉnh Hà Nam (852,2km²), Nam Định (1.676km²) và Ninh Bình (1.390km²), là tỉnh ven biển thuộc vùng nam Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía nam của Thủ đô Hà Nội.

Ads

Thời điểm được thành lập, tỉnh Hà Nam Ninh có một thành phố là Nam Định, 3 thị xã là Hà Nam, Ninh Bình, Tam Điệp và 16 huyện, gồm: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Viễn, Hải Hậu, Hoa Lư, Hoàng Long, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Tam Điệp, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.

Hà Nam Ninh được thành lập trên cơ sở khi từng là vùng đất trấn Sơn Nam (xứ) xưa - một vùng đất lâu đời, giàu truyền thống văn hóa ở phía Nam kinh thành Thăng Long, tương ứng với các vùng văn hóa đặc trưng như: xứ Kinh Bắc, xứ Đoài, xứ Đông, xứ Thanh, xứ Nghệ của Việt Nam xưa.

16 năm sau, ngày 26/12/1991, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định chia tách tỉnh Hà Nam Ninh thành hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình như cũ.

Đến ngày 6/11/1996, Quốc hội tiếp tục chia tách tỉnh Nam Hà thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định. Các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình tồn tại từ đó cho đến nay.

Đến nay, dù đã chia tách, ngăn cách nhau bởi các con sông nhưng các tỉnh này vẫn giữ nhiều nét văn hóa tương đồng, các di tích lịch sử có điểm chung như hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba tỉnh có chung nền ẩm thực, các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát chèo, hát chầu văn, hát xẩm.

Về kết nối giao thông, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình có sự kết nối chặt chẽ thông qua các tuyến đường huyết mạch như chung quốc lộ 38B, quốc lộ 21B, đường sắt Bắc - Nam và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua.

 Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định

Cầu Bến Mới bắc qua sông Đáy nổi 2 tỉnh Nam Định và Ninh Bình.

Hiện nay, các các cây cầu đường bộ bắc qua các sông nối các tỉnh Hà Nam với Ninh Bình, Nam Định và Ninh Bình cũng như Nam Định và Hà Nam, được đầu tư xây dựng đồng bộ khiến giao thông thuận tiện, giúp liên kết vùng phát triển kinh tế của các địa phương trong các tỉnh.

Năm 2024 tỉnh Ninh Bình thu ngân sách đạt 21.000 tỷ đồng; tỉnh Hà Nam thu 17.000 tỷ đồng; tỉnh Nam Định thu 13.000 tỷ đồng.

Hiện nay, nơi một tiếng gà gáy 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình đều nghe thấy là điểm giáp ranh giữa các địa phương: xã Thanh Hải (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) - xã Yên Phương (huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) - xã Gia Xuân (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình).

Điểm giáp ranh giữa 3 địa phương này cách nhau bởi sông Đáy (Hà Nam - Ninh Bình, Ninh Bình - Nam Định) và sông Sắt (Hà Nam - Nam Định).

Theo Kết luận số 127 Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cả 3 tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định đều không đủ tiêu chí về quy mô dân số, diện tích… và đều nằm trong đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.

H.Anh (Theo Thương Hiệu và Pháp Luật)
4 ngành nghề dễ xin việc, 'hái ra tiền' trong 10 năm tới: Lương trung bình chạm mốc 70.000.000 đồng/tháng

4 ngành nghề dễ xin việc, 'hái ra tiền' trong 10 năm tới: Lương trung bình chạm mốc 70.000.000 đồng/tháng

Kiến thức - 1 ngày, 3 giờ trước

Trong thời đại AI, không phải nghề nào cũng bị thay thế. Điều quan trọng là chọn đúng hướng đi - nơi con người vẫn giữ vai trò trung tâm.

Chính thức: Người mẹ nào thu nhập 28 triệu/tháng và đang nuôi 2 con thì không phải đóng thuế thu nhập cá nhân

Chính thức: Người mẹ nào thu nhập 28 triệu/tháng và đang nuôi 2 con thì không phải đóng thuế thu nhập cá...

