Thứ ba, 21/10/2025
Hà Nam Ninh từng là tỉnh ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía Nam của Thủ đô Hà Nội. Đây là địa phương có lịch sử đặc biệt khi 2 lần được sáp nhập rồi lại chia tách thành 3 tỉnh như hiện nay là Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.
Dù đã chia tách, thế nhưng Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình vẫn giữ nhiều nét văn hóa chung của vùng Sơn Nam xưa, đặc biệt là hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba địa phương này có chung nền ẩm thực, ngôn ngữ, cũng như các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát Chèo, hát Chầu văn, hát Xẩm.
Tên gọi Hà Nam Ninh (tỉnh Hà Nam Ninh cũ) ngày nay chỉ còn một số cơ quan, đơn vị vẫn lưu giữ và hoạt động trên địa bàn các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam và Nam Định như: Cục Hải quan Hà Nam Ninh; Công ty xăng dầu Hà Nam Ninh; Công ty Cổ phần Dược phẩm Hà Nam Ninh…
Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua địa phận 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình.
Các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định ngày nay được tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh trước kia. Các tỉnh này đều có chung điều đặc biệt là đã nhiều lần được chia tách, sáp nhập trong lịch sử Việt Nam.
Tỉnh Ninh Bình xuất hiện trên bản đồ Việt Nam vào năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), sau khi được đổi tên từ trấn Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình. Trước đó, vào thế kỷ thứ X, Ninh Bình là kinh đô của nhà nước Đại Cồ Việt.
Năm 1890, phủ Lý Nhân đổi tên thành tỉnh Hà Nam. Trước đó, phủ Lý Nhân dưới thời Nguyễn, do vua Minh Mạng thành lập, thuộc tỉnh Hà Nội.
Địa danh Nam Định xuất hiện năm 1822 khi đổi tên trấn Sơn Nam Hạ thành trấn Nam Định. Năm 1832, vua Minh Mệnh chia, đặt các tỉnh ở Bắc kỳ, trong đó có Nam Định. Từ thời điểm này, tỉnh Nam Định bao gồm phần đất như ngày nay.
Thời kỳ Pháp thuộc, các tỉnh Ninh Bình, Hà Ham, Nam Định thuộc Bắc Kỳ, do toàn quyền Đông Dương cai quản. Sau ngày cách mạng tháng 8/1945 thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, các tỉnh này thuộc miền Bắc của Việt Nam.
Năm 1965, nước ta đối mặt với cuộc ném bom phá hoại trên miền Bắc của Đế quốc Mỹ. Để tập trung tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, Nhà nước ta đã hợp nhất một số tỉnh.
Thời điểm này, tỉnh Nam Hà được thành lập theo Quyết định số 103-TVQH ngày 21/4/1965 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm sáp nhập 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.
Ngày 27/12/1971, Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (khóa V, kỳ họp thứ hai) tiếp tục quyết định thành lập một số tỉnh mới, trong đó tỉnh Nam Hà được hợp nhất với tỉnh Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh.
Tỉnh Ninh Bình (bên phải), tỉnh Nam Định (bên trái) cách nhau sông Đáy từ năm 1992, sau khi chia tách ra từ tỉnh Hà Nam Ninh.
Tỉnh Hà Nam Ninh bao gồm toàn bộ diện tích các tỉnh Hà Nam (852,2km²), Nam Định (1.676km²) và Ninh Bình (1.390km²), là tỉnh ven biển thuộc vùng nam Đồng bằng sông Hồng, nằm ở cửa ngõ phía nam của Thủ đô Hà Nội.
Thời điểm được thành lập, tỉnh Hà Nam Ninh có một thành phố là Nam Định, 3 thị xã là Hà Nam, Ninh Bình, Tam Điệp và 16 huyện, gồm: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Viễn, Hải Hậu, Hoa Lư, Hoàng Long, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Tam Điệp, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.
Hà Nam Ninh được thành lập trên cơ sở khi từng là vùng đất trấn Sơn Nam (xứ) xưa - một vùng đất lâu đời, giàu truyền thống văn hóa ở phía Nam kinh thành Thăng Long, tương ứng với các vùng văn hóa đặc trưng như: xứ Kinh Bắc, xứ Đoài, xứ Đông, xứ Thanh, xứ Nghệ của Việt Nam xưa.
