Chuyên gia kinh tế: 'Việt Nam đang có hai đột phá lớn làm thay đổi nền kinh tế'

Hai đột phá lớn

Về mục tiêu tăng trưởng 8% và hướng tới hai con số trong điều kiện thuận lợi, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính - Tiền tệ Quốc gia cho rằng, mặc dù Việt Nam chưa bao giờ tăng trưởng 10%, năm 1992 đạt 9,5% là cao nhất trong gần 40 năm đổi mới nhưng "nếu quyết tâm thì sẽ đạt được".

Lý giải về mục tiêu tăng trưởng này, TS. Lực cho hay, để đạt được mục tiêu mà Tổng Bí thư và Đảng, Nhà nước đã đề ra là đến năm 2030 Việt Nam là quốc gia thuộc nhóm có thu nhập trung bình cao, và đến năm 2045 là nước có sẽ trở thành nước thu nhập cao thì trong năm 2025 phải phấn đấu để đạt mức tăng trưởng ít nhất là 8%, giai đoạn năm 2026 - 2030, phải phấn đấu tăng trưởng đạt hai con số ở mức khoảng 10%, sau đó từ năm 2031 - 2045 đạt 6,5% đến 7%.

Việt Nam đang có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện mục tiêu tăng trưởng. (Ảnh minh họa)

So sánh năm 2025 với giai đoạn đầu đổi mới vào năm 1986, ông Lực cho biết, Chính phủ đã đặt mục tiêu năm nay phải tăng trưởng 8% trở lên đặt nền tảng cho các năm tới cho thấy quyết tâm rất lớn. Năm nay, Việt Nam có hai đột phá rất lớn có thể làm thay đổi cả nền kinh tế.

Thứ nhất là đổi mới về thể chế. "Chưa bao giờ việc xây dựng và ban hành các văn bản pháp luật nhanh như hiện nay. Chúng ta thấy rất rõ quyết tâm của cả hệ thống chính trị. Lần này vướng cái gì sửa cái đó và sửa đổi Hiến pháp ngay trong tháng 5 tới đây", TS. Lực cho hay.

Bên cạnh đó, những vấn đề mới, thí điểm, nghiên cứu trong nhiều năm cũng được quyết liệt triển khai. Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu ban hành khung pháp lý và xây dựng sàn giao dịch cho tiền ảo, tiền số ngay trong tháng 3 này.

Thứ hai là cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy hành chính. Có thể nói, đây là sự cải cách lớn chưa từng có, sáp nhập Bộ ngành, tỉnh thành và tinh gọn khoảng 100.000 công viên chức. Những cải cách này tạo sự hứng khởi lớn trong sản xuất kinh doanh khi giảm sự chồng chéo trong các thủ tục hành chính và việc ra quyết định phục vụ người dân và doanh nghiệp của bộ máy công nhanh hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, ông cũng phân tích, nền kinh tế vẫn phải đối mặt với nhiều rủi ro, ở bên ngoài, chiến tranh thương mại và công nghệ toàn cầu. Năm nay thương mại toàn cầu được dự báo chỉ tăng 3,2% giảm so với mức tăng 3,4% của năm ngoái. Cuộc chiến này có thể khiến Mỹ, Trung Quốc tăng trưởng chậm lại dẫn đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại và tác động đến hàng loạt quốc gia tăng trưởng chậm lại, trong đó có Việt Nam.

“Khi Mỹ và Trung Quốc chiến tranh thương mại, Việt Nam là quốc gia ở giữa chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Hiện chúng ta đang nhập siêu từ Trung Quốc và xuất siêu sang Mỹ. Vì vậy, rủi ro đối với thương mại năm nay là rất cao”, TS. Lực cảnh báo.

Đơn cử như ngành thép, nhôm, gỗ có nguy cơ chịu áp lực thuế trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, vì vậy các doanh nghiệp cần chủ động đa dạng hoá thị trường, tìm kiếm, mở rộng các đối tác khác, chuyên gia khuyến nghị.

(Ảnh minh họa).

Thả lạm phát lên 5% thì kéo xuống vô cùng khó

Với rủi ro trong nước, lạm phát là yếu tố đáng lo nhất bởi để đạt được mức tăng trưởng 8-10%, lượng tiền bơm vào nền kinh tế phải nhiều, vòng quay tiền cũng nhanh hơn thì lạm phát sẽ tăng lên. Ở bên ngoài, nhập khẩu lạm phát cũng có thể xảy ra khi biến động thế giới rất lớn, chiến tranh thương mại có nguy cơ lan rộng.

“Chúng tôi đã kiến nghị với Chính phủ trong bất kỳ trường hợp nào cũng không để lạm phát vượt 5%, kể cả sắp tới tăng trưởng hai con số cũng không để lạm phát tăng trưởng quá 5%, nếu không sẽ dẫn đến bất ổn về vĩ mô”, TS. Cấn Văn Lực nói.

Theo ông, nếu đã “thả” lạm phát ra trên 5% thì đến khi kéo xuống sẽ vô cùng khó khăn. Dù vậy, theo TS. Lực, dựa trên các số liệu thống kê mới công bố, lạm phát vẫn nằm trong tầm kiểm soát và dự báo đạt 4 - 4,5% trong năm nay.

Năm ngoái, lạm phát cũng tăng không cao do giải ngân vốn đầu tư công chưa được như kỳ vọng, vòng quay tiền còn chậm và tăng trưởng tiêu dùng nội địa vẫn mức thấp. Thêm nữa là về cơ bản, lạm phát toàn cầu năm nay sẽ giảm nếu không có biến động lớn. Mọi thứ từ lương thực thực phẩm, năng lượng đều có xu hướng đi ngang từ nay đến năm 2026.

Giá dầu năm nay được dự báo giảm một chút từ 80 USD/ thùng năm ngoái xuống còn khoảng 74 USD/thùng năm nay và dự báo năm tới sẽ giảm còn 66 USD/thùng. Nguyên nhân là vì lực cầu yếu do các nước chiến tranh thương mại, đa dạng hoá nguồn cung.

Chính vì vậy, nếu không có gì biến động quá lớn, lạm phát vẫn có thể nằm trong tầm kiểm soát. Đây cũng là lý do ngân hàng Trung ương các nước đang tiếp tục giảm lãi suất dù ở mức chậm do chiến tranh thương mại đẩy giá vàng, lạm phát lên, trì hoãn tốc độ giảm lãi suất.

Với yếu tố lãi suất, năm nay lãi suất của Việt Nam dự báo sẽ đi ngang và nếu "bần cùng" sẽ phải tăng một chút. Tuy nhiên, chuyên gia cũng chỉ ra rằng, trên thực tế là lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không tác động quá nhiều đến thị trường.

"Nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng hoặc giảm lãi suất lập tức thị trường biến động nhưng thị trường lại khá “thờ ơ” với các động thái điều hành lãi suất của NHNN. Vì vậy, chúng tôi đã kiến nghị NHNN cần xem xét lại việc điều hành chính sách tiền tệ làm sao để sát hơn với thị trường", chuyên gia cho biết.

Ông Lực dự báo Fed sẽ hạ lãi suất hai lần, vào quý III và quý IV năm nay. Tuy nhiên, nếu tình hình kinh tế Mỹ tăng trưởng xấu hơn dự báo do chiến tranh thương mại, có thể Fed sẽ đẩy tốc độ giảm lãi suất nhanh hơn để hỗ trợ kinh tế.