Tin trong ngày - 1 ngày, 4 giờ trước

Từ năm 2026, hàng triệu người lao động sẽ được giảm hoặc miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết điều...

Tin vui: Hàng triệu lao động sắp nhận 1,3 triệu đồng - 2 triệu đồng quà Tết Bính Ngọ, điều kiện được hưởng là gì?

Tin vui: Hàng triệu lao động sắp nhận 1,3 triệu đồng - 2 triệu đồng quà Tết Bính Ngọ, điều kiện được...

Tin trong ngày - 1 ngày, 4 giờ trước

Với các địa phương bị ảnh hưởng bão lũ, ngoài nguồn hỗ trợ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công đoàn sẽ chủ động hỗ trợ đoàn viên khó khăn mức 02 triệu...

Mua ổi nên chọn quả sần sùi hay nhẵn mịn? 5 mẹo của trùm buôn hoa quả mách bạn chọn ổi ngon giòn ngọt lịm

Mua ổi nên chọn quả sần sùi hay nhẵn mịn? 5 mẹo của trùm buôn hoa quả mách bạn chọn ổi ngon...

Làm sao - 1 ngày, 4 giờ trước

Khi đứng trước một sạp ổi, nhiều người không khỏi băn khoăn nên chọn quả có vỏ sần sùi hay nhẵn bóng, quả to hay nhỏ, màu xanh hay đã ngả vàng? Dưới đây...

Từ 1/1/2026: 3 đối tượng này sẽ phải chi rất nhiều tiền khi làm sổ đỏ

Từ 1/1/2026: 3 đối tượng này sẽ phải chi rất nhiều tiền khi làm sổ đỏ

Kiến thức - 1 ngày, 5 giờ trước

Có 3 nhóm đối tượng được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng rõ rệt khi bảng giá đất mới bắt đầu có hiệu lực từ đầu năm 2026.

Thông tin quan trọng mà tất cả phụ huynh và học sinh trên cả nước cần nắm rõ

Thông tin quan trọng mà tất cả phụ huynh và học sinh trên cả nước cần nắm rõ

Dòng sự kiện - 5 giờ, 3 phút trước

Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, hướng tới một nền giáo dục thống nhất, bình đẳng và chất lượng trên phạm vi cả nước.

Không có sổ đỏ hay lương hưu, nhưng 3 khoản quỹ nhỏ đã giúp tôi sống nhàn sau 60 tuổi

Không có sổ đỏ hay lương hưu, nhưng 3 khoản quỹ nhỏ đã giúp tôi sống nhàn sau 60 tuổi

Tin trong ngày - 5 giờ, 5 phút trước

Khi không tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ, đồng nghĩa với việc không có lương hưu, nếu có một nguồn thu nhập ổn định được xem là “phao cứu sinh” tuổi già....

Từ việc Jack hát ca từ phản cảm: Việc học với nghệ sĩ là rất quan trọng!

Từ việc Jack hát ca từ phản cảm: Việc học với nghệ sĩ là rất quan trọng!

Chuyện làng sao - 5 giờ, 6 phút trước

Jack trình diễn ca khúc chứa ngôn từ phản cảm, dung tục tại đêm nhạc ở Hà Nội thì trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lí văn hoá.

Từ bây giờ, người dân sẽ được hưởng đặc quyền này khi cấp Sổ đỏ lần đầu

Từ bây giờ, người dân sẽ được hưởng đặc quyền này khi cấp Sổ đỏ lần đầu

Kiến thức - 8 giờ, 32 phút trước

Người dân khi cấp sổ đỏ lần đầu sẽ được nới thời hạn ghi nợ tiền sử dụng đất.

4 loại cây ra hoa là ám hiệu điềm lành, gia chủ sắp 'trúng số độc đắc', giàu ú ụ

4 loại cây ra hoa là ám hiệu điềm lành, gia chủ sắp 'trúng số độc đắc', giàu ú ụ

Phong thủy - 8 giờ, 32 phút trước

Trong thế giới cây cảnh, có những loại cây rất hiếm khi ra hoa, nhưng một khi đã nở hoa lại được cho là điềm báo may mắn vô cùng, dự báo tài lộc...