16 năm sau, ngày 26/12/1991, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định chia tách tỉnh Hà Nam Ninh thành hai tỉnh Nam Hà và Ninh Bình như cũ.
Đến ngày 6/11/1996, Quốc hội tiếp tục chia tách tỉnh Nam Hà thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định. Các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình tồn tại từ đó cho đến nay.
Đến nay, dù đã chia tách, ngăn cách nhau bởi các con sông nhưng các tỉnh này vẫn giữ nhiều nét văn hóa tương đồng, các di tích lịch sử có điểm chung như hệ thống di tích lịch sử thời Đinh - Tiền Lê và thời Trần. Ba tỉnh có chung nền ẩm thực, các loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng như hát chèo, hát chầu văn, hát xẩm.
Về kết nối giao thông, Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình có sự kết nối chặt chẽ thông qua các tuyến đường huyết mạch như chung quốc lộ 38B, quốc lộ 21B, đường sắt Bắc - Nam và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đi qua.
Cầu Bến Mới bắc qua sông Đáy nổi 2 tỉnh Nam Định và Ninh Bình.
Hiện nay, các các cây cầu đường bộ bắc qua các sông nối các tỉnh Hà Nam với Ninh Bình, Nam Định và Ninh Bình cũng như Nam Định và Hà Nam, được đầu tư xây dựng đồng bộ khiến giao thông thuận tiện, giúp liên kết vùng phát triển kinh tế của các địa phương trong các tỉnh.
Năm 2024 tỉnh Ninh Bình thu ngân sách đạt 21.000 tỷ đồng; tỉnh Hà Nam thu 17.000 tỷ đồng; tỉnh Nam Định thu 13.000 tỷ đồng.
Hiện nay, nơi một tiếng gà gáy 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình đều nghe thấy là điểm giáp ranh giữa các địa phương: xã Thanh Hải (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) - xã Yên Phương (huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) - xã Gia Xuân (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình).
Điểm giáp ranh giữa 3 địa phương này cách nhau bởi sông Đáy (Hà Nam - Ninh Bình, Ninh Bình - Nam Định) và sông Sắt (Hà Nam - Nam Định).
Theo Kết luận số 127 Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cả 3 tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định đều không đủ tiêu chí về quy mô dân số, diện tích… và đều nằm trong đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Cùng xem tử vi dự đoán gì về vận mệnh, tình duyên, cuộc sống,... của...
Kiến thức - 1 ngày, 3 giờ trước
Trong thời đại AI, không phải nghề nào cũng bị thay thế. Điều quan trọng là chọn đúng hướng đi - nơi con người vẫn giữ vai trò trung tâm.
Tin trong ngày - 1 ngày, 4 giờ trước
Từ năm 2026, hàng triệu người lao động sẽ được giảm hoặc miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết điều...
Tin trong ngày - 1 ngày, 4 giờ trước
Với các địa phương bị ảnh hưởng bão lũ, ngoài nguồn hỗ trợ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Công đoàn sẽ chủ động hỗ trợ đoàn viên khó khăn mức 02 triệu...
Làm sao - 1 ngày, 4 giờ trước
Khi đứng trước một sạp ổi, nhiều người không khỏi băn khoăn nên chọn quả có vỏ sần sùi hay nhẵn bóng, quả to hay nhỏ, màu xanh hay đã ngả vàng? Dưới đây...
Kiến thức - 1 ngày, 5 giờ trước
Có 3 nhóm đối tượng được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng rõ rệt khi bảng giá đất mới bắt đầu có hiệu lực từ đầu năm 2026.
Dòng sự kiện - 5 giờ, 3 phút trước
Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, hướng tới một nền giáo dục thống nhất, bình đẳng và chất lượng trên phạm vi cả nước.
Tin trong ngày - 5 giờ, 5 phút trước
Khi không tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ, đồng nghĩa với việc không có lương hưu, nếu có một nguồn thu nhập ổn định được xem là “phao cứu sinh” tuổi già....
Chuyện làng sao - 5 giờ, 6 phút trước
Jack trình diễn ca khúc chứa ngôn từ phản cảm, dung tục tại đêm nhạc ở Hà Nội thì trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lí văn hoá.
Kiến thức - 8 giờ, 32 phút trước
Người dân khi cấp sổ đỏ lần đầu sẽ được nới thời hạn ghi nợ tiền sử dụng đất.