Midu lộ phần bụng to bất thường, vướng nghi vấn đang mang thai

Midu lộ phần bụng to bất thường, vướng nghi vấn đang mang thai

Midu lộ phần bụng to bất thường, vướng nghi vấn đang mang thai

VIDEO - 8 giờ, 36 phút trước

Với lớp trang điểm nhẹ nhàng, mái tóc uốn bồng bềnh cùng phong thái tự tin, Midu nhận được “cơn mưa” lời khen từ khán giả. Tuy nhiên, bên cạnh những bình luận tích...

Liên Bỉnh Phát lần đầu công khai thể hiện tình cảm với người yêu giữa chốn đông người

Liên Bỉnh Phát lần đầu công khai thể hiện tình cảm với người yêu giữa chốn đông người

VIDEO - 8 giờ, 36 phút trước

Dù đã có 5 năm bên nhau, nhưng đây là lần hiếm hoi Ngọc Kayla và Liên Bỉnh Phát thể hiện tình cảm cỡ này trước mặt người hâm mộ, ống kính truyền thông....

Xem xong phim Sex Education, vợ chồng tôi phải mở cuộc họp gia đình khẩn cấp trước khi tổ ẩm tan vỡ

Xem xong phim Sex Education, vợ chồng tôi phải mở cuộc họp gia đình khẩn cấp trước khi tổ ẩm tan vỡ...

Tâm sự - 8 giờ, 37 phút trước

Một gia đình không chỉ được xây dựng bằng tình yêu, mà còn bằng sự giao tiếp và thấu hiểu. Câu chuyện của một gia đình nhỏ sau 12 năm chung sống là minh...

Ngay cả khi xe không vi phạm, CSGT vẫn có quyền yêu cầu dừng xe và kiểm tra nồng độ cồn đúng không?

Ngay cả khi xe không vi phạm, CSGT vẫn có quyền yêu cầu dừng xe và kiểm tra nồng độ cồn đúng...

Kiến thức - 8 giờ, 37 phút trước

Nhiều người tham gia giao thông thắc mắc liệu CSGT có quyền dừng xe để kiểm tra nồng độ cồn ngay cả khi họ tuân thủ đúng luật giao thông hay không?

Cuối tuần này, người dân đi Hội chợ Mùa Thu sẽ được hỗ trợ kinh phí khi đến tham quan?

Cuối tuần này, người dân đi Hội chợ Mùa Thu sẽ được hỗ trợ kinh phí khi đến tham quan?

Tin trong ngày - 8 giờ, 37 phút trước

UBND TP Hà Nội đang nghiên cứu phương án hỗ trợ kinh phí di chuyển cho người dân đến tham quan Hội chợ Mùa Thu 2025. Đây được xem là nỗ lực nhằm khuyến...

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Ba ngày 21 tháng 10, tức ngày mùng 1 tháng 9 âm lịch?

Những con giáp nào cần thận trọng vào thứ Ba ngày 21 tháng 10, tức ngày mùng 1 tháng 9 âm lịch?...

Đời sống số - 8 giờ, 1 phút trước

Thứ Ba, ngày 21 tháng 10, ngày đầu tiên của tháng 9 âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Bính Thân và ngày Quý Hợi. Trong hào quang này, con giáp nào cần...

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn sợ loài vật nào nhất? Một bức tranh tượng trưng cho điều gì để kiểm tra nỗi sợ của bạn?

Trắc nghiệm tâm lý: Bạn sợ loài vật nào nhất? Một bức tranh tượng trưng cho điều gì để kiểm tra nỗi...

Đời sống số - 8 giờ, 20 phút trước

Hãy chọn bức tranh khiến bạn thấy rùng mình hoặc không thoải mái nhất — đó là dấu hiệu tiết lộ nỗi sợ tiềm ẩn sâu trong bạn

CSGT kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc, trọng điểm vào khung giờ nào?

CSGT kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc, trọng điểm vào khung giờ nào?

Dòng sự kiện - 9 giờ, 13 phút trước

Phòng CSGT TP HCM cũng triển khai kế hoạch cao điểm kiểm soát nồng độ cồn từ nay đến giai đoạn trước trong và sau tết Nguyên đán 2026.

Shark Bình từng nói thẳng hành trình khởi nghiệp, thừa nhận thất bại và ước 'có ai tát vào mặt 1 cái'

Shark Bình từng nói thẳng hành trình khởi nghiệp, thừa nhận thất bại và ước 'có ai tát vào mặt 1 cái'...

Doanh nghiệp - 9 giờ, 13 phút trước

Shark Bình: "Tôi từng ước 15 năm trước có ai tát vào mặt 1 cái thì đã tránh được bao nhiêu thất bại trong quá khứ". Ông mong muốn được ai đó "thẳng tay"...

Đại học Harvard phát hiện 'khung giờ vàng' đi ngủ giúp tăng tuổi thọ, giảm bệnh tật, không phải 22h tối

Đại học Harvard phát hiện 'khung giờ vàng' đi ngủ giúp tăng tuổi thọ, giảm bệnh tật, không phải 22h tối

Chăm sóc sức khỏe - 9 giờ, 13 phút trước

Một nghiên cứu dài hạn của Đại học Harvard (Mỹ) chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa thời gian đi ngủ và tuổi thọ.

Người duy nhất được nhận gộp 2 tháng lương hưu, trợ cấp BHXH: Ai là người may mắn hưởng quyền lợi đặc biệt này?

Người duy nhất được nhận gộp 2 tháng lương hưu, trợ cấp BHXH: Ai là người may mắn hưởng quyền lợi đặc...

Kiến thức - 9 giờ, 13 phút trước

Nghị định 233/2025 của Chính phủ về cơ chế tài chính trong BHXH, BHYT và BHTN vừa ban hành nêu rõ một số trường hợp đặc biệt, theo đó người thụ hưởng có thể...

CSGT TP.HCM kiểm tra nồng độ cồn, người vi phạm kịch khung vẫn nói: 'Không uống, tôi đã uống chai nào đâu'

CSGT TP.HCM kiểm tra nồng độ cồn, người vi phạm kịch khung vẫn nói: 'Không uống, tôi đã uống chai nào đâu'...

Dòng sự kiện - 9 giờ, 13 phút trước

Sau khi Cục trưởng Cục CSGT phát lệnh ra quân kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc, lực lượng CSGT TP.HCM đã triển khai tuần tra, xử lý trên nhiều tuyến đường. Nhiều...

Nhiều người vẫn để 6 thứ này dưới gầm giường mà không biết, vừa ảnh hưởng sức khỏe vừa mất may mắn

Nhiều người vẫn để 6 thứ này dưới gầm giường mà không biết, vừa ảnh hưởng sức khỏe vừa mất may mắn...

Phong thủy - 10 giờ, 48 phút trước

Giường ngủ là nơi nghỉ ngơi và hồi phục năng lượng, nhưng ít ai biết rằng gầm giường lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nhiều người có thói quen...

Càng gặp gỡ nhiều, bạn sẽ thấy rằng một người càng độc ác và xảo quyệt thì càng giả vờ vô hại!

Càng gặp gỡ nhiều, bạn sẽ thấy rằng một người càng độc ác và xảo quyệt thì càng giả vờ vô hại!...

Kiến thức - 10 giờ, 49 phút trước

Thực tế cho thấy, những kẻ càng xảo quyệt, càng thâm hiểm lại càng tỏ ra thân thiện trên bề mặt. Nhưng sau lưng, họ đã tính toán kỹ lưỡng, sẵn sàng ra tay...

Việt Nam sắp có hầm vượt biển 10.000 tỷ lớn nhất nước: Công trình thế kỷ chịu được động đất mạnh tới 6 độ richter

Việt Nam sắp có hầm vượt biển 10.000 tỷ lớn nhất nước: Công trình thế kỷ chịu được động đất mạnh tới...

Tin trong ngày - 10 giờ, 50 phút trước

Dự kiến, dự án này sẽ có tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 10.000 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự kiến trong giai đoạn từ năm 2025-2030.