Phong thủy - 8 giờ, 32 phút trước
Trong thế giới cây cảnh, có những loại cây rất hiếm khi ra hoa, nhưng một khi đã nở hoa lại được cho là điềm báo may mắn vô cùng, dự báo tài lộc...
VIDEO - 8 giờ, 36 phút trước
Với lớp trang điểm nhẹ nhàng, mái tóc uốn bồng bềnh cùng phong thái tự tin, Midu nhận được “cơn mưa” lời khen từ khán giả. Tuy nhiên, bên cạnh những bình luận tích...
VIDEO - 8 giờ, 36 phút trước
Dù đã có 5 năm bên nhau, nhưng đây là lần hiếm hoi Ngọc Kayla và Liên Bỉnh Phát thể hiện tình cảm cỡ này trước mặt người hâm mộ, ống kính truyền thông....
Tâm sự - 8 giờ, 37 phút trước
Một gia đình không chỉ được xây dựng bằng tình yêu, mà còn bằng sự giao tiếp và thấu hiểu. Câu chuyện của một gia đình nhỏ sau 12 năm chung sống là minh...
Kiến thức - 8 giờ, 37 phút trước
Nhiều người tham gia giao thông thắc mắc liệu CSGT có quyền dừng xe để kiểm tra nồng độ cồn ngay cả khi họ tuân thủ đúng luật giao thông hay không?
Tin trong ngày - 8 giờ, 37 phút trước
UBND TP Hà Nội đang nghiên cứu phương án hỗ trợ kinh phí di chuyển cho người dân đến tham quan Hội chợ Mùa Thu 2025. Đây được xem là nỗ lực nhằm khuyến...
Đời sống số - 8 giờ, 1 phút trước
Thứ Ba, ngày 21 tháng 10, ngày đầu tiên của tháng 9 âm lịch, đại diện cho năm Tỵ, tháng Bính Thân và ngày Quý Hợi. Trong hào quang này, con giáp nào cần...
Đời sống số - 8 giờ, 20 phút trước
Hãy chọn bức tranh khiến bạn thấy rùng mình hoặc không thoải mái nhất — đó là dấu hiệu tiết lộ nỗi sợ tiềm ẩn sâu trong bạn
Dòng sự kiện - 9 giờ, 13 phút trước
Phòng CSGT TP HCM cũng triển khai kế hoạch cao điểm kiểm soát nồng độ cồn từ nay đến giai đoạn trước trong và sau tết Nguyên đán 2026.
Doanh nghiệp - 9 giờ, 13 phút trước
Shark Bình: "Tôi từng ước 15 năm trước có ai tát vào mặt 1 cái thì đã tránh được bao nhiêu thất bại trong quá khứ". Ông mong muốn được ai đó "thẳng tay"...
Chăm sóc sức khỏe - 9 giờ, 13 phút trước
Một nghiên cứu dài hạn của Đại học Harvard (Mỹ) chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa thời gian đi ngủ và tuổi thọ.
Kiến thức - 9 giờ, 13 phút trước
Nghị định 233/2025 của Chính phủ về cơ chế tài chính trong BHXH, BHYT và BHTN vừa ban hành nêu rõ một số trường hợp đặc biệt, theo đó người thụ hưởng có thể...
Dòng sự kiện - 9 giờ, 13 phút trước
Sau khi Cục trưởng Cục CSGT phát lệnh ra quân kiểm tra nồng độ cồn trên toàn quốc, lực lượng CSGT TP.HCM đã triển khai tuần tra, xử lý trên nhiều tuyến đường. Nhiều...
Phong thủy - 10 giờ, 48 phút trước
Giường ngủ là nơi nghỉ ngơi và hồi phục năng lượng, nhưng ít ai biết rằng gầm giường lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nhiều người có thói quen...
Kiến thức - 10 giờ, 49 phút trước
Thực tế cho thấy, những kẻ càng xảo quyệt, càng thâm hiểm lại càng tỏ ra thân thiện trên bề mặt. Nhưng sau lưng, họ đã tính toán kỹ lưỡng, sẵn sàng ra tay...
Tin trong ngày - 10 giờ, 50 phút trước
Dự kiến, dự án này sẽ có tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 10.000 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự kiến trong giai đoạn từ năm 2025-2030.